Η πανδημία COVID-19 είναι το πιο σημαντικό μάθημα που έχουμε λάβει στο πεδίο της δημόσιας υγείας τα τελευταία 100 χρόνια. Στη δύσκολη προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της πρωτόγνωρης απειλής για τη δημόσια υγεία στη χώρα μας, ο ΕΟΔΥ αναδείχθηκε αποτελεσματικό επιχειρησιακό όργανο αλλά και ικανός αρωγός του κοινωνικού συνόλου. Σήμερα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη διαδικασία εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της οργάνωσής του, με στόχο να γίνει ένα ολοκληρωμένο Κέντρο Ελέγχου, στα πρότυπα αντιστοίχων ευρωπαϊκών και διεθνών κέντρων.
Τα βήματα της διαδικασίας:
1. Αναδιοργάνωση
l Νέο οργανόγραμμα του ΕΟΔΥ και σχέδιο για τη δημιουργία ενός οργανισμού με σαφέστερη αποστολή και όραμα, περιγραφές θέσεων εργασίας, ρόλους και τυπικές διαδικασίες λειτουργίας έχει ήδη κατατεθεί στο υπουργείο Υγείας.
l Συμμετοχή στο Εργαλείο Σταδιακής Ανάπτυξης για ινστιτούτα δημόσιας υγείας (Stage Development Tool), που αναπτύχθηκε από τα CDC των ΗΠΑ και το ΙΝΑΡΗΙ για να βοηθήσει τα ινστιτούτα δημόσιας υγείας να αξιολογήσουν την τρέχουσα ικανότητά τους με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και του επιπέδου λειτουργίας τους.
2. Μηχανισμός Επιδημιολογικής Επιτήρησης Δημόσιας Υγείας
Ανάπτυξη, με χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού Μηχανισμού Επιδημιολογικής Επιτήρησης Δημόσιας Υγείας (Public Health Surveillance/PHS), στοιχείο κρίσιμο για τη διασφάλιση υψηλών επιπέδων πρόληψης και προστασίας της υγείας του πληθυσμού.
3. Επιδημιολογική Επιτήρηση COVID-19
l Εφαρμογή της καθοδήγησης που παρέχει το ECDC στην τεχνική έκθεση: «ECDC COVID-19 surveillance guidance – Μετάβαση από την επείγουσα επιτήρηση COVID-19 στη συνήθη επιτήρηση των παθογόνων του αναπνευστικού, Οκτώβριος 2021», με μετάβαση από ad hoc επιτήρηση επείγοντος χαρακτήρα σε πιο στοχευμένα συστήματα επιτήρησης μέσα στο φθινόπωρο του 2022.
4. Εργαστήρια Δημόσιας Υγείας
l Ο ΕΟΔΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενίσχυσε τόσο το Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας στην Αθήνα όσο στην Κρήτη και τη Θεσσαλία. Επιπλέον σχεδιάζει να ενεργοποιήσει τα αντίστοιχα εργαστήρια σε Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη.
5. Δράσεις αναβάθμισης του Συστήματος Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Δημόσιας Υγείας
l Ο ΕΟΔΥ έχει αναλάβει πρωτοβουλία, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο τον ανασχεδιασμό των υφιστάμενων δομών και διαδικασιών για την ικανότητα αποτροπής, προστασίας, άμεσης απόκρισης και αποκατάστασης των συνεπειών υγειονομικών κρίσεων.
6. Αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων: Πρόληψη, Μείωση, Εξάλειψη
l Ο ΕΟΔΥ οργανώνει δράσεις που στοχεύουν στη μείωση του φαινομένου και αναπτύσσονται σε τέσσερις κεντρικούς πυλώνες: Ακριβή δεδομένα, εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών, εκπαίδευση και διάθεση απαραιτήτων πόρων.
l Με τεχνική και οικονομική υποστήριξη από το CDC των ΗΠΑ, στοχεύει να μετασχηματιστεί η Ελλαδα σε περιφερειακό ηγέτη στην αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής.
7. Σεξουαλική Υγεία
Εχει δρομολογηθεί η λειτουργία Κέντρων Σεξουαλικής Υγείας στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη, με στόχο την επέκτασή τους και σε άλλα μέρη της Ελλάδας στο μέλλον.
8. Μη μεταδοτικά νοσήματα
Εκτός από τις μεταδοτικές ασθένειες, πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη χρόνιων, μη μεταδοτικών ασθενειών. Αποτέλεσαν άλλωστε την αιτία που έχασαν τη ζωή τους τόσοι άνθρωποι εν μέσω πανδημίας.
Υγεία και Διατροφή
l Ο ΕΟΔΥ σχεδιάζει την αποτύπωση της τωρινής κατάστασης της υγείας του πληθυσμού, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται από τη γνώση των δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Δημιουργία σχεδίου για τη βελτίωση των μεθόδων ελέγχου της υπέρτασης στην Ελλάδα
l Η προσέγγιση Resolve to Save Lives/World Health Organization (WHO) HEARTS για τον έλεγχο της υπέρτασης έχει αποδειχθεί από το Resolve to Save Lives και τον ΠΟΥ σε περισσότερες από 30 χώρες. Το Resolve to Save Lives θα υποστηρίξει τον ΕΟΔΥ για την εφαρμογή του προγράμματος ελέγχου της υπέρτασης WHO HEARTS.
Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικής Υγείας
l Ο ΕΟΔΥ σχεδιάζει τη δημιουργία «Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικής Υγείας – ΕΠΠΥ», το οποίο θα έχει στόχο την καταγραφή, παρακολούθηση και συσχέτιση των περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου που έχουν άμεση ή έμμεση επίπτωση στην ανθρώπινη υγεία.
Πρώιμη Διάγνωση και Ιατρική Ακριβείας για Παιδικές Γενετικές Ασθένειες
l Ο προσυμπτωματικός έλεγχος πληθυσμού για την παρουσία γενετικής νόσου έχει κοινωνικό αντίκτυπο μόνο εάν η θεραπεία ξεκινήσει έγκαιρα. Το πρόγραμμα BeginNGS.gr αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοβουλία που συντονίζεται από το UCSD – Rady Children’ s Hospital. Ο ΕΟΔΥ, σε συνεργασία με το BeginNGS.gr, συντονίζει πιλοτική δράση στην Ελλάδα.
Πλήρης περιγραφή των τρεχουσών και μελλοντικών δραστηριοτήτων του ΕΟΔΥ θα είναι διαθέσιμη στην πρώτη Ετήσια Εκθεση του ΕΟΔΥ, που θα δημοσιευθεί στο τέλος το 2022.
Ο κ. Θεοκλής Ζαούτης είναι πρόεδρος του ΕΟΔΥ και καθηγητής Παιδιατρικής, ΕΚΠΑ.
Ο κ. Δημήτριος Παρασκευής είναι αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ και αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, ΕΚΠΑ.
