«Πολιτικό σεισμό» χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ ο αμερικανός διπλωμάτης Τζον Νεγκροπόντε, γεννημένος στο Λονδίνο από Eλληνες της Διασποράς, ο οποίος έχει διατελέσει μεταξύ άλλων πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, πρέσβης στο Ιράκ (2004-2005) και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών επί πρoέδρου Τζορτζ Μπους του νεότερου. Ο κ. Νεγκροπόντε, που συνομίλησε με «Το Βήμα» την επομένη των αμερικανικών εκλογών, θα βρεθεί στην Αθήνα στις 20 Νοεμβρίου για να συμμετάσχει σε συζήτηση που διοργανώνει το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Μέχρι το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας, οι δημοσκοπήσεις κατέγραφαν οριακή μάχη μεταξύ των δύο υποψηφίων. Αναμένατε τόσο καθαρή νίκη του Τραμπ;
«Ακούστε, στην Αμερική έχουμε έναν πολιτικό σεισμό. Και υπάρχει ένα ζήτημα με τις δημοσκοπήσεις, τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι δεν αφουγκράζονται σωστά το πολιτικό αίσθημα. Νομίζω ότι οι δημοσκόποι υποτίμησαν τη δύναμη του Τραμπ. Γνωρίζαμε ότι η μάχη ήταν οριακή, κανείς όμως δεν περίμενε μια τόσο ηχηρή νίκη. Eνα από τα πράγματα που έχω μάθει μετά από τόσα χρόνια στην πολιτική είναι ότι είναι πολύ πιο απρόβλεπτη από όσο νομίζουμε. Γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους, με ανθρώπινες συμπεριφορές».
Πώς εξηγείτε την απήχηση του Τραμπ παρά την καταδίκη του από τη Δικαιοσύνη; Δεν είναι παράδοξο ένας δισεκατομμυριούχος να έχει τόση απήχηση στον μέσο Αμερικανό;
«Πράγματι, όμως ο Τραμπ έχει βρει τρόπο να επικοινωνεί μαζί του. Η οικονομική κατάσταση πολλών Αμερικανών άλλαξε εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και ο Τραμπ έχει πραγματικά απήχηση στα χαμηλά και μεσαία οικονομικά στρώματα. Δεν θυμάμαι κανέναν άλλο Ρεπουμπλικανό πρόεδρο με τόση απήχηση σε αυτά τα στρώματα».
Γιατί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στοιχήθηκε πίσω από τον Τραμπ που δεν είναι παραδοσιακός Ρεπουμπλικανός; Γιατί δεν εισακούστηκαν φωνές όπως η δική σας, που το 2016 και το 2020 συνυπογράψατε μαζί με άλλες προσωπικότητες των Ρεπουμπλικανών επιστολή όπου υποστηρίζατε ότι ο Τραμπ είναι ακατάλληλος για την προεδρία;
«Iσως γιατί εκπροσωπούμε το παλαιό ρεπουμπλικανικό κατεστημένο, τους «Ρεπουμπλικανούς του Ροκφέλερ», τους «Ρεπουμπλικανούς του Ρίγκαν». Ο Τραμπ αλλάζει δραματικά το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Αν έχανε αυτές τις εκλογές, θα σας έλεγα ότι είναι ένα παροδικό φαινόμενο, όμως επανεξελέγη και αυτό του δίνει τη δυνατότητα να βάλει τη σφραγίδα του στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Δείτε τι πέτυχε στην πρώτη θητεία του: όρισε τους πιο συντηρητικούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ και η πλειοψηφία πλέον είναι 6-3 (υπέρ του Τραμπ), υπονομεύοντας την ανεξαρτησία του θεσμού».
Πόσο συνέβαλε το Μεταναστευτικό στη νίκη του Τραμπ;
«Είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς Αμερικανούς. Eχουμε χάσει τον έλεγχο των συνόρων μας, και όχι μόνο των νότιων συνόρων. Στις ΗΠΑ δεν έρχονται άνθρωποι μόνο από την Κεντρική και τη Νότια Αμερική, αλλά από όλον τον κόσμο. Δεν είμαστε εναντίον των μεταναστών, όμως η μετανάστευση πρέπει να ακολουθεί μια συγκεκριμένη νόμιμη διαδικασία».
Για αυτή την εξέλιξη ευθύνονται οι Δημοκρατικοί;
«Oχι, είναι μια κατάσταση που εξελίσσεται εδώ και πολλά χρόνια».
Η ΕΕ συνεχάρη τον Τραμπ για την εκλογή του, αλλά ανησυχεί. Eχει σοβαρούς λόγους;
«Ναι, πρωτίστως εξαιτίας του Ουκρανικού. Ο Τραμπ έχει προσωπική σχέση με τον Πούτιν. Δεν ξέρουμε τι θα πράξει ως προς τη στήριξη στην Ουκρανία, δεν υποστηρίζω ότι θα αλλάξει οπωσδήποτε στάση. Δευτερευόντως στο ζήτημα του ΝΑΤΟ, όπου έχει απειλήσει ότι θα «αποκόψει» τους συμμάχους που δεν πληρούν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις έναντι της Συμμαχίας. Στην προηγούμενη θητεία του οι ευρω-αμερικανικές σχέσεις τελικώς δεν επλήγησαν.
