Oταν θα συνεδριάσει ξανά μεθαύριο Δευτέρα το βρετανικό κοινοβούλιο μετά τη χριστουγεννιάτικη διακοπή, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Τζέρεμι Κόρμπιν σκοπεύει να αγνοήσει τις εκκλήσεις από πολλά μέλη, βουλευτές και ψηφοφόρους του Εργατικού Κόμματός του για ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Ο Κόρμπιν, που προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα των Εργατικών, ήταν πάντα δύσπιστος προς την ΕΕ και τηρούσε διφορούμενη στάση για το Brexit και πριν από το πρώτο δημοψήφισμα του 2016. Σήμερα δηλώνει ότι δεν πρόκειται να κάνει καμία κίνηση προς τη διοργάνωση δεύτερου δημοψηφίσματος, επιμένοντας ότι πρώτα πρέπει να πραγματοποιηθεί η ψηφοφορία για τη Συμφωνία Αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ στο βρετανικό κοινοβούλιο (την εβδομάδα που ξεκινάει στις 14 Ιανουαρίου), η οποία είναι βέβαιο ότι θα καταψηφιστεί.
Στη συνέχεια, ο Κόρμπιν σκοπεύει να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης της Τερέζα Μέι προκειμένου να διοργανωθούν εκλογές. Αν τις κερδίσει, δηλώνει – προς μεγάλη έκπληξη των ψηφοφόρων και των μελών των Εργατικών που είναι συντριπτικά υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ – ότι θα πάει στις Βρυξέλλες για να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία για το Brexit, πιο φιλική προς τους εργαζομένους. Με άλλα λόγια, στο μπάχαλο που είναι σήμερα η Βρετανία λόγω των χειρισμών του Συντηρητικού Κόμματος για το Brexit, συμβάλλει τα μάλα και η στάση του Κόρμπιν.
Σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση που δόθηκε αυτή την εβδομάδα στη δημοσιότητα, το 72% των μελών του Εργατικού Κόμματος επιθυμεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit τώρα που οι Βρετανοί έχουν μπροστά τους όλα τα δεδομένα για το τι ακριβώς σημαίνει η αποχώρηση από την ΕΕ – αντίθετα προς το 2016, όταν ψήφιζαν στα τυφλά και με βάση μύθους που διακινούσαν οι σκληροπυρηνικοί υπέρ του Brexit και οι οποίοι έχουν πλέον καταρριφθεί.
Η ίδια δημοσκόπηση βρήκε επίσης ότι μόνο το 18% των μελών των Εργατικών είναι αντίθετοι προς το να κάνει ενέργειες το κόμμα για ένα δεύτερο δημοψήφισμα και, το κυριότερο, αν αυτό διοργανωθεί, το 88% των μελών των Εργατικών θα ψηφίσει υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ (Remain) – είτε η επιλογή είναι ανάμεσα στο Remain και τη συμφωνία της Μέι, είτε ανάμεσα στο Remain και το No Deal (αποχώρηση χωρίς συμφωνία) είτε ανάμεσα στα τρία.
Ανένδοτος ο Κόρμπιν
Ο Κόρμπιν όμως παραμένει ανένδοτος δηλώνοντας, κόντρα στους ψηφοφόρους του, ότι αναμένει το Brexit να προχωρήσει ακόμη και αν οι Εργατικοί κερδίσουν τυχόν πρόωρες εκλογές.
Τη δημοσκόπηση πραγματοποίησε το Party Members Project με επικεφαλής τον Τιμ Μπέιλ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κουίν Μέρι του Λονδίνου. «Αν ο Τζέρεμι Κόρμπιν πιστεύει πραγματικά, όπως έχει ισχυριστεί επανειλημμένως, ότι η πολιτική του Εργατικού Κόμματος πρέπει να αντικατοπτρίζει τις επιθυμίες των μελών του και όχι των ηγετών του, τότε έχει ομολογουμένως έναν περίεργο τρόπο να το δείχνει – τουλάχιστον όσον αφορά το Brexit» είπε ο καθηγητής Μπέιλ στον «Guardian».
