Οι εικόνες με τους καρκινοπαθείς να περιμένουν στην ουρά προκειμένου να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία έξω από το παράρτημα του Λαϊκού Νοσοκομείου στην οδό Σεβαστουπόλεως που μετέδωσε πριν από λίγο καιρό τηλεοπτικός σταθμός έφεραν ξανά στην επικαιρότητα την ταλαιπωρία που υφίστανται οι καρκινοπαθείς, αλλά και τις «τρύπες» στις δημόσιες δομές υγείας.
«Εχω βρεθεί αρκετές φορές σε αυτή την ουρά» λέει η κυρία Κατερίνα Μ., 62 ετών, που συναντήσαμε πρόσφατα στο ιατρείο ογκολόγου στο κέντρο της Αθήνας. «Ερχόμουν κάθε 15 ημέρες από τη Λιβαδειά. Ξεκινούσα από τα χαράματα και δεν ήξερα πότε θα επιστρέψω στο σπίτι μου. Εφτανα στο νοσοκομείο το πρωί και έμπαινα για θεραπεία νωρίς το απόγευμα. Ηταν μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ζωής μου. Πάλευα με τον καρκίνο του μαστού, αλλά ταυτόχρονα και με μια ατέλειωτη γραφειοκρατία, ένα ατέλειωτο «περίμενε». Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στο στάδιο της παρακολούθησης, αλλά ζω και με την αγωνία: θα επιστρέψει ο καρκίνος; Θα χρειαστεί και πάλι να περάσω όλες αυτές τις ταλαιπωρίες;» λέει.
Αν δεν είναι για όλους, δεν είναι για κανέναν
Χωρίς συστηματική καταγραφή
H συστηματική καταγραφή των περιστατικών του καρκίνου στη χώρα μας είναι σχεδόν ανύπαρκτη και ως εκ τούτου η επιδημιολογική παρακολούθηση γίνεται έμμεσα μέσω των στοιχείων θνησιμότητας. Με τα πιο πρόσφατα στοιχεία να αφορούν στο 2018, οι πιο συχνά εμφανιζόμενοι καρκίνοι στην Ελλάδα είναι:
«Δεν επαρκεί το προσωπικό»
«Οι εικόνες αυτές είναι πραγματικά τριτοκοσμικές. Είναι πολύς ο κόσμος και δεν υπάρχουν γιατροί και νοσηλευτές για να σηκώσουν αυτόν τον όγκο των ασθενών. Το ιατρικό προσωπικό κάνει ό,τι μπορεί, αλλά δυστυχώς δεν επαρκούν. Πρέπει να γίνει αποκέντρωση, να γίνουν κατά τόπους ογκολογικές μονάδες. Πού θα πάει η κατάσταση αυτή;» αναφέρει χαρακτηριστικά η κυρία Ζωή Γραμματόγλου, πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων και Ιατρών Αθηνών ΚΕΦΙ. Από την πλευρά τους εκπρόσωποι της διοίκησης του νοσοκομείου αναφέρουν ότι έχουν πολλές φορές εξηγήσει στους ασθενείς ότι το νοσοκομείο ανοίγει στις 7 και ότι όσοι έχουν προγραμματισμένο ραντεβού για χημειοθεραπεία θα εξυπηρετηθούν, χωρίς να χρειάζεται να στήνονται στις ουρές από τα χαράματα. Παραδέχονται ωστόσο ότι ο όγκος των ασθενών είναι μεγάλος, καθώς το νοσοκομείο είναι κέντρο αναφοράς και δέχεται ασθενείς από ολόκληρη την Ελλάδα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις.
Οπως τονίζει η κυρία Γραμματόγλου, «τα πράγματα για τους καρκινοπαθείς στη χώρα μας είναι πολύ δύσκολα. Δεν υπάρχει επαρκής προσυμπτωματικός έλεγχος για να βρίσκονται οι καρκίνοι σε αρχικά στάδια και αυτό κατά τη διάρκεια της πανδημίας επιδεινώθηκε ακόμα πιο πολύ. Το θέμα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με την αναγγελία της διάγνωσης είναι ότι χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους. Στη συνέχεια δεν μπορούν να κλείσουν εύκολα ραντεβού στα νοσοκομεία. Μεγάλο πρόβλημα είναι επίσης ότι τα χειρουργεία στις δημόσιες δομές καθυστερούν πολύ, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς, μέσα στον πανικό τους, είτε να καταφεύγουν σε πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων είτε να χρεώνονται για να πάνε σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο για να κάνουν το χειρουργείο. Υστερα επιστρέφουν στο δημόσιο σύστημα υγείας και εκεί έρχονται αντιμέτωποι με άλλες ταλαιπωρίες. Σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία αναγκάζονται να καθίσουν σε καρέκλες γιατί δεν υπάρχουν κρεβάτια».
