Ηλικιωμένοι, οικογένειες και ζώα στις ταράτσες των σπιτιών και σε σημεία που δεν έχει φτάσει ακόμη το νερό, αναζητώντας βοήθεια και περιμένοντας ώρες ένα φουσκωτό ή ένα καΐκι για να τους μεταφέρει, μέσω των άλλοτε δρόμων, κάπου στεγνά. Αυτές οι εικόνες έρχονται την τελευταία εβδομάδα από τη Χερσώνα και τις παράκτιες περιοχές του ποταμού Δνείπερου μετά την καταστροφή του φράγματος Καχόβκα, για την οποία κανείς δεν έχει αναλάβει την ευθύνη. Καθώς λοιπόν Ουκρανία και Ρωσία αλληλοκατηγορούνται στη σκιά ενός ανθρώπινου και περιβαλλοντικού δράματος, οι αναλυτές ερευνούν ποια χώρα μπορεί να επωφεληθεί περισσότερο από το γεγονός – ή, μάλλον, ποια έχει λιγότερα να χάσει.

Η Δύση κατηγορεί τη Ρωσία

Παρ’ όλο που οι ΗΠΑ κράτησαν πιο συγκρατημένη στάση, η Δύση εν γένει όπως και οι ουκρανικές αρχές κατηγορούν τη Ρωσία. Ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς ήταν άμεσος στην εκτίμησή του για τα κίνητρα. «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα στοιχεία, φυσικά υποθέτουμε ότι ήταν ρωσική επίθεση για να σταματήσει την ουκρανική αντεπίθεση και την απελευθέρωση ουκρανικού εδάφους» δήλωσε.

Πράγματι, η καταστροφή του φράγματος σημειώθηκε στη Νότια Ουκρανία, εκεί όπου τα ουκρανικά στρατεύματα αναμένεται να επικεντρώσουν τη μεγάλη αντεπίθεση για την ανακατάληψη κατεχόμενων από τη Ρωσία περιοχών, στις οποίες περιλαμβάνεται το φράγμα, ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια αλλά και η Κριμαία που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρωσίας από το 2014.

Δίοδος μεταφοράς στρατευμάτων

Ο δρόμος που περνάει πάνω από το φράγμα – κατεστραμμένος από βομβαρδισμούς αλλά ακόμη βατός – αποτελούσε τη μόνη δίοδο μεταφοράς ουκρανικών στρατευμάτων και όπλων στις περιοχές του Δνείπερου. Η Ουκρανία στόχευε να ανακτήσει τον έλεγχο του φράγματος για να αρχίσει να μετακινεί τεθωρακισμένα οχήματα και βαρύ οπλισμό στην αριστερή όχθη, αλλά σήμερα οι πλημμύρες καθιστούν κάτι τέτοιο αδύνατο, όπως εξήγησε στο Al Jazeera ο Νικολάι Μιτρόχιν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης.

«Αν θέλαμε να περάσουμε το ποτάμι από εκεί, τώρα δεν πρόκειται να συμβεί» είπε ουκρανός αξιωματικός ανώνυμα στους «Financial Times», ενώ και η «Wall Street Journal» κάνει λόγο για πιθανή επανεξέταση της ουκρανικής αντεπίθεσης και πλεονέκτημα για τη Ρωσία, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον χρόνο για να «αναδιαρθρώσει την άμυνά της».

Η ουκρανική αντεπίθεση

Ωστόσο, πολύ λίγα είναι γνωστά για την ουκρανική αντεπίθεση, ενώ ακόμη δεν έχει γίνει η αναμενόμενη χρήση του σύγχρονου δυτικού οπλισμού που έλαβε η χώρα τους προηγούμενους μήνες. Αυτό διότι η Ουκρανία δείχνει να θέλει να χρησιμοποιήσει το στοιχείο του αιφνιδιασμού.

