«Είμαι σαν κάποιον βασιλιά σε μια σκοτεινή χώρα,/πλούσιον, αλλά χωρίς ισχύ…» (Σαρλ Μποντλέρ, «Spleen»)
Εκείνο που αβίαστα συμπεραίνουμε ανατρέχοντας στο κορυφαίο εγχώριο ειδησεογραφικό γεγονός της περασμένης εβδομάδας, την κηδεία του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, είναι πως την παρακολούθησαν από τηλεοράσεως σχεδόν άπαντες.
Από τους δηλωμένους νοσταλγούς του στέμματος και των γονυκλισιών μπροστά σε βασιλομήτορες και ινφάντες μέχρι εκείνους που χωροθετούν τον ιδεολογικό τους Παράδεισο σε ένα διαμέρισμα 50 τ.μ., στον δωδέκατο όροφο, χωρίς ασανσέρ, εργατικής πολυκατοικίας του αρχιτεκτονικού μπρουταλισμού στα περίχωρα της Μόσχας. Δεν είναι απαραίτητες οι επίσημες μετρήσεις της θεαματικότητας (ή της ακροαματικότητας στην περίπτωση των ραδιοφώνων) για να το επιβεβαιώσουμε, αρκούν οι χιλιάδες συζητήσεις (από ευγενικές ως μαλλιοτραβήγματα, κυρίως το δεύτερο) και τα ακόμα περισσότερα σχόλια που βρίσκονται αναρτημένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οσο και αν ισχύς του δεν ήταν πλέον η αγάπη του λαού (όπως είχε επιβεβαιώσει το δημοψήφισμα του 1974), ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ κατάφερε με τον θάνατό του να προσελκύσει τα βλέμματα πάνω του ως εθνικής εμβέλειας σταρ. Δίνοντας, έστω ως εκλιπών, παράσταση ισάξια (ίσως και λαμπρότερη λόγω της τεχνολογικά άρτιας κάλυψής της από σχεδόν όλα τα δίκτυα) με εκείνη του γάμου του με την Αννα-Μαρία, πίσω στο 1964.
Δίνοντας και στο φιλοθεάμον κοινό με την τελευταία επιθυμία του – να πραγματοποιηθεί η εξόδιος ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών και να ταφεί δίπλα στους γονείς του στο Τατόι – την ευκαιρία να παρακολουθήσει την ελληνική εκδοχή του «The crown» («Το στέμμα») – από τον τίτλο του σίριαλ του Netflix με κεντρική ηρωίδα την Ελισάβετ Β’, ο σύζυγος της οποίας καταγόταν εξάλλου από τον Οίκο των Γλύξμπουργκ.
Οι χρόνιες αγκυλώσεις μας
Δίνοντάς μας κυρίως αφορμή να εκδηλώσουμε για μία ακόμα φορά τις χρόνιες ιδεολογικές και πολιτικές αγκυλώσεις μας. Να επιβεβαιώσουμε πως αν η Δημοκρατία μας έκανε τελικά εκείνο που όφειλε, δηλαδή αντιμετώπισε με αξιοπρέπεια και σεβασμό το κατευόδιο του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας, εμείς ακόμα και τώρα αρνούμαστε να σφραγίσουμε οριστικά την ταφόπλακα ξορκίζοντας τα φαντάσματα του τραυματικού παρελθόντος. Παρά τους επιτρέπουμε να μπαινοβγαίνουν από τις ρωγμές του χρόνου δηλητηριάζοντας το παρόν και το μέλλον μας. Μεγάλη η ευθύνη των κομμάτων και των πολιτικών που επιμένουν να συντηρούν τα χθεσινά μίση για να εξυπηρετήσουν τα αφηγήματά τους και να δρέψουν μικροκομματικά οφέλη. Μεγάλη και η ευθύνη η δικιά μας που δεν διαβάζουμε λίγη Ιστορία για να τοποθετήσουμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις παρά, ημιμαθείς και ξερόλες, παραμένουμε αιχμάλωτοι εύκολων ερμηνειών και τσιτάτων.
Το φάντασμα της μοναρχίας
Επανήλθε λοιπόν το φάντασμα της μοναρχίας για να μας κάνει «μπουουου» και να μας τρομοκρατήσει, την ίδια στιγμή που καθηλωμένοι στις τηλεοράσεις μας σχολιάζαμε (για λόγους ψυχαγωγίας) τις εμφανίσεις των εστεμμένων καλεσμένων και ανεβάζαμε τα σχόλιά μας στα social media. Τι μάθαμε στο «The king and I» που ζήσαμε ο καθένας μόνος (μας χωρίζουν, είπαμε, πάντα τα πολιτικά πιστεύω μας) και όλοι μαζί τις τελευταίες ημέρες; Πως η υπέρκομψη Αννα-Μαρία φόρεσε τον σταυρό που φορούσε και στον γάμο της με τον Κωνσταντίνο, με τους μισούς να δακρύζουν από συγκίνηση και με τους άλλους μισούς να σχολιάζουν πως «εμείς τα πληρώσαμε αυτά τα κοσμήματα!».
Η παρέλαση των εστεμμένων
Πως η μαυροντυμένη Μαρί-Σαντάλ «παρέδωσε μαθήματα μόδας» ενώ η Τατιάνα Μπλάτνικ έκανε «μεγάλο φάουλ» εμφανιζόμενη λίγο πριν από την κηδεία με αθλητικό κολάν – το οποίο τουλάχιστον ήταν μαύρο. Πως η βασίλισσα της Δανίας Μαργαρίτα Β’ ήταν υπερβολικά χαμογελαστή για την περίσταση, ενώ κανονικά θα έπρεπε να δείχνει θλιμμένη στο πλευρό της αδελφής της (της Αννας-Μαρίας).