Με το χέρι στην τσέπη
«Για μένα η περιπέτεια ξεκίνησε τον περασμένο Ιούνιο, όταν πήγα στην τουαλέτα και ούρησα αίμα. Χρειάστηκαν τρεις εβδομάδες για να κάνω τον υπέρηχο σε ιδιωτικό κέντρο. Ο υπέρηχος έδειξε ότι υπήρχε ένα θήλωμα στην ουροδόχο κύστη και ο ουρολόγος μού είπε ότι έπρεπε να αφαιρεθεί και να γίνει βιοψία. Μου συνέστησε να απευθυνθώ σε ένα μεγάλο νοσοκομείο στα νότια προάστια. Χρειάστηκε να κλείσω ραντεβού στα απογευματινά ιατρεία όπου θα πλήρωνα 64 ευρώ. Το χειρουργείο προγραμματίστηκε να γίνει σε 20 ημέρες. Μία ημέρα πριν πέρασα από τον προεγχειρητικό έλεγχο και εκεί μου είπανε ότι μετά το χειρουργείο θα πρέπει να φροντίσω να έχω έναν συνοδό ή να πληρώσω δύο αποκλειστικές, γιατί οι νοσηλεύτριες του νοσοκομείου δεν θα μπορούσαν να αναλάβουν τις αλλαγές στις φιάλες με νερό που χρησιμοποιούνται μετά την κυστεοσκόπηση. Χρειάστηκε να πληρώσω 170 ευρώ για τις δύο αποκλειστικές. Η βιοψία έδειξε ότι το θήλωμα ήταν καρκινικό. Αυτή τη στιγμή κάνω εγχύσεις σε ιδιωτικό γιατρό που κοστίζουν 50 ευρώ η μία. Είμαι χαμηλοσυνταξιούχος και αναγκάζομαι να δανείζομαι συνεχώς χρήματα, ενώ ζω και με την αγωνία για την εξέλιξη του προβλήματος» σημειώνει ο κ. Κώστας Λεοντάκης, 72 ετών.
Μπορεί στη συγκεκριμένη περίπτωση τα έξοδα να μην είναι πολύ υψηλά, αλλά όπως αναφέρει η κυρία Γραμματόγλου στην περίπτωση που οι ασθενείς χρειάζεται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπείες τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Να σημειωθεί ότι η χώρα μας διαθέτει 56 μηχανήματα (32 δημόσια και 24 ιδιωτικά), πολλά εκ των οποίων χρήζουν αντικατάστασης λόγω παλαιότητας. «Ο νόμος λέει ότι ένας ασθενής πηγαίνοντας σε μια ιδιωτική κλινική για να κάνει τις ακτινοθεραπείες πληρώνει μόνο την αμοιβή του γιατρού που είναι γύρω στα 1.000 ευρώ. Ομως τα πιο πολλά κέντρα ζητούν από τους ασθενείς μεγαλύτερες αμοιβές. Οι ασθενείς επάνω στην αγωνία τους για να υποβληθούν στις ακτινοθεραπείες αναγκάζονται να πληρώνουν αυτά τα επιπλέον χρήματα, πράγμα που είναι τελείως παράνομο» λέει η κυρία Γραμματόγλου.
Ελλείψεις φαρμάκων, ουρές στον ΕΟΠΥΥ
Οι καρκινοπαθείς επίσης έρχονται συχνά αντιμέτωποι και με τις ελλείψεις φαρμάκων που παρατηρούνται κατά καιρούς. «Και τώρα που μιλάμε, έχουμε έλλειψη σε δύο αιματολογικά φάρμακα, με αποτέλεσμα να ψάχνονται οι ασθενείς πώς θα τα φέρουν από το εξωτερικό. Πολλοί πάνε στην Τουρκία για να τα αγοράσουν. Αυτά τα φαινόμενα συμβαίνουν συχνά. Γενικά με τα φάρμακα δεν έχουμε μεγάλο πρόβλημα τα δύο τελευταία χρόνια, γιατί πριν με το που έμπαινε ο Οκτώβριος τελείωνε το μπάτζετ των νοσοκομείων, δεν πίστωναν οι φαρμακευτικές τα φάρμακα επειδή δεν είχαν πληρωθεί, και είχαμε ελλείψεις» σημειώνει η κυρία Γραμματόγλου. «Οσον αφορά τα φάρμακα υψηλού κόστους, εκεί συνεχίζεται η ταλαιπωρία των ασθενών, καθώς πολλές φορές αναγκάζονται να στήνονται στις ουρές στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, προκειμένου να τα προμηθευτούν» λέει.
INFO
Μέτωπο και με την πανδημία
Η πανδημία είχε τραγικές συνέπειες για τους καρκινοπαθείς στη χώρα μας. Δύο μελέτες από το Εργαστήριο Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας (LabHEM) του Πανεπιστημίου Πειραιώς έδειξαν ότι παρατηρήθηκαν:
- 90% περίπου των επεμβατικών διαγνωστικών εξετάσεωνματαιώθηκανή αναβλήθηκαν.
- Καθυστερήσεις στις διαγνωστικές απεικονίσεις και εξετάσεις.
- Μεγάλες ελλείψεις προσωπικού.
- Ελλείψεις αναλώσιμων υλικών.
- Διακοπή ή τροποποίηση των περισσότερων τύπων αντικαρκινικής θεραπείας.
- Μεγάλες καθυστερήσεις και αναβολές ραντεβού.
