Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι είναι ο ήρωας της Συρίας. Η μορφή του έχει τυπωθεί στις νέες σημαίες με τα τρία αστέρια και το πράσινο χρώμα που αντικατέστησε το κόκκινο του Μπάαθ. «Η Συρία έχει πράσινο μάτι» φωνάζουν οι Σύροι. Ο Τζολάνι, ο Αχμεντ αλ Σάρα δηλαδή, αφού πλέον χρησιμοποιεί το πραγματικό του όνομα, υπόσχεται ένα «κοινωνικό συμβόλαιο» ανάμεσα στο κράτος και στους πιστούς όλων των θρησκειών, παρουσιάζεται φιλικός προς τη Δύση και υπόσχεται περισσότερα δικαιώματα στις γυναίκες.

Ωστόσο, όταν μια κοπέλα ζήτησε να φωτογραφηθεί μαζί του, της έκανε νόημα να καλύψει τα μαλλιά της κι εκείνη υπάκουσε. Ο Αλ Σάρα έβγαλε τα στρατιωτικά ρούχα και φόρεσε πολιτικά. Οι άντρες του, ωστόσο, κυκλοφορούν ακόμα στους δρόμους της Δαμασκού με λασπωμένα τζιπάκια. «Γιατί;» ρωτάω τον μεταφραστή μου, «επειδή ήταν στην έρημο και στα βουνά και πολεμούσαν» απαντάει. Φαίνεται πως ο Τζολάνι ξέρει καλά, ή μαθαίνει, το παιχνίδι της επικοινωνίας.

Ενθουσιασμός και προσδοκίες

Δέκα ημέρες στη Συρία, δεν συναντήσαμε ούτε έναν απογοητευμένο Σύρο, ούτε καν έναν επιφυλακτικό. Ολοι είναι ενθουσιασμένοι και έχουν προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση που έριξε το καθεστώς. Ο Αλ Σάρα θα κριθεί μετά την ολοκλήρωση του έργου της υπηρεσιακής κυβέρνησης, σε τρεις μήνες. Η λέξη «εκλογές» δεν έχει ακουστεί ακόμα και η διάδοχη κατάσταση είναι άγνωστη. Θα καταφέρει ο Τζολάνι να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των Σύρων ή θα ματαιωθούν για μια ακόμη φορά; Προς το παρόν, το Σύνταγμα τροποποιείται, η κυβέρνηση ζητά από τους πολίτες να παραδώσουν τα όπλα, οι άντρες κάνουν αιτήσεις για να μπουν στο νεοσύστατο σώμα της αστυνομίας και οι πανηγυρισμοί σε δρόμους και πλατείες συνεχίζονται.

Στο μεγάλο τζαμί των Ομεϋαδών αντάρτες σηκώνουν τα όπλα ψηλά και φωνάζουν «ο Θεός είναι μεγάλος». Οι γυναίκες φωτογραφίζονται συμβολικά με τα όπλα και κάνουν το σήμα της νίκης. Το μεγάλο παζάρι Αλ Χαμιντί, πίσω από το άγαλμα του Σαλαντίν, είναι ασφυκτικά γεμάτο. Οι τράπεζες έχουν ανοίξει – όχι όμως για διεθνείς συναλλαγές – και ο κόσμος προμηθεύεται τα απαραίτητα. Οι τιμές έχουν ήδη ανέβει, ίσως 20%-30%. Για τους δημοσιογράφους, που πληρώνουν με δολάρια, όλα είναι ακόμα πιο ακριβά. «Τους φαίνεται περίεργο που σας βλέπουν εδώ! Εχουμε να δούμε τουρίστες από το 2011» μου λέει ο Χισάμ, ο μεταφραστής που έχει γίνει η σκιά μου αφού σχεδόν κανένας δεν μιλάει αγγλικά, παρά μόνο μερικοί φοιτητές που συνάντησα στη νομική σχολή.

Ηταν η πρώτη μέρα λειτουργίας των πανεπιστημίων μετά την πτώση του καθεστώτος και οι φοιτητές επέστρεψαν με ενθουσιασμό. Μπήκαν στις τάξεις και κατέστρεψαν ό,τι παρέπεμπε στην οικογένεια Ασαντ. Εκαψαν φωτογραφίες του πατέρα και του γιου, παλιές σημαίες και χαρτονομίσματα με τη μορφή του Μπασάρ. Κατέστρεψαν ακόμα και το άγαλμα που έστεκε στην είσοδο του πανεπιστημίου. Η πλατφόρμα έμεινε άδεια και οι καθαριστές μάζευαν τα κομμάτια του αγάλματος, όσο οι φοιτητές συγκεντρώνονταν γύρω από τη φωτιά και φώναζαν συνθήματα υπέρ μιας νέας ελεύθερης Συρίας.

Στην Ντούμα, έξω από τη Δαμασκό, ένα εργοστάσιο επεξεργασίας ξηρών καρπών αποδείχθηκε χώρος παραγωγής και αποθήκευσης χαπιών captagon. Εκατομμύρια χάπια κρυμμένα σε ηλεκτρικά πηνία, στο εσωτερικό πορτοκαλιών, μέσα σε χαρτόκουτες, σε ψωμιά, σε σφυριά, κεριά, ζώνες και ξηρούς καρπούς. Ολα έτοιμα για εξαγωγή στην Ευρώπη και σε πλούσιες αραβικές χώρες. Το βασικό εξαγώγιμο προϊόν, η κύρια πηγή εσόδων του Μπασάρ αλ Ασαντ – η Συρία παρήγαγε το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Το λαθρεμπόριο απέφερε στο καθεστώς δισεκατομμύρια δολάρια. Επικεφαλής, ο αδερφός του Ασαντ και μέλη του κοινοβουλίου.

Το ναρκωτικό των βομβιστών

Το captagon, γνωστό ως το ναρκωτικό του ISIS, είναι μια αμφεταμίνη που προκαλεί υπερδιέγερση και σε κάνει να αισθάνεσαι άτρωτος. Είναι το ναρκωτικό που χρησιμοποιούν οι βομβιστές αυτοκτονίας και, όπως λέγεται, η Χαμάς πριν από την εισβολή στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023. H νέα μεταβατική κυβέρνηση καίει τις αποθήκες και μιλάει για το τέλος του ναρκεμπορίου στη Συρία.

Από τη μια η ελπίδα και τα όνειρα και από την άλλη οι εφιάλτες του παρελθόντος παρόντες στο σήμερα. Εξω από τη Δαμασκό εντοπίστηκε ένας ομαδικός τάφος. Λένε πως βρέθηκαν 100.000 σοροί ανθρώπων που δολοφονήθηκαν από το έκπτωτο καθεστώς. Συγγενείς αγνοουμένων επισκέπτονται τις φυλακές Σεντνάγια. Με τις φωτογραφίες των δικών τους στα χέρια ρωτούν τους αποφυλακισμένους μήπως τους έχουν δει.

Η απάντηση – τις περισσότερες φορές – είναι αρνητική και από τις υπόγειες φυλακές πηγαίνουν στα νοσοκομεία κρατώντας την ίδια φωτογραφία και κάνοντας την ίδια ερώτηση. Ψάχνουν τα πτώματα που δεν βρίσκονται καν σε ψυγεία. Αναζητούν τους συγγενείς τους μεταξύ των μελανιασμένων σορών. Κάθε σπίτι έχει μια ιστορία, μια σύλληψη, μια φυλάκιση, έναν αγνοούμενο…