Με την Ελλάδα διατηρεί καλές σχέσεις, συμπαθεί την ελληνοαμερικανική κοινότητα. Η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες του ΝΑΤΟ που επικρίνει, δαπανάτε πολλά για την άμυνά σας. Η Ευρώπη όμως και οι χώρες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν τις επικρίσεις του. Η συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ είναι το δυνατό τους χαρτί απέναντί του».
Ως προς τη στάση του έναντι της Κίνας τι να περιμένουμε;
«Νομίζω ότι η στάση του στην οικονομική πολιτική θα είναι σκληρή. Λέει ότι θέλει να επιβάλει δασμούς 25% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα. Ξέρετε, ο Τραμπ μου θυμίζει τον πρόεδρο Νίξον, ως νέος εργάστηκα για την κυβέρνηση Νίξον. Και εκείνος ενίοτε σκεφτόταν φωναχτά και έλεγε αντίστοιχα πράγματα, όμως οι άνθρωποι που εργάζονταν μαζί του ήξεραν ότι δεν τα εννοούσε. Ο Τραμπ αυτοσχεδιάζει συνέχεια και δεν ξέρουμε τι πραγματικά εννοεί από όσα λέει. Και αυτό είναι πρόβλημα. Ο Τραμπ πάντως δεν φοβάται έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα. Αυτός είναι ο τρόπος του για να πιέσει το Πεκίνο. Προτιμά την επιβολή αυστηρών οικονομικών μέτρων και όχι τη στρατιωτική δράση. Γι’ αυτό και έχει ενστάσεις και για τον ρόλο των ΗΠΑ στον πόλεμο στην Ουκρανία».
Ωστόσο έχει πει ότι ίσως χρειαστεί στρατιωτική δράση για την αντιμετώπιση του «εσωτερικού εχθρού» στις ΗΠΑ.
«Νομίζω ότι και αυτή η δήλωσή του είναι απλώς λόγια του αέρα, «μπλα μπλα, μπλα». Οπως και αν έχει, το σύστημα της αμερικανικής Δικαιοσύνης είναι αρκετά ισχυρό για να αποτρέψει ανάλογες συμπεριφορές. Και ο Νίξον είχε καταρτίσει λίστα με τους εχθρούς του, όμως δεν κυνήγησε ποτέ κανέναν. Ο Τραμπ ίσως επιδιώξει να στραφεί εναντίον ορισμένων εισαγγελέων που ζήτησαν την παραπομπή του».
Πώς βλέπετε τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή με τον Τραμπ πρόεδρο;
«Στην προηγούμενη θητεία του υπήρξαν θετικά σημεία στην πολιτική του στη Μέση Ανατολή, αναφέρομαι στις Συμφωνίες του Αβραάμ τον Σεπτέμβριο του 2020 (σ.σ.: συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ, των ΗΑΕ, του Μπαχρέιν και του Μαρόκου) τις οποίες χαιρέτισαν και οι Δημοκρατικοί. Ο Τραμπ θα προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη στην κυβέρνηση του Ισραήλ και θα σκληρύνει τη στάση του έναντι του Ιράν, θα προσπαθήσει να καταστήσει αυστηρότερο το πλαίσιο των οικονομικών κυρώσεων που ήδη ασκούνται στο Ιράν».
Εκφράζεται η ανησυχία ότι η οικονομική ενίσχυση του δισεκατομμυριούχου Ιλον Μασκ προς τον Τραμπ θα επηρεάσει τη διακυβέρνησή του. Τι πιστεύετε;
«Υπάρχουν αμερικανικές υπηρεσίες, κυρίως των τηλεπικοινωνιών, που είναι πελάτες του Μασκ. Ομως επίσης υπάρχουν πολλοί δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ. Δεν νομίζω ότι ο Μασκ θα είναι αποφασιστικός παράγων. Ο Τραμπ είναι ισχυρογνώμων, αποφασίζει αυτό που ο ίδιος θέλει».
Πιστεύετε ότι η Κάμαλα Χάρις έχασε επειδή είναι γυναίκα, μαύρη και ασιατικής καταγωγής ή επειδή είχε μόνο τρεις μήνες για να διεξαγάγει προεκλογική εκστρατεία;
«Δεδομένων των συνθηκών, η Χάρις έκανε μια πολύ καλή, δυναμική εκστρατεία. Ομως οι Αμερικανοί δεν είναι έτοιμοι να εμπιστευτούν την πολιτική εξουσία στις γυναίκες, πέραν ενός σημείου. Το 2016 ήμουν βέβαιος ότι η Χίλαρι Κλίντον θα κέρδιζε τις εκλογές, ήταν καλή υπουργός Εξωτερικών, ήταν καταρτισμένη, όμως έχασε. Η Χάρις είναι από οικογένεια πανεπιστημιακών, με εξαιρετικές σπουδές, επιτυχημένη δικηγόρος και εισαγγελέας και επίσης έχασε. Και, βέβαια, δεν θα μάθουμε ποτέ τι θα είχε συμβεί αν ο Μπάιντεν δεν διεκδικούσε δεύτερη προεδρική θητεία».
