«Οι μεγάλοι ωφελούμενοι από την αδύναμη ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι οι Βλαντίμιρ Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ» λέει στο «Βήμα» ο Κριστιάν Λεκέν, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Sciences Po του Παρισιού και διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Σπουδών και Ερευνας (CERI) της Γαλλίας. Προσθέτει ότι «είναι απολύτως απαραίτητο η ΕΕ να επενδύσει στην τεχνολογική καινοτομία. Από αυτή την άποψη, χρειάζεται να μάθει από τους Αμερικανούς».
Τελικά ο Μισέλ Μπαρνιέ είναι η λύση στο κυβερνητικό αδιέξοδο στη Γαλλία;
«Πρόκειται για μια επιλογή που προήλθε από την εξάντληση όλων των εναλλακτικών, μια συμβιβαστική λύση ελλείψει πραγματικής πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο. Η δύσκολη επιλογή για τον Εμανουέλ Μακρόν θα ήταν να δεχτεί τη Λουσί Καστέ, υποψήφια της Αριστεράς αλλά υπό την επιρροή της Ακροαριστεράς. Η καλύτερη επιλογή θα ήταν ο Μπερνάρ Καζνέβ από τη μετριοπαθή Αριστερά, αλλά το «στρατόπεδό» του δεν τον ήθελε γιατί είναι έντονα σοσιαλδημοκράτης και δύσπιστος με την Ακροαριστερά. Η έτερη λύση, που δεν δούλεψε, ήταν ο προερχόμενος από τη μετριοπαθή Δεξιά Ξαβιέ Μπερνάρ, περιφερειάρχης της Οτ ντε Φρανς – στην περίπτωσή του η Ακροδεξιά θα επιτίθετο αμέσως στην κυβέρνησή του».
Παρακολουθούμε, σε έναν βαθμό, την αναποτελεσματικότητα του συγκεντρωτικού γαλλικού συστήματος με τις υπερεξουσίες του προέδρου;
«Υπάρχει το Σύνταγμα και επίσης η συνταγματική πρακτική. Είναι καλό να έχεις έναν πρόεδρο που – υποτίθεται – είναι υπεράνω κομμάτων. Αλλά αυτός ο πρόεδρος πρέπει να εμπιστεύεται την εφαρμογή των πολιτικών στον πρωθυπουργό του και να αποφεύγει να αναμειγνύεται σε όλα τα πεδία. Το πρόβλημα με τον Μακρόν είναι ότι από τότε που ανήλθε στην εξουσία, και ακόμη περισσότερο μετά την κρίση της COVID-19, έχει την τάση να ασχολείται με τη μικροδιαχείριση, ξεκινώντας κάθε πολιτική από το Μέγαρο των Ηλυσίων. Σε μια δημοκρατία όπως η Γαλλία, αυτό είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει την κόπωση των πολιτών».
Η σημερινή πολιτική κρίση θα επηρεάσει τις προεδρικές εκλογές του 2027 υπέρ της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν;
«Το φοβάμαι. Η Εθνική Συσπείρωση, που προς ώρας είναι μάλλον ήσυχη και έχει δώσει τη σιωπηρή συμφωνία της για τον διορισμό του Μπαρνιέ, εκμεταλλεύεται κάθε χάος ή αποσταθεροποίηση στην πολιτική ζωή. Θα υποστηρίζει μέχρι το 2027 ότι είναι το μόνο κόμμα που μπορεί να δώσει στη Γαλλία κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε συνδυασμό με έναν κατάλληλο πρόεδρο».
