Στις μεθόδους τους όλοι οι τρομοκράτες συμφωνούν: η βία κατά αθώων στοχεύει στη διάδοση του τρόμου, στην αφαίρεση όσο το δυνατόν περισσότερων ζωών. Η επίθεση του σαουδάραβα γιατρού, ο οποίος έπεσε με SUV πάνω σε πλήθος σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Μαγδεμβούργο, σκοτώνοντας πέντε ανθρώπους και τραυματίζοντας περισσότερους από 200, πολλούς εκ των οποίων σοβαρά, ταιριάζει στο γνωστό μοτίβο.

Ωστόσο, εδώ τελειώνουν οι ομοιότητες της αιματοχυσίας της 20ής Δεκεμβρίου στο Μαγδεμβούργο με άλλα τρομοκρατικά εγκλήματα. «Μετά από 25 χρόνια σε αυτόν τον τομέα, νομίζεις ότι τίποτα δεν μπορεί να σε εκπλήξει» έγραψε ο γερμανός ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας Πέτερ Ρ. Νόιμαν λίγες ώρες μετά την επίθεση.

Ο ειδικός, του οποίου οι αναλύσεις είναι ιδιαίτερα περιζήτητες αυτές τις μέρες, συμπλήρωσε: «Αλλά ένας 50χρονος πρώην μουσουλμάνος από τη Σαουδική Αραβία που ζει στην Ανατολική Γερμανία, αγαπά την AfD και θέλει να τιμωρήσει τη Γερμανία για την ανοχή της απέναντι στους ισλαμιστές – αυτό πραγματικά δεν το περίμενα».

Οι κορυφαίοι πολιτικοί, ιδιαίτερα η κυβέρνηση, αρχικά συγκρατήθηκαν όσον αφορά τα συμπεράσματα. Στο προσκήνιο βρέθηκαν η φρίκη και το συλλογικό πένθος, που κατέλαβαν τη χώρα για μέρες. Αλλά πλέον οι πολιτικές συζητήσεις σχετικά με τα αίτια του εγκλήματος εντείνονται. Σήμερα Δευτέρα έχει προγραμματιστεί μια έκτακτη συνεδρίαση της επιτροπής εσωτερικών υποθέσεων του κοινοβουλίου στο Βερολίνο.

Εκεί, οι εκπρόσωποι των κομμάτων θα ξεκινήσουν τη συστηματική διερεύνηση και θα αναζητήσουν απαντήσεις σε ερωτήματα που, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέμα, απασχολούν τη γερμανική κοινή γνώμη αυτές τις μέρες: ποια ήταν τα κίνητρα του, κατά πολλούς, μυστηριώδους Ταλέμπ αλ Αμπντουλμόχσεν; Πώς κατέστη δυνατό να συμβεί αυτό το έγκλημα και – κυρίως – θα μπορούσε η θανατηφόρα επίθεση της 20ής Δεκεμβρίου να είχε αποτραπεί;

Ενώ τα δημοκρατικά κόμματα απέφυγαν να προβούν σε αλληλοκατηγορίες, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) απέδωσε άμεσα μέρος της ευθύνης στην, κατά την άποψή της, αποτυχημένη μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης. Η πρόεδρος του κόμματος Αλις Βάιντελ χαρακτήρισε τον συλληφθέντα δράστη ως «ισλαμιστή γεμάτο μίσος».

Δεν γνωρίζουμε ακόμη κάθε λεπτομέρεια για τα κίνητρα του δράστη. Αυτά θα τα αποκαλύψουν οι αστυνομικές έρευνες, οι ψυχολόγοι και, σε τελική ανάλυση, οι δικαστές. Ηδη μπορούμε να αποκλείσουμε σχεδόν με βεβαιότητα, με βάση όσα είναι γνωστά από τις δηλώσεις του στα κοινωνικά δίκτυα, ότι ο Αμπντουλμόχσεν ήταν ισλαμιστής.

Ενα στοιχείο που το υποδεικνύει είναι η διαθήκη του, που βρέθηκε στο αυτοκίνητο με το οποίο διαπράχθηκε το έγκλημα. Σε αυτή ο 50χρονος όριζε ότι, σε περίπτωση θανάτου του (κάτι που προφανώς θεωρούσε πιθανό), όλη του η περιουσία θα μεταβιβαζόταν στον Γερμανικό Ερυθρό Σταυρό – πράξη που δύσκολα παραπέμπει σε ισλαμιστή δολοφόνο.

Στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης γίνεται λόγος για συμπάθειες του δράστη προς την AfD. Σε αναρτήσεις του στο X φέρεται να έκανε αναφορές σε κοινά σχέδια με την AfD. Μεταξύ αυτών, περιλαμβανόταν η δημιουργία μιας ακαδημίας για μουσουλμάνους που έχουν εγκαταλείψει την πίστη τους. Σχετικά με αυτό έγραψε: «Ποιος άλλος πολεμάει το Ισλάμ στη Γερμανία (εκτός από την AfD);».

