Οταν ανακοινώθηκε την περασμένη Τετάρτη πως εντοπίστηκε νεκρός και ο πιλότος του μοιραίου Φάντομ, «Φαντομάδες» συνάδελφοί τους από την 117 Πτέρυγα Μάχης/Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας πέταξαν τιμητικά με τα Φάντομ στη θαλάσσια περιοχή όπου τα δύο παλικάρια, ο σμηναγός (Ι) κυβερνήτης Στάθης Τσιτλακίδης και ο υποσμηναγός (Ι) συγκυβερνήτης Μάριος-Μιχαήλ Τουρούτσικας, έχασαν τη ζωή τους.

Η Πολεμική Αεροπορία τιμούσε με αυτόν τον τρόπο δύο άξια στελέχη της, δύο πιλότους που είχαν αποφασίσει να αφιερώσουν τη ζωή τους στο καθήκον της υπεράσπισης της πατρίδας και στον βωμό της ελευθερίας. Προηγουμένως οι πιλότοι της 117 Πτέρυγας Μάχης πέρασαν από τους φωριαμούς των δύο πιλότων στην Ανδραβίδα και άφησαν ο καθένας από ένα λουλούδι. Ούτε ένας πιλότος δεν έμεινε ασυγκίνητος…

«Ποτέ δεν είναι μία η αιτία»

Πριν τελειώσει ο θρήνος, ωστόσο, άρχισαν τα ερωτηματικά. Την ώρα που οι εμπειρογνώμονες άρχισαν να ερευνούν τις αιτίες του τραγικού δυστυχήματος με το Φάντομ, οι ειδικοί που έχουν εξετάσει δυστυχήματα με πολεμικά αεροσκάφη σε ένα μόνο συμφωνούν: «Ποτέ μια συντριβή, δηλαδή μια πτώση αεροσκάφους, δεν είναι αποτέλεσμα μιας και μοναδικής αιτίας, είναι συνήθως συνδυασμός. Ξεκινάμε από κάπου και για να συντριβεί τελικά το αεροσκάφος εξελίσσεται με τέτοιο τρόπο που δεν είναι αντιμετωπίσιμη κατάσταση».

Παρά το γεγονός ότι έχει ήδη συσταθεί επιτροπή διερεύνησης του δυστυχήματος αποτελούμενη από ανώτατους αξιωματικούς της Πολεμικής Αεροπορίας, η εκτίμηση είναι ότι είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς με ασφάλεια ποια ήταν τα αίτια που προκάλεσαν τη συντριβή του μαχητικού.

Στα πολιτικά αεροσκάφη συνήθως φως στα δυστυχήματα δίνει το λεγόμενο «μαύρο κουτί» (το οποίο στην πραγματικότητα δεν είναι μαύρο, αλλά πορτοκαλί). Στα μαχητικά όμως αεροσκάφη «μαύρο κουτί» δεν υπάρχει. Το μόνο που υπάρχει είναι ένας καταγραφέας πτήσεως, που συνήθως τοποθετείται στο πιλοτήριο, στο σύστημα ναυτιλίας, αλλά «μαύρο κουτί» δεν είναι, το οποίο θα μπορεί να καταγράψει κάθε ενέργεια του πιλότου. Ούτε συνομιλίες έχουμε με αυτό ούτε τίποτα.

Τα συντρίμμια και οι μαρτυρίες

Συνεπώς τα όποια αποτελέσματα των ερευνών θα βρεθούν από τα συντρίμμια του αεροσκάφους, αλλά και από τις μαρτυρίες. Ηδη έχουν καταθέσει δύο πιλότοι, αφού την ώρα του δυστυχήματος πετούσε σε σχηματισμό με το μοιραίο Φάντομ και ένα άλλο Φάντομ. Ο πιλότος του δεύτερου Φάντομ είχε πει ότι είδε το μοιραίο Φάντομ στα 500 πόδια από τη θάλασσα και ξαφνικά το έχασε. Οταν κοίταξε στη θάλασσα, είδε αυτό το περίεργο «σιντριβάνι» που βγάζει η θάλασσα όταν «καταπίνει» κάτι. Ωστόσο αυτό που κάνει ακόμα πιο δύσκολο το έργο της επιτροπής είναι ότι το αεροσκάφος δεν βρέθηκε ακόμα. Βρέθηκαν μόνο μερικά συντρίμμια του. Πιστεύεται μάλιστα ότι το αεροσκάφος βρίσκεται σε 1.000 μέτρα βάθος σε εκείνο το σημείο που έχει πέσει, κάτι που δυσκολεύει την ανάσυρσή του.

Δεν πετάνε μη ασφαλή αεροπλάνα

Εκείνο όμως που είναι βέβαιο (και συμφωνούν σε αυτό και οι εμπειρογνώμονες αλλά και πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας) είναι ότι μπορεί το Φάντομ να είναι παλαιού τύπου αεροσκάφος, πλην όμως μη ασφαλή αεροπλάνα δεν πετάνε, πολύ δε περισσότερο στην Ελλάδα, σε μια αεροπορία η οποία έχει το υψηλότερο στάνταρ ασφάλειας.

Συνεπώς, ειδικά για το μοιραίο Φάντομ οι ειδικοί αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Αλλοι δεν μπορούν να αποκλείσουν την τεχνική βλάβη ή ένα απρόοπτο γεγονός. Στο παρελθόν υπήρξαν αρκετά περιστατικά όπου έχουμε χάσει αεροπλάνα κυριολεκτικά από ένα πτηνό. Οπως όταν μεγάλο πουλί έπεσε σε μονοκινητήριο αεροπλάνο, μπήκε στον κινητήρα, ο κινητήρας έσκασε, αλλά εκεί υπήρξε εγκατάλειψη του αεροσκάφους.

Βεβαίως, σε προηγούμενες πτώσεις μαχητικών, στη διερεύνηση των ατυχημάτων, ποτέ δεν αποκλειόταν το ανθρώπινο λάθος. Στη διάσταση ενός πιλότου που πετάει πολύ χαμηλά, στα 30 μέτρα από την επιφάνεια του νερού, γιατί αυτό είναι το προφίλ αυτών των αποστολών, μια προσομοίωση διείσδυσης σε εχθρικό έδαφος χωρίς το σκάφος να γίνει αντιληπτό από την εχθρική αεράμυνα.

Η μαύρη λίστα

Το τραγικότερο δυστύχημα με Φάντομ σημειώθηκε στις 18 Μαΐου 2000, όταν αεροσκάφος συνετρίβη σε σπίτι στο χωριό Αντίκυρα Βοιωτίας. Πέρα από τον κυβερνήτη και τον συγκυβερνήτη του, βρήκαν τον θάνατο και δύο κορίτσια που βρίσκονταν στο σπίτι. Από τις συνολικά 32 πτώσεις αυτού του τύπου του αεροσκάφους έχουν χάσει τη ζωή τους 24 πιλότοι. Συνολικά 162 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί τα τελευταία 30 χρόνια από πτώσεις πολεμικών αεροσκαφών και στρατιωτικών ελικοπτέρων.