Οι καθεστωτικές κρίσεις στη Γαλλία και στη Γερμανία είναι το αποτέλεσμα της διάβρωσης των μεταπολεμικών θεμελίων πάνω στα οποία στηρίχθηκαν;
«Το γερμανικό και το γαλλικό πολιτικό σύστημα χτίστηκαν πάνω στην ιδέα ότι υπήρχε η Αριστερά και η Δεξιά που εναλλάσσονταν στη διακυβέρνηση. Η Δεξιά ήταν πιο ευαίσθητη στο κεφάλαιο, η Αριστερά στην εργασία. Αυτά πλέον είναι ξεπερασμένα, τα πολιτικά ζητήματα δεν αφορούν μόνο το κεφάλαιο και την εργασία αλλά και την ταυτότητα – βλέπε μετανάστευση. Αυτά τα νέα ζητήματα έχουν δημιουργήσει ακραία κόμματα».
Στο μεταξύ, οι γερμανοί ψηφοφόροι έσπασαν το ταμπού της Ακροδεξιάς στις πρόσφατες εκλογές στη Θουριγγία και τη Σαξονία. Τι αντίκτυπο θα έχουν οι κρίσεις στο Βερολίνο και στο Παρίσι κεντρικά στην ΕΕ;
«Ενίσχυση του λαϊκισμού παντού και αμφισβήτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Πώς θα μπορούμε να πούμε στον Βίκτορ Ορμπαν της Ουγγαρίας να ηρεμήσει όταν οι φίλοι του στη Γαλλία και τη Γερμανία έχουν σοβαρές εκλογικές επιτυχίες; Η φωνή της φιλελεύθερης δημοκρατίας γίνεται πιο δύσκολο να ακουστεί όταν μεγάλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, γέρνουν προς τα άκρα».
Η ΕΕ επανεκκινεί προσεχώς με νέο σώμα επιτρόπων. Ποια είναι η πλέον κρίσιμη πρόσκληση που έχει ενώπιόν της;
«Οπωσδήποτε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος έχει προφανή σχέση με τις αμερικανικές εκλογές. Αν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει την Κάμαλα Χάρις και αποφασίσει να αποσύρει σταδιακά την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, τα κράτη της ΕΕ θα βρεθούν μόνα τους. Θα είναι τότε έτοιμα να κάνουν τις απαραίτητες προσπάθειες για την αύξηση των στρατιωτικών τους δαπανών για να υποστηρίξουν την Ουκρανία με ίδιες δυνάμεις, πιθανόν μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο; Εάν ο Πούτιν επιβεβαιώσει την προσάρτηση των ουκρανικών εδαφών επειδή η ΕΕ δεν είναι ισχυρή αρκετά για να βοηθήσει την Ουκρανία οικονομικά και στρατιωτικά, τότε η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα χάσει την αξιοπιστία της ως πρότυπο για την υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας».
Πώς θα αντεπεξέλθει η ΕΕ, όταν η γαλλογερμανική «ατμομηχανή» της υπολειτουργεί; Εδώ και μήνες, ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός πασχίζει να παρουσιάσει σαφείς και συνεκτικές θέσεις στις Βρυξέλλες, ενώ στη Γαλλία η ΕΕ δεν υφίσταται πια στο πεδίο δράσης και στις ομιλίες του Μακρόν.
«Οι δημοκρατίες δεν είναι ποτέ μονόλιθοι. Πρέπει να αντιμετωπίσουν την εσωτερική ποικιλομορφία ή τον ενδοκυβερνητικό πλουραλισμό που επιβαρύνει την εξωτερική τους πολιτική. Το πρόβλημα είναι ότι με τον πολλαπλασιασμό των πολιτικών κομμάτων καθίσταται δυσκολότερος ο συντονισμός για τη χάραξη μιας πολιτικής σε εξωτερικά και ευρωπαϊκά ζητήματα».
Ποιος ωφελείται από το σημερινό γαλλογερμανικό κενό στην Ευρώπη;
«Εντός της ΕΕ κανένας. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η Ιταλία ή η Πολωνία θα μπορούσαν να επωφεληθούν, προκειμένου να αναπτύξουν την ηγεσία τους στην ΕΕ. Δεν βλέπω πραγματικά να συμβαίνει αυτό. Οι μεγάλοι ωφελούμενοι από την αδύναμη ηγεσία της ΕΕ ονομάζονται Βλαντίμιρ Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ».
