Τον Ιούνιο του 2019, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου εγκαινίασε την ανέγερση ενός νέου οικισμού εποίκων στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν με την ονομασία Ραμάτ Τραμπ (Υψίπεδα Τραμπ) προς τιμήν του αμερικανού προέδρου. Εκείνη την εποχή πολλοί θεώρησαν την κίνηση του Νετανιάχου περισσότερο ως μια θεατρική χειρονομία προς τον μοναδικό ξένο ηγέτη ο οποίος τρεις μήνες νωρίτερα είχε αναγνωρίσει την προσάρτηση από το Ισραήλ των συριακών εδαφών που κατέλαβε στον Πόλεμο των Εξι Ημερών (1967). Την κατεχόμενη περιοχή, που αποτελεί τα δύο τρίτα του Γκολάν, επιχείρησε ανεπιτυχώς να ανακαταλάβει η Συρία στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ (1973). Τα στρατηγικής σημασίας Υψίπεδα του Γκολάν έχουν συνολική έκταση 1.800 τετρ. χλμ., δηλαδή όσο η μισή Εύβοια. Από εκεί πηγάζει ο ποταμός Ιορδάνης που τροφοδοτεί τη Θάλασσα της Γαλιλαίας (τη βιβλική λίμνη Γεννησαρέτ) και καταλήγει στη Νεκρά Θάλασσα.
Πριν από τον πόλεμο του 1967, ο πληθυσμός των Υψιπέδων του Γκολάν ανερχόταν σε 130.000-150.000 Αραβες (ανάμεσά τους ντόπιοι Δρούζοι καθώς και παλαιστίνιοι πρόσφυγες). Σήμερα, στο κατεχόμενο Γκολάν ζουν περίπου 25.000 Δρούζοι – άλλοι επανδρώνουν τον στρατό του Ισραήλ και άλλοι επιμένουν στους δεσμούς με τη Συρία. Το Ισραήλ έχει οικοδομήσει περισσότερους από 30 παράνομους οικισμούς όπου διαμένουν περίπου 25.000 έποικοι, ανάμεσά τους μια ντουζίνα οικογένειες στο Ραμάτ Τραμπ που δεν γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη, παρά τα θεαματικά εγκαίνια. Γύρω από τον οικισμό, όπως και σε άλλες περιοχές του Γκολάν, υπάρχουν διάσπαρτα ερείπια αραβικών χωριών. Από οικογένεια προσφύγων του Γκολάν κατάγεται ο αρχηγός της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ και νέος ισχυρός άνδρας της Συρίας, Αμπού Αχμέτ αλ Τζολάνι.
Από τις πιο «θερμές ζώνες»
Επί δεκαετίες, το Γκολάν ήταν από τις πιο «θερμές» ζώνες στη Μέση Ανατολή και στον πλανήτη. Το συριακό καθεστώς έδειχνε στους ξένους επίσημους επισκέπτες και δημοσιογράφους τα ερείπια της πόλης Κουνέιτρα, που ισοπέδωσαν με εκρηκτικά οι Ισραηλινοί. Εκτοτε μια δύναμη περίπου 1.000 κυανοκράνων (UNDOF) επέβλεπε από 50 φυλάκια την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη (μήκους 80 χλμ. και πλάτους 0,5 έως 10 χλμ.) καθώς και την τήρηση των περιορισμών στην εκατέρωθεν ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων.
Η κατάσταση στο Γκολάν άλλαξε μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης κατά του Μπασάρ αλ Ασαντ το 2011 όταν οι συγκρούσεις έφτασαν μέχρι την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ από τη μια έκαναν μικρής κλίμακας «ανθρωπιστικές» επιχειρήσεις για τη «διάσωση» εγκλωβισμένων και τη μεταφορά τραυματιών σε νοσοκομεία, από την άλλη κλιμάκωναν τους βομβαρδισμούς εναντίον θέσεων της Χεζμπολάχ και των ιρανών υποστηρικτών του καθεστώτος αποδυναμώνοντας το κυβερνητικό στρατόπεδο, ενώ έπλητταν κατά καιρούς και θέσεις ισλαμιστών αντικαθεστωτικών.
Διπλασιασμός των εποίκων
Μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ, ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε στρατιωτικές υποδομές σε όλη τη Συρία, κατέλαβε την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη θέτοντας υπό τον έλεγχό του σχεδόν ολόκληρο το Γκολάν και έστησε φυλάκιο στην κορυφή του όρους Ερμών (στα σύνορα Συρίας – Λιβάνου) δημιουργώντας προσωρινό «ανάχωμα» για τζιχαντιστικές και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες. Το Τελ Αβίβ απέκτησε μεγαλύτερο στρατηγικό βάθος και δημιουργεί τετελεσμένα στο έδαφος. Ο αραβικός κόσμος κατηγορεί το Ισραήλ για συστηματική παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας και υπονόμευση των προσπαθειών σταθεροποίησης της Συρίας ενώ στη Δαμασκό ο Τζολάνι δήλωσε πως η καταπονημένη χώρα του δεν είναι σε θέση να κάνει ακόμα έναν πόλεμο.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου εξήγγειλε αυτή την εβδομάδα οικονομικό πρόγραμμα και παροχή κινήτρων με στόχο τον διπλασιασμό του αριθμού των εποίκων στο Γκολάν, ενώ ο υπουργός Αμυνας Ισραελ Κατς διεμήνυσε ότι οι ισραηλινοί στρατιώτες που αναπτύχθηκαν στο όρος Ερμών θα μείνουν εκεί όλο τον χειμώνα. Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού, πόσω μάλλον όταν ένας από τους οικισμούς στο Γκολάν φέρει το όνομα του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