Στις πολυάριθμες δηλώσεις της AfD για το θέμα δεν γίνεται καμία αναφορά σε αυτά· διότι δεν ταιριάζουν με την απλοϊκή κοσμοθεωρία των λαϊκιστών. Ο σχολιαστής της φιλελεύθερης εφημερίδας «Süddeutsche Zeitung» κατηγορεί το κόμμα για εξαπάτηση: «Η αλήθεια που διαστρέφεται σε ψέμα αποτελεί μέρος του DNA του λαϊκισμού».

Οι γερμανοί ακροδεξιοί, που στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις συγκεντρώνουν περίπου 20%, μπορούν να υπολογίζουν σε ισχυρούς υποστηρικτές από τις ΗΠΑ. «Μόνο η AfD μπορεί να σώσει τη Γερμανία» έγραψε ο Iλον Μασκ.

Στην ίδια ανάρτηση χαρακτήρισε τον γερμανό καγκελάριο Oλαφ Σολτς «ανίκανο ανόητο» και ζήτησε την άμεση παραίτησή του – μια προσβολή που δεν προμηνύει τίποτα καλό για τις γερμανοαμερικανικές σχέσεις το νέο έτος. Οι προσβεβλημένοι θεωρούν το κάλεσμα του Μασκ υπέρ της AfD ως «επίθεση στη γερμανική δημοκρατία»: πρέπει να ανησυχεί κάθε δημοκράτης «όταν ο Πούτιν και ο Μασκ παρεμβαίνουν ταυτόχρονα στη γερμανική προεκλογική εκστρατεία» δήλωσε ο επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Λαρς Κλίνγκμπεϊλ. «Το γεγονός ότι και οι δύο κάνουν εκστρατεία υπέρ της AfD μιλάει από μόνο του».

Eχει πλέον γίνει γνωστό ότι οι Αρχές γνώριζαν τον δράστη τουλάχιστον από το 2015. Επιπλέον, αξιόπιστες πηγές αναφέρουν ότι η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας είχε προειδοποιήσει τις γερμανικές αρχές για τον απότακτο υπήκοό της το περασμένο έτος και είχε ζητήσει την έκδοσή του. Είναι επίσης γνωστό ότι οι γερμανικές αρχές είχαν ξεκινήσει έρευνες για τον δράστη. Ωστόσο, δεν ήταν γνωστός για πράξεις βίας, αλλά μόνο για απειλές και προσβολές που – σύμφωνα με την υπεράσπιση των Αρχών – δεν επαρκούσαν, βάσει των αυστηρών κανόνων του νόμου, ούτε για σύλληψη, πόσω μάλλον για απέλαση.

Εκτός από τη νομική διερεύνηση της υπόθεσης, η τρομοκρατική επίθεση στο Μαγδεμβούργο φέρνει σε δύσκολη θέση και την επιστημονική κοινότητα που ασχολείται με τον βίαιο εξτρεμισμό. Η υπόθεση, σύμφωνα με τον γερμανό ειδικό σε θέματα τρομοκρατίας Χανς-Γιάκομπ Σίντλερ, δείχνει ότι πέρα από τις κλασικές κατηγορίες του ισλαμιστικού εξτρεμισμού και του εξτρεμισμού Ακροδεξιάς και Ακροαριστεράς, υπάρχει πλέον και μια άλλη κατηγορία: άνθρωποι «που δημιουργούν τα δικά τους ιδεολογικά, εξατομικευμένα αφηγήματα».

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, εκτός από τους πολιτικούς και ιδεολογικούς παράγοντες, οι πιθανές ψυχολογικές διαταραχές παίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στην εξήγηση του λουτρού αίματος. «Hθελε να προκαλέσει στην κοινωνία τον μέγιστο δυνατό πόνο» λέει ο ιατροδικαστής ψυχίατρος Ράινχαρντ Χάλερ. «Oσον αφορά τη διαταραχή, υπάρχουν δύο πιθανότητες. Είτε επρόκειτο για μια παρανοϊκή διαταραχή προσωπικότητας με έντονα φανατικά χαρακτηριστικά είτε για ένα άτομο με παραισθήσεις που προσανατολίζει τη συμπεριφορά του ανάλογα με αυτές».

Θα περάσουν εβδομάδες, ίσως και μήνες, μέχρι να ειπωθεί η τελευταία λέξη σε αυτή τη μεγάλη τραγωδία. Σε δύο μήνες θα εκλεγεί νέο κοινοβούλιο στη Γερμανία και η προεκλογική εκστρατεία πλησιάζει στην κορύφωσή της. Οι λαϊκιστές θα χρησιμοποιήσουν φήμες και μισές αλήθειες για να κερδίσουν ψήφους, θέτοντας το ζήτημα της μετανάστευσης ακόμη περισσότερο στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης. Αυτά δεν είναι καλά νέα για τις δημοκρατικές δυνάμεις. Θα δυσκολευτούν να πείσουν το εκλογικό σώμα για την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας.

Ο δρ Ρόναλντ Μαϊνάρντους είναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ.