Προς κυβέρνηση μειοψηφίας οδεύει και η αιώνια «χρυσή εφεδρεία» της γαλλικής πολιτικής, ο Φρανσουά Μπαϊρού, επικεφαλής του κεντρώου κόμματος Modem, τον οποίο διόρισε νέο πρωθυπουργό της Γαλλίας, το μεσημέρι της Παρασκευής, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Εννέα μέρες μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, μετά από πρόταση μομφής της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς, ο Μπαϊρού καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό του σχηματισμού κυβέρνησης. Στόχος, να εξέλθει η Γαλλία από την πολιτική κρίση – τη χειρότερη από το 1962 – στην οποία έχει περιέλθει μετά τις πρόωρες εκλογές του περασμένου Ιουλίου που «μοίρασαν» την Εθνοσυνέλευση σε τρία μπλοκ, το κεντρώο του Μακρόν, της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς, χωρίς κανένα από αυτά να διαθέτει απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και κανένα από τα τρία δεν προτίθεται να συνεργαστεί με κάποιο άλλο.
Ο Μπαϊρού καλείται να συγκεράσει τα ασυμβίβαστα σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τη Γαλλία – με το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος της να έχουν εκτροχιαστεί – αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ενωση εν μέσω πολλαπλών κρίσεων (Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Συρία), εν όψει και της ανάληψης της αμερικανικής προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Εντονο παρασκήνιο
Ο Μπαϊρού δεν ήταν η πρώτη επιλογή του Μακρόν για το πρωθυπουργικό αξίωμα. Πριν από την ανακοίνωση του διορισμού του προηγήθηκε έντονο παρασκήνιο. Η εφημερίδα «Le Μonde» ανέφερε ότι μετά από συζήτηση δύο ωρών το πρωί της Παρασκευής ο Μακρόν πρότεινε στον Μπαϊρού τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και ότι εκείνος αρνήθηκε. Φοβούμενος ίσως ότι ο Μπαϊρού θα απέσυρε τη στήριξη του κόμματός του προς τον κυβερνητικό συνασπισμό, ο γάλλος πρόεδρος φαίνεται ότι υποχώρησε.
Ο 73χρονος Μπαϊρού, έμπειρος πολιτικός, έχει γνώση της δυσχερούς συγκυρίας. Hδη στις 18 Αυγούστου δήλωνε στη «Figaro» ότι η Γαλλία δεν χρειάζεται μια κυβέρνηση που θα αντιτάσσεται στα άλλα κόμματα αλλά «μια ομάδα που θα συσπειρώνει», με σκοπό να αντιμετωπίσει τα πολύ σοβαρά προβλήματα της χώρας, του κόσμου και του πλανήτη.
Καλές και άγιες οι προθέσεις του Μπαϊρού, όμως είναι βέβαιο ότι και η δική του κυβέρνηση θα είναι κυβέρνηση μειοψηφίας. Με τον διορισμό του ο Μπαϊρού έλαβε αυτομάτως τη στήριξη του κεντρώου συνασπισμού υπό τον Μακρόν, δηλαδή 130 βουλευτών επί συνόλου 577 της Εθνοσυνέλευσης. Για την αυτοδυναμία της κυβέρνησης απαιτείται η στήριξη 289 βουλευτών – πράγμα ακατόρθωτο. Η γαλλική Δεξιά των 47 βουλευτών ανέφερε ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο στον σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον Μπαϊρού, όμως περιμένει από τον νέο πρωθυπουργό να αναπτύξει το πρόγραμμά του. Η επιφυλακτικότητα της γαλλικής Δεξιάς ερμηνεύεται από το γεγονός ότι ο ηγέτης του Modem θεωρείται «προδότης» από ένα τμήμα της επειδή στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2012 ο κεντρώος Μπαϊρού τάχθηκε υπέρ του σοσιαλιστή υποψηφίου Φρανσουά Ολάντ, στερώντας έτσι τη νίκη από τον δεξιό πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί που προσδοκούσε ότι θα επανεκλεγόταν.
O όρος των Σοσιαλιστών
Οι γάλλοι Σοσιαλιστές που μετέχουν στον αριστερό συνασπισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου (NFP), και οι οποίοι είχαν τείνει χείρα βοηθείας στον Μακρόν κατά τη διάρκεια των διερευνητικών συζητήσεων για να αρθεί το πολιτικό αδιέξοδο, δήλωσαν ότι θα παραμείνουν στην αντιπολίτευση αλλά δεν θα καταθέσουν πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης Μπαϊρού, υπό τον όρο ότι ο νέος πρωθυπουργός δεν θα κάνει χρήση του άρθρου 49.3 του Συντάγματος που του δίνει τη δυνατότητα να περνά νόμους παρακάμπτοντας τη Βουλή.
Αντιθέτως, η ακροαριστερή Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν ανακοίνωσε ήδη ότι θα καταθέσει άμεσα πρόταση μομφής (έχει το δικαίωμα από το Σύνταγμα). Οι Οικολόγοι, που αποτελούν άλλη μία συνιστώσα του NFP, περιμένουν να δουν το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα προκειμένου να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους. Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση (RN) διά του ηγέτη της Ζορντάν Μπαρντελά δήλωσε ότι «κατ’ αρχάς» δεν θα καταθέσει πρόταση μομφής εναντίον της νέας κυβέρνησης. Ωστόσο η RN επιμένει ότι δεν υποχωρεί ως προς τις «κόκκινες γραμμές» της, κυρίως όσον αφορά την προστασία της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης των συνταξιούχων.
Το πότε θα ανακοινωθεί η σύνθεση της νέας κυβέρνησης της Γαλλίας παραμένει, προς το παρόν, άγνωστο. Το γαλλικό Σύνταγμα δεν θέτει όριο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προκειμένου να ορίσει τα μέλη της κυβέρνησης κατόπιν εισήγησης του πρωθυπουργού. Υπενθυμίζεται ότι ο προκάτοχος του Μπαϊρού, ο Μπαρνιέ, ανέλαβε την πρωθυπουργία στις 5 Σεπτεμβρίου και χρειάστηκαν δεκαπέντε μέρες για να ανακοινωθεί και να ορκιστεί η κυβέρνησή του.
Θα επιτύχει ο Μπαϊρού εκεί που απέτυχε ο Μπαρνιέ; Θα καταφέρει να περάσει τον προϋπολογισμό του 2025, που έγινε η αιτία της πτώσης του προκατόχου του; Το μεγάλο προτέρημα του Μπαϊρού θεωρείται το ότι αντιλαμβάνεται πως στην πολιτική απαιτούνται συμβιβασμοί. «Η έννοια του συμβιβασμού είναι εγγεγραμμένη στο DNA του» είπε στη «Le Μonde» o Νταβίντ Αμπίμπ, αριστερός πρώην αντίπαλός του στη διεκδίκηση του δήμου της πόλης Πο, στη Νότια Γαλλία. Επιπλέον λόγω της ηλικίας του – οι κακές γλώσσες τον αποκαλούν «Φρανσουά Μπάιντεν» – ο Μπαϊρού δεν θεωρείται απειλή ως ενδεχόμενος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές του 2027, ούτε για τη Δεξιά ούτε για την Αριστερά.
Οι δικαστικές περιπέτειες
Ο Μπαϊρού αναλαμβάνει το δεύτερο σε σημασία πολιτικό αξίωμα στο οποίο προσέβλεπε – το πρώτο ήταν η Προεδρία της Δημοκρατίας. Αν κατορθώσει να διατηρηθεί στην πρωθυπουργία, αυτός ο θαυμαστής τόσο του Φρανσουά Μιτεράν όσο και του Σαρλ Ντε Γκωλ, λάτρης της λογοτεχνίας και της Ιστορίας, θα έχει κάνει επίτευγμα. Πόσω μάλλον που σύντομα θα αντιμετωπίσει ένα ακόμη αγκάθι: ο ίδιος και άλλα δέκα στελέχη του κόμματός του είχαν κατηγορηθεί, το φθινόπωρο του 2023, για υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Τον περασμένο Φεβρουάριο ο Μπαϊρού απηλλάγη λόγω αμφιβολιών. Εκκρεμεί όμως έφεση, η εκδίκαση της οποίας δεν έχει ακόμη οριστεί. Αν οριστεί δικάσιμος ενώ ο Μπαϊρού κατέχει ακόμη το πρωθυπουργικό αξίωμα, το γεγονός θα είναι πρωτοφανές για εν ενεργεία πρωθυπουργό.