Ο Κόρμπιν αντιμετωπίζει όλο και μεγαλύτερη πίεση από τους βουλευτές του για να αλλάξει ρότα, ενώ μερικοί πιέζουν ώστε το Εργατικό Κόμμα να εγγυηθεί ότι θα διοργανωθεί δεύτερο δημοψήφισμα αν πραγματοποιηθούν πρόωρες εκλογές. Αλλωστε το θέμα του Brexit μπορεί να αποβεί μοιραίο για τους Εργατικούς: σύμφωνα με την παραπάνω δημοσκόπηση, το 56% των μελών του κόμματος που αντιτίθενται στην πολιτική του Κόρμπιν για το Brexit υποστηρίζουν ότι το ζήτημα μπορεί να τους κάνει να εγκαταλείψουν το Εργατικό Κόμμα.
«Ο Κόρμπιν πρέπει να ξανασκεφτεί αν η αμφισημία που τηρεί στο θέμα αυτό είναι τόσο πονηρά έξυπνη όσο φαίνεται να πιστεύουν διάφοροι σχολιαστές» πρόσθεσε ο Μπέιλ μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα.
Ο ηγέτης των Εργατικών κρύβεται εμμονικά πίσω από τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο ετήσιο συνέδριο του κόμματος στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, υποστηρίζοντας ότι το κόμμα δεν πρέπει να είναι ανακόλουθο. Στο συνέδριο συμφωνήθηκε ότι αφού καταψηφιστεί η συμφωνία της Μέι στη Βουλή, πρέπει να διεξαχθούν γενικές εκλογές και μόνο αν οι Συντηρητικοί μπλοκάρουν τη διεξαγωγή γενικών εκλογών, θα βρεθούν όλες οι επιλογές στο τραπέζι, περιλαμβανομένου ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Η ανένδοτη στάση του Κόρμπιν προκαλεί εξελίξεις στο εσωτερικό των Εργατικών. Σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο, Εργατικοί βουλευτές και κορυφαίες προσωπικότητες του κόμματος έχουν ήδη δρομολογήσει ενέργειες για τον σχηματισμό μιας επιτροπής που θα προωθήσει την παραμονή στην ΕΕ.
Ενέργειες εναντίον του Κόρμπιν δεν διαφαίνονται προς το παρόν. Αλλωστε, σύμφωνα με την παραπάνω δημοσκόπηση, σχεδόν τα δύο τρίτα των μελών των Εργατικών πιστεύουν ότι ο ηγέτης τους τα πάει αρκετά καλά. Αυτό οφείλεται στο ότι το Brexit δεν είναι πια το κορυφαίο ζήτημα που προκαλεί ανησυχία στους ψηφοφόρους των Εργατικών. Εχει υποσκελιστεί από άλλα, όπως η μεγάλη αναμονή στο εθνικό σύστημα υγείας (NHS).
Γι’ αυτό ο Κόρμπιν αισθάνεται ελεύθερος να δηλώνει κόντρα στη βούληση των ψηφοφόρων του – αλλά και κόντρα στη βούληση των Βρυξελλών και των υπολοίπων κρατών-μελών της ΕΕ – ότι «αυτό που θα κάνουμε είναι να ψηφίσουμε κατά του No Deal, να ψηφίσουμε κατά της συμφωνίας της Τερέζας Μέι. Σε εκείνο το σημείο, η Μέι οφείλει να επιστρέψει στις Βρυξέλλες και να πει «Αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τη Βρετανία» και να επαναδιαπραγματευτεί μια τελωνειακή συμφωνία, να σχηματίσει μια τελωνειακή συμφωνία με την ΕΕ για να εξασφαλίσει το εμπόριο».
Αλλα μέλη των Εργατικών υποστηρίζουν ότι η πολιτική του κόμματος πρέπει να επικεντρωθεί στο να πιέσει για μια παράταση του Αρθρου 50, προκειμένου να εμποδίσει τη Μέι να ροκανίζει τον χρόνο μέχρι την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς συμφωνία στις 29 Μαρτίου. Υποστηρίζουν ότι, προκειμένου να αποφευχθεί η οικονομική και κοινωνική καταστροφή της χώρας, οι επιλογές είναι τρεις: γενικές εκλογές, δεύτερο δημοψήφισμα και παράταση του Αρθρου 50. Με κάθε μέρα που περνά, λένε, ο εκβιασμός της Μέι («Ψηφίστε τη συμφωνία μου ή No Deal») δυσκολεύει την ανάληψη υπεύθυνων και σοβαρών ενεργειών χωρίς να σταματήσει το ρολόι που μετράει ανάποδα ως τις 29 Μαρτίου.
Ακαρπη τηλεφωνική διπλωματία
Αλλά και η Μέι αναμένεται να αντιμετωπίσει αυξανόμενη πίεση όταν ξανασυνεδριάσει μεθαύριο η Βουλή μετά τη χριστουγεννιάτικη διακοπή. Στη διάρκεια των Χριστουγέννων, η βρετανίδα πρωθυπουργός επιδόθηκε σε εντατική «τηλεφωνική διπλωματία» με ομολόγους της στην ΕΕ, μεταξύ των οποίων η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ με την οποία η Μέι συνομίλησε τουλάχιστον δύο φορές, σε μια προσπάθεια να διαπραγματευτεί μια νέα νομικά δεσμευτική διατύπωση που θα καθησυχάσει όσους σκληροπυρηνικούς του Brexit και άλλους από το κόμμα της ανησυχούν για το πόσο θα διαρκέσει η μεσοβέζικη παραμονή της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση με την ΕΕ λόγω του συνόρου ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδία.
Πάντως ούτε οι Βρυξέλλες φαίνονται διατεθειμένες να κάνουν παραχωρήσεις της τελευταίας στιγμής στη Βρετανία ούτε υπάρχει στην πραγματικότητα κάποιος τρόπος ώστε να μην επανέλθει το σύνορο Β. Ιρλανδίας – Ιρλανδίας και παράλληλα η Βρετανία να μη βρίσκεται σε κάποιου είδους τελωνειακή ένωση με την ΕΕ.
Η Μέι κατηγορείται από όλες τις πλευρές ότι εκβιάζει για μια έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς συμφωνία προκειμένου να ψηφιστεί η συμφωνία της στη Βουλή ως το λιγότερο κακό. Προς το παρόν, δεν φαίνεται να πετυχαίνει ο εκβιασμός – τον οποίο πολλοί παρομοιάζουν με την ενέργεια του κονκισταδόρ Ερνάν Κορτές το 1519, όταν επιτέθηκε στο Μεξικό με μια μικρή δύναμη ανδρών: για να βεβαιωθεί ότι οι ισπανοί στρατιώτες δεν θα υποχωρούσαν μπροστά στον στρατό των Αζτέκων που τους ξεπερνούσε σε αριθμό, ο Κορτές τους διέταξε να κάψουν τα πλοία τους ώστε να μην έχουν άλλη εναλλακτική από το να κερδίσουν τη μάχη.
Ηγεσίες παγιδευμένες σε ουτοπικές επιλογές
Πολύ μελάνι έχει χυθεί στη Βρετανία για να εξηγηθεί η ακατανόητη και καταστροφική στάση που τηρούν τόσο η Μέι όσο και ο Κόρμπιν για το Brexit. «Η Τερέζα Μέι είναι σαν τον αυτοκράτορα χωρίς ρούχα. Το ότι κρατάει την επιλογή του No Deal στο τραπέζι αποτελεί υπέρτατο οικονομικό σαμποτάζ. Και παραπλάνηση. Η πρωθυπουργός προτιμάει εδώ και καιρό την υποστήριξη των σκληροπυρηνικών του Brexit από εκείνη πιο μετριοπαθών φωνών εντός του κόμματός της. Τώρα ζητεί τις ψήφους που χρειάζεται απειλώντας αυτούς τους ίδιους σκληροπυρηνικούς του Brexit με κάτι το οποίο στην πραγματικότητα επιθυμούν – ένα Brexit χωρίς συμφωνία» έγραψε η βουλευτής των Εργατικών Τσι Ονουρα σε ένα άρθρο γνώμης που έκανε πολύ θόρυβο στη Βρετανία αυτή την εβδομάδα.
«Μερικοί Συντηρητικοί βουλευτές επιθυμούν ένα Brexit χωρίς συμφωνία επειδή έχουν υπερδεξιά όνειρα για μια αυτοκρατορική αναγέννηση ή μια νεοφιλελεύθερη ουτοπία. Αλλοι απλώς επιθυμούν να αποτύχει παταγωδώς η Μέι ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν ότι εκείνοι θα τα είχαν καταφέρει καλύτερα. Ολοι αυτοί δεν θα ανταποκριθούν στις απειλές της Μέι διότι για αυτούς η μη συμφωνία είναι προτιμότερη από την κακή συμφωνία της πρωθυπουργού» συνέχισε η Ονουρα.
Επικρίνοντας τον Κόρμπιν επειδή διέψευσε τις ελπίδες πολλών στην Αριστερά ότι οι Εργατικοί θα γίνουν το κόμμα του Remain, ο Τομ Κίμπασι, διευθυντής του Institute for Public Policy Research, έγραψε στον «Guardian» ότι «αποτελεί κοινό μυστικό στο Γουεστμίνστερ πως ένα νέο κεντρώο κόμμα ετοιμάζεται να ιδρυθεί και, μαζί με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, θα μπορούσαν να προσελκύσουν αρκετούς ψηφοφόρους υπέρ του Remain και να στερήσουν τη νίκη από τους Εργατικούς αν αυτοί πάνε σε γενικές εκλογές υποσχόμενοι να φέρουν ένα καλύτερο Brexit. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι Εργατικοί πρέπει να φοβούνται τη διαρροή ψηφοφόρων υπέρ του Brexit προς τους Τόρις περισσότερο από τη διαρροή ψηφοφόρων υπέρ του Remain προς άλλα κόμματα».
Ο Κίμπασι επικρίνει και τη στρατηγική εκβιασμού της Μέι: «Η Ντάουνινγκ Στριτ επέλεξε να μεγαλοποιήσει την απειλή του No Deal ανακοινώνοντας περισσότερα χρήματα, ακόμη και την ανάπτυξη στρατιωτών. Αλλά η στρατηγική αυτή μοιάζει να γυρίζει μπούμερανγκ γιατί καθησυχάζει τους σκληροπυρηνικούς του Brexit ότι θα υπάρξει ομαλή προσγείωση όταν πηδήξουμε από τον γκρεμό».
Επιχειρώντας μια πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, θεωρεί ότι η κυβέρνηση της Μέι θα κερδίσει την πρόταση δυσπιστίας στη Βουλή, ακόμη και αν έχει χάσει την ψηφοφορία για τη Συμφωνία Εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ. Συνεπώς θεωρεί απίθανη τη διεξαγωγή γενικών εκλογών και πιο πιθανό οι βουλευτές υπέρ του Remain να καταθέσουν μια τροπολογία στο νομοσχέδιο για τα οικονομικά που να απαιτεί την πραγματοποίηση δεύτερου δημοψηφίσματος ως προϋπόθεση για να συλλέγει φόρους η κυβέρνηση.
