Μπορεί μια πρόταση 18 λέξεων, όσες χρειάστηκαν για να ανακοινωθεί η παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη, να κρύβει απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις που θα δοκιμάσουν τις αντοχές της κυβέρνησης και θα οδηγήσουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην αναθεώρηση του πολιτικού και του εκλογικού του σχεδιασμού; Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου διέψευδαν ότι υπάρχει αλλαγή του σημερινού πολιτικού και εκλογικού σχεδιασμού, αλλά το σίγουρο είναι ότι πλέον υπάρχει πολιτικός αναβρασμός. Στα υπουργικά γραφεία και στους κόλπους των βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος η ανησυχία είναι έκδηλη. Mπορούν οι εξελίξεις στο μέτωπο των υποκλοπών να δημιουργήσουν ένα πολιτικό κλίμα που δεν θα αφήνει περιθώρια κινήσεων και επιλογών στον Πρωθυπουργό; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καλείται, όπως λέγεται, να διαχειριστεί την πιο σοβαρή μέχρι σήμερα κυβερνητική κρίση. Γιατί αυτή η κρίση δεν αφορά κάποιο υπουργείο ή τρίτους, εξωγενείς παράγοντες, αλλά εκδηλώθηκε μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου, στην καρδιά του επιτελικού κράτους, αφορά και τον ίδιο προσωπικά.
«Λανθασμένες ενέργειες»
Η «πέτρα του σκανδάλου» βρίσκεται σε ένα σημείο της ανακοίνωσης για την υποβολή της παραίτησης του (πρώην πλέον) διοικητή της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέοντος. Υπεβλήθη και έγινε αποδεκτή «κατόπιν λανθασμένων ενεργειών που διαπιστώθηκαν στη διαδικασία των νόμιμων επισυνδέσεων». Τι είχε συμβεί; Η ΕΥΠ, όπως έγινε γνωστό, παρακολουθούσε επί τρεις μήνες το κινητό του προέδρου του ΠαΣοΚ Νίκου Ανδρουλάκη την περίοδο που ήταν ευρωβουλευτής. Η παρακολούθηση έγινε με συμβατικά μέσα και όχι με το διαβόητο πλέον λογισμικό (spyware) Predator. Διήρκεσε για τρεις μήνες και διεκόπη όταν ο κ. Ανδρουλάκης εξελέγη πρόεδρος του ΠαΣοΚ – δύο ημέρες μετά την εκλογή του, όπως έλεγαν πηγές με γνώση των λεπτομερειών. Η παρακολούθηση, σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε μετά από αίτημα δύο ξένων υπηρεσιών, της Αρμενίας και της Ουκρανίας, κάτι που από μόνο του προκαλεί νέα εύλογα ερωτηματικά. Για να γίνει η επισύνδεση απαιτείται εισαγγελική έγκριση, η οποία δόθηκε.
Το κρίσιμο ζήτημα
Το ερώτημα είναι αν για την παρακολούθηση του κινητού του κ. Ανδρουλάκη ήταν ενήμερο το Μέγαρο Μαξίμου και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Δεν είναι απλή υπόθεση η παρακολούθηση του κινητού ενός έλληνα ευρωβουλευτή από τους επίσημους μηχανισμούς του κράτους, τυχόν αποκάλυψή της ήταν αυτονόητο πως θα προκαλούσε πολιτικό σεισμό που θα μπορούσε να ταρακουνήσει συθέμελα την κυβέρνηση. Συνεργάτες του Πρωθυπουργού ξεκαθαρίζουν με τρόπο κατηγορηματικό ότι ο κ. Κοντολέων δεν ενημέρωσε κανέναν απολύτως για την παρακολούθηση. Ούτε ο Γρηγόρης Δημητριάδης γνώριζε ούτε ο Πρωθυπουργός.
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με συνομιλητές του, έμεινε έκπληκτος όταν πληροφορήθηκε, την Τετάρτη, ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε το κινητό τηλέφωνο του Νίκου Ανδρουλάκη. «Δεν το γνώριζα, δεν θα επέτρεπα ποτέ να παρακολουθείται το τηλέφωνο κανενός πολιτικού προσώπου» ανέφερε σε συνεργάτες του, τονίζοντας ότι ο χειρισμός του θέματος από τον διοικητή της ΕΥΠ ήταν ένα «τεράστιο λάθος». Ο Πρωθυπουργός, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ζήτησε να ενημερωθεί αμέσως ο κ. Ανδρουλάκης αλλά δεν κατέστη δυνατή η επικοινωνία μαζί του παρά τις προσπάθειες του στενού συνεργάτη του Πρωθυπουργού Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος του τηλεφώνησε. «Οφείλω στον κ. Ανδρουλάκη μια συγγνώμη για το λάθος που έγινε» ακούστηκε να λέει.
Οι ευθύνες και οι διάδοχοι
Ωστόσο, ήταν εμφανές το πολιτικό πρόβλημα που είχε προκύψει. Η ΕΥΠ υπάγεται απευθείας στο Μέγαρο Μαξίμου. Την εποπτεία την έχει το Γραφείο του Πρωθυπουργού, δηλαδή ο κ. Δημητριάδης. Ο Πρωθυπουργός κάλεσε τον στενό του συνεργάτη και τον διοικητή της ΕΥΠ και ζήτησε τις παραιτήσεις τους. Ο κ. Κοντολέων έχει καταβάλει σημαντική προσπάθεια την οποία αναγνωρίζει ο κ. Μητσοτάκης, διέπραξε όμως ένα «λάθος τεραστίων διαστάσεων». Η παραίτηση του κ. Δημητριάδη ισοδυναμούσε με μια αναγνώριση της πολιτικής ευθύνης που έχει η κυβέρνηση στην υπόθεση αυτή. Επιπροσθέτως, θα αποσυνέδεε το Μέγαρο Μαξίμου από την υπόθεση των υποκλοπών.