Ακόμη όμως και να μην ήταν αυτό το στρατηγικό πλάνο των Ουκρανών, η καταστροφή του φράγματος αναγκαστικά αφαιρεί από τη λίστα κάποια από τα σημεία από όπου οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να ξεκινήσουν την αντεπίθεση. Κατά συνέπεια, τα ρωσικά στρατεύματα που βρίσκονται κοντά στη Χερσώνα μπορούν πλέον να επανατοποθετηθούν σε άλλες περιοχές που θεωρείται ότι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επίθεσης – ξεκινώντας από την ανατολική πόλη Ντονέτσκ, που φαντάζει ως η κύρια επιλογή.

Το πάγωμα του πολέμου

Επιπλέον, δεν είναι αμελητέο το γεγονός ότι οι ουκρανικές αρχές σήμερα πρέπει να διαχειριστούν μια ανθρωπιστική κρίση ταυτόχρονα με τον πόλεμο.

«Για τον Πούτιν, ένα πάγωμα του πολέμου, οποιασδήποτε μορφής ή διάρκειας, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό» υπογραμμίζει ο Ιγκάρ Τισκέβιτς, αναλυτής με έδρα το Κίεβο. Η διεθνής πίεση όμως μπορεί να μην επιτρέψει το πάγωμα του πολέμου. Συγκεκριμένα, το Κίεβο πρέπει να δείξει ότι η υλικοτεχνική υποστήριξη εκατομμυρίων από τη Δύση δεν έχει χαθεί. «Αρα η αντεπίθεση είναι η κορυφαία προτεραιότητα αυτή τη στιγμή», σύμφωνα με τον «Economist».

Φυσικά, η Ουκρανία δεν είναι η μόνη που επλήγη από τις πλημμύρες. Καθώς μεγάλο μέρος των περιοχών που επηρεάστηκαν ελέγχεται από τη Ρωσία, υπήρχε ισχυρή παρουσία ρωσικών στρατευμάτων. Κατά την εκκένωση έκτακτης ανάγκης μπορεί να άφησαν πίσω τους εξοπλισμό και όπλα.

Συν τοις άλλοις, η καταστροφή του φράγματος θα ανακόψει τη τροφοδοσία της Κριμαίας με νερό, παρ’ όλο που ο διορισμένος από τη Μόσχα επικεφαλής της Σεργκέι Αξιόνοφ ισχυρίζεται ότι «υπάρχει περισσότερο από αρκετό πόσιμο νερό» που έχει συγκεντρωθεί σε δεξαμενές. Εν ολίγοις, εάν πρόκειται για ρωσικό στοίχημα, είναι αρκετά ριψοκίνδυνο.

Βεβαρημένο ρωσικό ιστορικό

Φράγματα και υδάτινες υποδομές ανέκαθεν χρησιμοποιούνταν στους πολέμους για να ανακόψουν την πρόοδο στο πεδίο της μάχης, την πορεία του εχθρού ή να διακόψουν τη ροή νερού και ηλεκτρισμού στις αντίπαλες δυνάμεις. Η Μόσχα μάλιστα έχει ξαναθυσιάσει πολλές ζωές, με τον ίδιο τρόπο, στον ίδιο ποταμό.

Συγκεκριμένα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς τα ναζιστικά στρατεύματα προχωρούσαν εναντίον του σοβιετικού στρατού το 1941 σε όλη την Ουκρανία, η μυστική αστυνομία του Στάλιν έλαβε εντολή να ανατινάξει το υδροηλεκτρικό φράγμα της Ζαπορίζια για να ανακόψει την πορεία τους. Το ρήγμα στο φράγμα προκάλεσε ένα κύμα νερού που σκότωσε σοβιετικούς στρατιώτες και χιλιάδες πολίτες, με τους ιστορικούς να διαφωνούν ως προς τον αριθμό των νεκρών που κυμαίνεται από 20.000 ως 100.000.