Το απόγευμα της 21ης Ιουνίου 1941 στο γραφείο του Ιωσήφ Στάλιν στο Κρεμλίνο, γνωστό ως η «Μικρή Γωνία», ήταν συγκεντρωμένη ολόκληρη η ανώτατη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Σοβιετικής Ενωσης. Οι Βιατσεσλάβ Μόλοτοφ, Λαβρέντι Μπέρια, Νικολάι Βοζνεσένσκι, Γκεόργκι Μαλενκόφ, οι στρατηγοί Σεμιόν Τιμοσένκο και Γκεόργκι Ζούκοφ και ο ναύαρχος Νικολάι Κουζνετσοφ καλούνταν να αποτιμήσουν ένα πλήθος πληροφοριών που έρχονταν από τα σύνορα και συνέκλιναν στην εκτίμηση ότι η σύμμαχός τους Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ ήταν έτοιμη να εισβάλει στην ΕΣΣΔ. Περιγράφοντας το σκηνικό στον δεύτερο τόμο της τρίτομης βιογραφίας του με τίτλο «Stalin. Waiting for Hitler, 1929-1941» (εκδ. Penguin), ο αμερικανός ιστορικός του Πρίνστον Στίβεν Κότκιν κάνει λόγο για ατέλειωτες ώρες συσκέψεων, με τον Στάλιν να βαδίζει εμμονικά πάνω-κάτω στην αίθουσα φοβούμενος το αναπόφευκτο της γερμανικής επίθεσης, αλλά διστάζοντας να δώσει τη συγκατάθεσή του για κήρυξη των προκεχωρημένων μονάδων σε κατάσταση συναγερμού. Στις 10.20 το βράδυ, απρόθυμα, ο Στάλιν αποδέχθηκε την έκδοση της σχετικής οδηγίας. Θέλησε να συμπεριλάβει τον όρο σε περίπτωση εχθροπραξιών οι επικεφαλής των μονάδων να επιχειρήσουν, πριν απαντήσουν, να επικοινωνήσουν με τους γερμανούς ομολόγους τους, οι Τιμοσένκο και Ζούκοφ όμως τον έπεισαν να τον απαλείψει. Ολοι αναχώρησαν ανήσυχοι και ο Στάλιν αποσύρθηκε. Τα γερμανικά κανόνια ήχησαν στις 03.15 και στις περισσότερες περιπτώσεις πρόλαβαν την οδηγία. Τα ξημερώματα της 22ας Ιουνίου 1941 η «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα» είχε ήδη ξεκινήσει και μέσα στο επόμενο δεκαήμερο θα έδειχνε ικανή όχι μόνο να διασφαλίσει τη νίκη της Γερμανίας, αλλά και την εξαφάνιση του Στάλιν από το προσκήνιο, προάγγελο της κατάρρευσής του ή ακόμη και της πραξικοπηματικής απομάκρυνσής του από την εξουσία. Η έκλειψη του τελευταίου μεταξύ 22 Ιουνίου και 3 Ιουλίου αποτελεί έκτοτε θέμα μιας ολόκληρης ιστορικής γραμματείας.
Ο στρατηγός Ζούκοφ περιγράφει στα απομνημονεύματά του την πρώτη αντίδραση του βοζντ («αρχηγός»), όταν γύρω στις 4 τα ξημερώματα του ανακοίνωσε τη γερμανική επίθεση ζητώντας του την άδεια να οργανώσει άμεσα αμυντικές ενέργειες: «Ο Ι. Β. Στάλιν έμεινε σιωπηλός. Ακουγα μόνο τη βαριά αναπνοή του. «Κατάλαβες τι είπα;». Πάλι σιωπή. «Θα υπάρξουν διαταγές;», επέμεινα». Διαταγή αντίστασης δεν υπήρξε, παρά μόνο η εντολή οι Ζούκοφ και Τιμοσένκο που εκπροσωπούσαν τα ανώτατα στρατιωτικά κλιμάκια να προσέλθουν άμεσα στο Κρεμλίνο για διαβουλεύσεις με το Πολιτμπιρό. Επανειλημμένα ο σοβιετικός ηγέτης εξέφρασε την άποψη ότι επρόκειτο για προβοκάτσια εκ μέρους γερμανών στρατηγών εν αγνοία του Χίλτερ. Οταν γύρω στις 5.45 ο υπουργός Εξωτερικών Μόλοτοφ επέστρεψε από την κατοικία του γερμανού πρέσβη στη Μόσχα, Φρίντριχ Βέρνερ Γκραφ φον ντερ Σούλενμπουργκ, με την είδηση της κήρυξης πολέμου, γράφει ο Ζούκοφ, «ο Στάλιν σωριάστηκε στην καρέκλα του κι έπεσε σε βαθιά περισυλλογή. Ακολούθησε μια μακρά και επώδυνη σιωπή». Ακόμη και τότε συνέστησε οι σοβιετικές δυνάμεις να αμυνθούν χωρίς να παραβιάσουν τη συνοριακή γραμμή με τη Γερμανία. Τη διαταγή της αντεπίθεσης δεν την υπέγραψε. Αυτή έφερε μόνο τα ονόματα των Ζούκοφ, Τιμοσένκο και Μαλενκόφ.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