Για τον κ. Δημητριάδη η αντιπολίτευση και μια σειρά από δημοσιεύματα τον παρουσίασαν ως συσχετιζόμενο με πρόσωπα που εμπλέκονται με το Predator, με στόχο να βάλουν στο κάδρο των υποκλοπών τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η συνέχιση της παρουσίας του στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμήθηκε ότι θα δημιουργούσε «δυσκολίες» και στον ίδιο και στον Πρωθυπουργό. Στη θέση του κ. Δημητριάδη επιλέχθηκε ο Γιάννης Μπρατάκος, γιος του παλαιού στελέχους της ΝΔ Αγγελου Μπρατάκου και πρόεδρος του ΕΒΕΑ. Νέος διοικητής της ΕΥΠ αναλαμβάνει ο πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, σήμερα γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών.
Πώς άλλαξε το τοπίο
Οταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε με τον Πρόεδρο της Βουλής Κώστα Τασούλα και ζήτησε, όπως είχε αιτηθεί το ΠαΣοΚ, τη σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, το κλίμα που υπήρχε στην κυβέρνηση ήταν ότι οι καταγγελίες του προέδρου του ΠαΣοΚ δεν είχαν βάθος, δεν θα δημιουργούσαν πολιτικό πρόβλημα στην κυβέρνηση. Η επιμονή του κ. Ανδρουλάκη ερμηνευόταν ως μια ευκαιρία να ξεφύγει από την πίεση που του ασκούσαν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Το πρωθυπουργικό επιτελείο σχεδίαζε τις εξαγγελίες του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, η ασυγκράτητη πορεία του τουρισμού δημιουργούσε κλίμα αισιοδοξίας και πολύτιμο δημοσιονομικό χώρο, η οικονομία ήταν το πεδίο που φαινόταν να επιλέγει η κυβέρνηση για τη φθινοπωρινή αντιπαράθεση. Ξαφνικά άλλαξαν όλα. Η τροπή των πραγμάτων ανατίναξε όλον τον σχεδιασμό. «Αντί για την οικονομία, τώρα θα μιλάμε για τις παρακολουθήσεις» αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη.
Το ερώτημα για την κυβέρνηση και το μέλλον της υπηρεσίας
Μπορεί το Μέγαρο Μαξίμου να ξεφύγει από όλο αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο που ανατρέπει τους σχεδιασμούς και προοιωνίζεται ένα πολιτικό σκηνικό μεγάλης έντασης; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται ανοιχτός σε προτάσεις και συζητήσεις για το πώς η ΕΥΠ θα εξελιχθεί σε μια σύγχρονη και αποτελεσματική υπηρεσία πληροφοριών, η οποία θα λειτουργεί με δικλίδες ασφαλείας που θα αποτρέπουν «λάθη» όπως αυτό που έγινε στην περίπτωση του κ. Ανδρουλάκη. Πολλά όμως θα κριθούν από τη στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης που βάλλουν ευθέως κατά του Πρωθυπουργού.
«Δεν περίμενα ποτέ να με παρακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση»
Ο Νίκος Ανδρουλάκης ζήτησε το απόγευμα της Παρασκευής τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής για τη διερεύνηση πολιτικών ευθυνών και είναι πολύ πιθανό το αίτημα αυτό να το υποστηρίξει και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση εμφανίζεται, σύμφωνα με δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου, θετική σε αυτό το ενδεχόμενο εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα, αλλά και σε νέα σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ που, όπως εκτιμάται, βγαίνει ενισχυμένος από την τροπή που πήραν τα πράγματα, απέφυγε να ανεβάσει κατακόρυφα τους τόνους ή να ζητήσει, όπως διαδιδόταν, την παραίτηση της κυβέρνησης.
«Είναι απαράδεκτο σε μία ευρωπαϊκή δημοκρατία να αποκαλύπτεται πως εκτός της απόπειρας παγίδευσης του κινητού μου τηλεφώνου με το Predator τον Σεπτέμβριο του 2021, μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς μου, σήμερα να μαθαίνουμε ότι η ΕΥΠ, η οποία υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό, προχώρησε στην παρακολούθησή μου κατά τη διάρκεια της εσωτερικής εκλογικής διαδικασίας για την ηγεσία του ΠαΣοΚ» σημείωσε ο κ. Ανδρουλάκης στη δήλωσή του. Και πρόσθεσε: «Είναι τυχαία όλα αυτά, κύριε Μητσοτάκη; Οκτώ χρόνια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αγωνίστηκα με όλες μου τις δυνάμεις για τα εθνικά συμφέροντα της πατρίδας μας. Δεν περίμενα ποτέ να με παρακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση με τις πιο σκοτεινές πρακτικές. δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να εργαλειοποιήσει αυτό το μείζον ζήτημα».