Στο τέλος της ημέρας όμως τη συγχωρέσαμε, γιατί θυμηθήκαμε πως είναι θεριακλού και καπνίζει άφιλτρα ελληνικά τσιγάρα. Μάθαμε ότι οι υψηλοί καλεσμένοι ενθουσιάστηκαν με την ψαρόσουπα και τις παραδοσιακές πίτες του δείπνου που ακολούθησε τον ενταφιασμό. Π
ως η βασίλισσα της Ισπανίας Λετίθια αγκάλιασε τη Μαρί-Σαντάλ, παρότι της είχε διάφορα μαζεμένα. Αν και τι να μας πει η Λετίθια όταν η πεθερά της, η βασιλομήτωρ Σοφία, σε μία κίνηση ματ, δηλαδή πιασμένη α λα μπρατσέτα με τον εξόριστο (και άπιστο) Χουάν Κάρλος, αναδείχθηκε στην απόλυτη σταρ της κηδείας; Τι να σου κάνουν έπειτα από αυτή την εμφάνιση και ο Κάρολος Γουστάβος και η Σίλβια της Σουηδίας, ο Γουλιέλμος Αλέξανδρος και η Μαξίμα της Ολλανδίας ή η Ματθίλδη και ο Φίλιππος του Βελγίου, όσο καλοντυμένοι, συγκινημένοι και ευπροσήγοροι και αν ήταν; Ο ισπανικός οίκος έχει εξάλλου περισσότερο ζουμί από τις εκμοντερνισμένες βασιλικές οικογένειες του Βορρά, με τους πρίγκιπες που κυκλοφορούν με ποδήλατα και τις πριγκίπισσες που παίρνουν το μετρό.
Για την Αννα της Αγγλίας δεν είχαμε πολλά λόγια. Σίγουρα θα προτιμούσαμε αντ’ αυτής τον βαφτισιμιό του εκλιπόντος πρίγκιπα Γουίλιαμ και τη σύζυγό του Κέιτ. Είναι πιο νέοι, πιο φωτογενείς και πιο ενδιαφέροντες για πιπεράτο σχολιασμό. Οι αποχρώσεις της σημαίας που τύλιγε το φέρετρο προκάλεσαν διαφωνίες: Ηταν τελικά η σωστή σημαία ή όχι;
Με το κιάλι αναζητούσαμε και τους επώνυμους Ελληνες μέσα στο πλήθος για να τους χαρακτηρίσουμε αναλόγως: Ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης, ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, η Ευγενία Μανωλίδου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής Σπύρος Καπράλος, o Αντώνης Σαμαράς… Μάλιστα με αφορμή την εμφάνιση του τελευταίου, εκείνοι που φώναζαν «Ψωμί-ελιά και Κώτσο βασιλιά» (sic) έκαναν ένα εντυπωσιακό σάλτο στην ιστορία αλλάζοντας το σύνθημα σε «Ελλάς-Ελλάς Αντώνης Σαμαράς». Η δε Λίνα Μενδώνη επιβεβαίωσε εκ νέου πως ό,τι και να κάνει θα ακούει τον εξάψαλμο. Αυτή τη φορά τη βρίσαμε που δεν είχε καθαρίσει το Τατόι από τα αποκαΐδια του καλοκαιριού, λες και δεν θα τη βρίζαμε αν είχε διαθέσει πόρους για να το καθαρίσει (αντί π.χ. να καθαρίσει κάτι άλλο, κάτι με πιο λαϊκούς συμβολισμούς και χρήσεις).
Απέναντι στην Ιστορία
Ήταν μια κηδεία-υπερπαραγωγή που όμοιά της (αναφερόμαστε στην προσέλευση των δεκάδων εστεμμένων) δεν θα δούμε μάλλον ποτέ ξανά στη χώρα μας. Αυτό και μόνο την κάνει γεγονός μοναδικό για τα δικά μας δεδομένα. Αν και, εδώ που τα λέμε, κάθε κηδεία είναι γεγονός μοναδικό, όπως μοναδικός είναι ο κάθε συνάνθρωπος που μας αποχαιρετά, είτε τον συνοδεύουν βασιλιάδες είτε φεύγει ολομόναχος. Και ναι, ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν ήταν ένας απλός συνάνθρωπος, ήταν μέλος μιας βασιλικής δυναστείας, ένας πολιτικός άντρας τα λάθη και τις επιλογές του οποίου τα πλήρωσε ακριβά η χώρα.
Αυτή όμως είναι μια άλλη κουβέντα, ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ιστορίας μας που χρήζει ψύχραιμης και δίκαιης επιστημονικής ανάλυσης και που δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με όρους τηλεθέασης. Το γεγονός στο οποίο εμείς επικεντρώσαμε την προσοχή μας, η εξόδιος ακολουθία με τα (κοσμικά) πριν και τα μετά της, τελείωσε. Η ζωή συνεχίζεται και οι συνετοί άνθρωποι αντί να κλαίνε ή να τσακώνονται «over spilled milk» («πάνω από το χυμένο γάλα») κοιτάζουν προς το μέλλον και αντιλαμβάνονται πως οι καιροί άλλαξαν και αλλάζουν.
