Επειτα από μια εξαιρετικά πολωμένη προεκλογική εκστρατεία που σημαδεύτηκε από τουλάχιστον δύο θανάτους, απειλές και εκφοβισμούς κατά υποψηφίων, οι Βραζιλιάνοι οδεύουν σήμερα στις κάλπες προκειμένου να εκλέξουν τον επόμενο πρόεδρό τους, το νέο Εθνικό Κογκρέσο και κυβερνήτες για τις 27 Πολιτείες της χώρας.
Οι δύο υποψήφιοι και το φαβορί
Το ενδιαφέρον στρέφεται στην προεδρική εκλογή, όπου για πρώτη φορά οι δύο βασικοί διεκδικητές είναι ένας νυν και ένας πρώην πρόεδρος. Ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ηγέτης του αριστερού Κόμματος των Εργαζομένων, ο οποίος, αν και φυλακίστηκε για διαφθορά, έχει ταυτιστεί στη συνείδηση του κόσμου με τη δημιουργία μιας μεσαίας τάξης και την άνοδο της Βραζιλίας στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα. Και ο εθνολαϊκιστής, αρνητής της κλιματικής αλλαγής Ζαΐχ Μπολσονάρου, ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος. Η θητεία του σημαδεύτηκε από τους εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους της πανδημίας και τα πολλαπλά μαύρα ρεκόρ αποψίλωσης του Αμαζονίου.
Με τη στήριξη έξι πρώην προεδρικών υποψηφίων και δέκα κομμάτων του ευρύτερου δημοκρατικού τόξου, αλλά και τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να δίνουν στον Λούλα ισχυρό προβάδισμα, όπως αυτή του Ινστιτούτου Ipec – 47% έναντι 31% για τον Μπολσονάρου -, ο 76χρονος πρώην μεταλλωρύχος συνδικαλιστής προβάλλει ως το απόλυτο φαβορί.
Προβάδισμα στα social media
Ο πρώην αξιωματικός του στρατού Μπολσονάρου, όμως, διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα. Υπερέχει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο θεωρείται κομβικό σε μια χώρα ευάλωτη στα fake news και στην οποία οι επτά στους δέκα πολίτες ενημερώνονται μόνο μέσα από τις πλατφόρμες αυτές. Παράλληλα, διαθέτει έναν κρατικό μηχανισμό τον οποίο χρησιμοποιεί προς όφελός του. Πρόκειται για ένα «οξυδερκές πολιτικό ζώο», σύμφωνα με την εφημερίδα «Monde», το οποίο έχει καταφέρει να επιβιώσει μέσα από πολλές αντιξοότητες, όπως την πανδημία, τις μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, εξεταστικές επιτροπές και σωρεία σκανδάλων. Ο Μπολσονάρου έχει προεξοφλήσει καλπονοθεία σε βάρος του, υποστηρίζοντας επανειλημμένα ότι το ισχύον σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας είναι τρωτό σε απάτες. Τον ισχυρισμό απέρριψε το εκλογικό δικαστήριο της Βραζιλίας ως «παραπληροφόρηση», όμως σε πρόσφατη ομιλία του ο πρόεδρος υπαινίχθηκε ότι ο στρατός συμμερίζεται αυτή του την ανησυχία.
Οι ανησυχίες για επέμβαση του στρατού
Στη χώρα εκφράζονται φόβοι ότι ο 67χρονος πολιτικός δεν θα αναγνωρίσει το εκλογικό αποτέλεσμα και δεν αποκλείουν το σενάριο να ζητήσει την επέμβαση του στρατού. «Εχει δανειστεί το εγχειρίδιο στρατηγικής του Ντόναλντ Τραμπ» σχολιάζει στον «Guardian» o καθηγητής Ιστορίας και Πολιτισμού της Βραζιλίας στο Πανεπιστήμιο Μπράουν Τζέιμς Ν. Γκριν, αποτολμώντας έναν καυστικό παραλληλισμό με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος, αρνούμενος την ήττα του το 2020, δεν ήθελε να παραδώσει την εξουσία.
«Αν και στις ΗΠΑ οι στρατηγοί αρνήθηκαν να βοηθήσουν τον Τραμπ στην ανατροπή των εκλογικών αποτελεσμάτων, δεν είναι ακόμα σαφές εάν οι βραζιλιάνοι στρατηγοί θα κάνουν το ίδιο» συμπληρώνει ο Γκριν. Εξ ου και αναλυτές αναφέρουν ότι στη σημερινή αναμέτρηση δεν αντιμάχονται δύο πολιτικοί, οι Λούλα και Μπολσονάρου, αλλά δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι κόσμοι: της δημοκρατίας και της απολυταρχίας.
Το διακύβευμα για τους ψηφοφόρους
Για τον μέσο βραζιλιάνο ψηφοφόρο, ωστόσο, το σημαντικότερο διακύβευμα της σημερινής κάλπης και κυρίαρχο ζήτημα στη σκέψη του είναι η κατάσταση της οικονομίας που θα καθορίσει και την ποιότητα διαβίωσής του. Τα τελευταία χρόνια η Βραζιλία έχει δεχτεί διαδοχικά πλήγματα, μεταξύ των οποίων οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, η μείωση της κινεζικής ζήτησης για τα βραζιλιάνικα αγαθά (ο ασιατικός γίγαντας είναι κομβικός εμπορικός εταίρος) αλλά και πιο πρόσφατα ο πόλεμος στην Ουκρανία που επέφερε αστάθεια στο διεθνές εμπόριο και στις εξαγωγές.