Η αρθρογράφος Ζόι Γουίλιαμς προτρέπει τον Κόρμπιν να βγει υπέρ του Remain. «Αυτή θα ήταν η φυσιολογική κίνηση τώρα για το Εργατικό Κόμμα. Είναι η δηλωμένη βούληση των μελών του, είναι η συντριπτική προτίμηση των νέων (80%), είναι η ένθερμη επιθυμία των οικολόγων, των φεμινιστών και των περισσότερων συνδικαλιστών. Το Brexit είναι το χάος των Τόρις».
Προσπαθώντας να εξηγήσει γιατί ο Κόρμπιν επιμένει στο Brexit, η Γουίλιαμς θεωρεί ότι οφείλεται σε ένα μείγμα εκλογικού πραγματισμού – όσοι είναι υπέρ του Remain θα ψηφίσουν ούτως ή άλλως Εργατικούς, γι’ αυτό το κόμμα πρέπει να κυνηγήσει όσους είναι υπέρ του Brexit – και κατάλοιπων της εποχής του Τόνι Μπεν, κορυφαίας προσωπικότητας της αριστερής πτέρυγας των Εργατικών (πέθανε το 2014) που απεχθάνεται την ΕΕ για λόγους αρχής από τη δεκαετία του ’70. Η αρθρογράφος καταρρίπτει και τα δύο: το προβάδισμα του Remain σήμερα είναι μεγαλύτερο από ποτέ (193 εκλογικές περιφέρειες που ψήφισαν υπέρ του Brexit έχουν αλλάξει γνώμη σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, φέρνοντας τον αριθμό των περιφερειών που στηρίζουν Remain σε 422), άρα ο Κόρμπιν δεν χρειάζεται να προσελκύσει ψηφοφόρους υπέρ του Brexit.
Επίσης, «ο Τόνι Μπεν ήταν αντίθετος προς τους θεσμούς που δεν είναι ευθέως υπόλογοι στους ψηφοφόρους. Γι’ αυτό θα αντιλαμβανόταν αμέσως ότι δεν επαναφέρεις τη δύναμη στους πολίτες εξαφανιζόμενος σε μια μαύρη τρύπα των Τόρις όπου η άδεια μητρότητας και η ινσουλίνη θα γίνουν πολυτέλειες του χθες».
Η Γουίλιαμς έχει μια ενδιαφέρουσα ανάλυση γιατί ο Κόρμπιν διστάζει να υποστηρίξει το Remain – οφείλεται σε αυτό που το Remain εκπροσωπούσε. «Αρχικά το Remain εκπροσωπούσε τους επιφανειακούς (πραγματικά, θα κάνουμε τώρα τον κόπο να βγούμε από την ΕΕ;), τους πολυπολιτισμικούς με τον αναίμακτο, εργαλειοποιητικό τρόπο (οι μετανάστες συμβάλλουν θετικά στην οικονομία) και τα συμφέροντα του επιχειρηματικού και του χρηματοπιστωτικού τομέα (τι θα γίνει το Σίτι του Λονδίνου;). Είναι κατανοητό ότι ο Κόρμπιν δυσκολευόταν να συμμαχήσει με όλα αυτά».
Μετά το δημοψήφισμα του 2016, το Remain εξελίχθηκε. «Οι εκκλήσεις για ένα δεύτερο δημοψήφισμα έγιναν ένας κεκαλυμμένος τρόπος επίθεσης στην ηγεσία των Εργατικών. Το Remain έγινε ένας αγωγός προς ένα κεντρώο κόμμα με επικεφαλής του ιππότες της παλαιάς φρουράς (όπως ο Πίτερ Μάντελσον και ο Αλαστερ Κάμπελ). Αν το Remain είχε παραμείνει έτσι, θα ήταν φυσικό να αντιτίθεται το Εργατικό Κόμμα».
Το Remain όμως σήμερα εκφράζει την επιθυμία της συντριπτικής πλειονότητας των ψηφοφόρων των Εργατικών. Και ο Κόρμπιν πρέπει να το λάβει υπόψη του αυτό.
