Ετοιμος από καιρό για μια ευρεία χερσαία εισβολή στη Βορειοανατολική Συρία είναι ο Ταγίπ Ερντογάν, λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία. Η φονική έκρηξη στον πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο Ιστικλάλ της Κωνσταντινούπολης τη 13η Νοεμβρίου, με έξι νεκρούς και 81 τραυματίες, του έδωσε το τέλειο πάτημα για αντίποινα.
Μετά την αεροπορική επιδρομή με την κωδική ονομασία «Γαμψό Ξίφος» που εξαπέλυσε η Αγκυρα κατά εκατοντάδων θέσεων του PKK και των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) – παρακλάδι του πρώτου στη Βορειοανατολική Συρία – ο τούρκος πρόεδρος διεμήνυσε ότι αυτή ήταν μόνο η αρχή: «Θα μπούμε στο έδαφος των τρομοκρατών τη στιγμή που θα μας φανεί κατάλληλη».
Η τουρκική κυβέρνηση έχει αναγάγει το Κουρδικό σε ζήτημα υπαρξιακής απειλής. Αλλά η μάχη της Αγκυρας κατά της de facto αυτόνομης κουρδικής οντότητας που είναι ο πιο στενός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και τη ρωσική επικυριαρχία ενέχει ξεκάθαρα άρωμα προεκλογικής σκοπιμότητας.
Προσπάθεια να ενώσει τους εθνικιστές
Οσο πλησιάζουν οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του προσεχούς έτους τόσο περισσότερο ο Ερντογάν θα χρειάζεται να αφυπνίσει το πατριωτικό αίσθημα. Κατά κύριο λόγο, για να ενώσει τους εθνικιστές εταίρους του απέναντι σε έναν εχθρό που απειλεί την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την εθνική συνοχή της Τουρκίας και, δευτερευόντως, για να απομακρύνει ένα εφιαλτικό σενάριο. Αυτό της σύμπραξης της τουρκικής αντιπολίτευσης με το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) που θα μπορούσε να του στερήσει την πολιτική του παντοκρατορία.
Πολιτική εξόντωση των αντιπάλων του
Επ’ αυτού δεν είναι τυχαίο ότι θα κάνει τα πάντα προκειμένου να εξοντώσει τους αντιπάλους του. Εδώ και μερικές εβδομάδες απαγγέλθηκαν κατηγορίες εναντίον του ηγέτη της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου για διασπορά ψευδών ειδήσεων, ενώ πριν από μερικές ημέρες ξεκίνησε η δίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου με την κατηγορία της προσβολής μελών του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου της Τουρκίας. Ενδεχόμενη καταδικαστική απόφαση και για τους δύο ενδέχεται να τους αποκλείσει από την εκλογική διαδικασία και την πολιτική ζωή τουλάχιστον για τέσσερα χρόνια.
Καθώς η πόλωση θα εντείνεται στο εσωτερικό με έξαρση της πολιτικής βίας, είναι πολύ πιθανό η Αγκυρα να ξεκινήσει μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στη Βορειοανατολική Συρία, αποσταθεροποιώντας ακόμα περισσότερο την ήδη κατεστραμμένη χώρα.
«Εχουμε την Ιστορία ως οδηγό εδώ. Τρεις από τις τέσσερις μεγάλες τουρκικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Συρία πραγματοποιήθηκαν εν όψει τουρκικών εκλογών. Κάποια στιγμή είναι πολύ πιθανό να δούμε μια ευρείας κλίμακας εισβολή» αναφέρει στο ραδιόφωνο Voice of America ο Μαξ Χόφμαν, ανώτερος διευθυντής Εθνικής Ασφάλειας και Διεθνούς Πολιτικής της δεξαμενής σκέψης Κέντρο Αμερικανικής Προόδου.
Επιχείρηση κατά των «κακών» προσφύγων
Την ίδια ώρα ο Ερντογάν εντείνει τους τακτικισμούς του και μετατρέπει το προσφυγικό ζήτημα σε εκλογικό πλεονέκτημα, εκμεταλλευόμενος το κύμα δυσαρέσκειας κατά των προσφύγων που «κλέβουν τις δουλειές των Τούρκων». Εκατοντάδες σύροι πρόσφυγες – πολλοί με καθεστώς προστασίας – εξαναγκάστηκαν να υπογράψουν «εθελοντικά» έγγραφα επιστροφής και απελάθηκαν στη Βόρεια Συρία μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου σύμφωνα με νέα έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Με δεδομένο ότι στο πίσω μέρος του μυαλού του τούρκου προέδρου είναι η επιθυμία να εκπληρώσει την υπόσχεσή του να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας μεταξύ της Τουρκίας και της Βόρειας Συρίας για να εγκαταστήσει τους σύρους πρόσφυγες που βρίσκονται σήμερα στη χώρα του, παρατηρητές θεωρούν ότι η Τουρκία έχει άλλον έναν βάσιμο λόγο για μια χερσαία εισβολή ευρείας κλίμακας στη Βορειοανατολική Συρία.
Μέχρι στιγμής τα σχέδια της Αγκυρας προσκρούουν στις αντιρρήσεις των Ρώσων που στηρίζουν την ενοποίηση της Συρίας υπό την κυριαρχία της Δαμασκού, αλλά και σε αυτές των ΗΠΑ που έχουν βασικό τους σύμμαχο κατά του ISIS τις κουρδικές πολιτοφυλακές στο Κομπάνι. Το ερώτημα είναι αν ο Ερντογάν θα το τολμήσει τη δεδομένη χρονική συγκυρία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι μια χερσαία εισβολή δεν θα βοηθούσε συνολικά την εικόνα της Τουρκίας, τονίζοντας ότι υπάρχουν σημαντικές φωνές στην αμερικανική Γερουσία που δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι αυτό το σενάριο, ιδιαίτερα τώρα που η διαδικασία εκσυγχρονισμού των F-16 που αξιώνει η Αγκυρα απαιτεί την έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου. Ο τούρκος πρόεδρος όμως έχει πολλάκις δείξει ότι είναι απρόβλεπτος, συνεπώς όλοι τηρούν στάση αναμονής.
Καλπάζει ο πληθωρισμός
Οι κινήσεις του Ερντογάν δεν είναι καθόλου τυχαίες, καθώς στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία αποσπούν την προσοχή του τουρκικού λαού από τη δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Από το 2018 η μία νομισματική κρίση διαδέχεται την άλλη στην Τουρκία και η καθεμιά είναι πιο σοβαρή από την προηγούμενη. Η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 28% της αξίας της έναντι του δολαρίου από την 1η Ιανουαρίου. Τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός έφτασε, σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, σε επίπεδο ρεκόρ, στο 85,5% σε διάστημα ενός έτους. Πρακτικά, δύο στους τρεις πολίτες δεν τα βγάζουν πέρα. Οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά 99% για τα τρόφιμα και κατά 85% για τη στέγαση. Η Συνομοσπονδία Συνδικάτων της Τουρκίας (DISK) εκτιμά ότι η κατάσταση επηρεάζει ως επί το πλείστον τους ευάλωτους, ενώ έρευνα του Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών Yoneylem τονίζει ότι έχουν αυξηθεί οι ψυχικές ασθένειες εξαιτίας των χρεών.