- Εμφάνιση μορφών καρκίνου σε προχωρημένα στάδια.
- Διακοπή προγραμμάτων πρόληψης και προσυμπτωματικών ελέγχων.
Μαρτυρίες
Καμία φροντίδα στο τελικό στάδιο
«Η μητέρα μου ήταν 55 ετών όταν διαγνώστηκε με καρκίνο στο νεφρό. Της αφαίρεσαν το ένα νεφρό και για πέντε χρόνια ήταν χωρίς προβλήματα. Λίγο μετά τα εξήντα της άρχισε να έχει ναυτίες και νυχτερινές εφιδρώσεις. Οι αξονικές έδειξαν ότι ο καρκίνος είχε κάνει μετάσταση στο συκώτι. Εκανε ξανά εγχείρηση και στη συνέχεια ακτινοθεραπεία. Δυστυχώς το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε. Το τελευταίο διάστημα πριν πεθάνει τη βλέπαμε να λιώνει καθημερινά και δεν μπορούσαμε να κάνουμε και πολλά πράγματα. Οταν τελικά πέθανε ήταν για εμάς μια ανακούφιση γιατί δεν μπορούσαμε να τη βλέπουμε να υποφέρει. Νομίζω ότι και για εκείνη ο θάνατος ήταν μια λύτρωση» αναφέρει η κυρία Ελένη Ζωγοπούλου.
Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία φροντίδα για το τελικό στάδιο. «Δεν υπάρχουν κέντρα στα οποία μπορούν να απευθυνθούν για βοήθεια» λέει η κυρία Γραμματόγλου. «Το μόνο κέντρο που υπάρχει, είναι η Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας Γαλιλαία που έχει δημιουργήσει ο δεσπότης Μεσογαίας, και το οποίο διαθέτει εννέα κλίνες. Τι φροντίδα μπορούν να παρέχουν σε χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται στο τελικό στάδιο οι εννέα κλίνες; Κρατική μέριμνα για το τελικό στάδιο είναι ανύπαρκτη» προσθέτει.
Ευάγγελος Φιλόπουλος (Χειρουργός, διευθυντής Κλινικής Μαστού Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Αγιος Σάββας» και πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας)
«Καθημερινό φαινόμενο οι εικόνες ταλαιπωρίας»
«Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλες ανισότητες γεωγραφικές και κοινωνικο-οικονομικές, έτσι ώστε να υπάρχουν ασθενείς που δεν έχουν την κατάλληλη περίθαλψη. Αλλη περίθαλψη έχει αυτός που είναι στα νησιά ή την επαρχία και άλλη ένας κάτοικος της Αθήνας· άλλη κάποιος με οικονομική δυνατότητα και άλλη ένας χαμηλοσυνταξιούχος. Τα υποστελεχωμένα τμήματα στον δημόσιο τομέα οδηγούν σε μεγάλες αναμονές, αλλά και σε ταλαιπωρίες ασθενών είτε είναι στα εξωτερικά ιατρεία είτε στις διαγνωστικές εξετάσεις. Ενα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει οργανωμένη αντιμετώπιση του πόνου ασθενών στα τελευταία στάδια και μόνο χάρη στις εθελοντικές πρωτοβουλίες κάποιων αφιερωμένων αναισθησιολόγων βρίσκουν παρηγοριά. Στα δημόσια νοσοκομεία δεν υπάρχουν ιατρεία πόνου, ενώ πολλές φορές οι γιατροί δεν μπορούν να συνταγογραφήσουν τα φάρμακα που τον καταπραΰνουν. Ενα σημαντικό πρόβλημα είναι και αυτό που αφορά τη στήριξη των ασθενών και των φροντιστών τους, γιατί ο καρκίνος δεν είναι μόνο σωματική ασθένεια, είναι και ψυχολογική, οικονομική και κοινωνική.
Οι εικόνες που είδαμε πρόσφατα με την ταλαιπωρία των ασθενών στο Λαϊκό είναι φαινόμενο καθημερινό σε πολλά νοσοκομεία. Και αν πάτε και στην ελληνική ύπαιθρο και ρωτήσετε τι περνάει ένας καρκινοπαθής από τη στιγμή που θα εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα μέχρι που θα υποβληθεί σε πιθανή εγχείρηση, θεραπεία και στη συνέχεια παρακολούθηση θα δείτε ότι εκεί είναι πολύ χειρότερη η κατάσταση. Οι ελλείψεις φαρμάκων είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται και στη χώρα μας. Οι ελλείψεις αυτές πολλές φορές έχουν μια περιοδικότητα. Τώρα τελευταία ενημερωθήκαμε ότι υπάρχει γενικά έλλειψη της ταμοξιφαίνης, ενός πολύ δραστικού φαρμάκου που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Οι ελλείψεις είναι κυρίως τεχνητές. Επειδή στην Ελλάδα έχουν πολύ χαμηλότερη τιμή από άλλες χώρες της Ευρώπης, μπορεί ο φαρμακέμπορος να προωθήσει τα φάρμακα αυτά σε αγορές όπου θα έχει μεγαλύτερο κέρδος».
