Η κλεψύδρα για τις αυτοδιοικητικές εκλογές της 31ης Μαρτίου στην Τουρκία, οπότε αναμένεται να προσέλθουν στις κάλπες 61 εκατ. πολίτες, αδειάζει. Και τα βλέμματα παραμένουν καρφωμένα στην Κωνσταντινούπολη, σαν να εκτυλίσσεται μέσα στα όρια του – κράτους εν κράτει – μητροπολιτικού δήμου ένας νέος γύρος εθνικών εκλογών, για την ανάδειξη όχι δημάρχου, αλλά προέδρου. Θα επανεκλεγεί ο Εκρέμ Ιμάμογλου, υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ισχυροποιώντας τη θέση του στην κούρσα των προεδρικών εκλογών του 2028, ή θα επιστρέψει η μητρόπολη στον έλεγχο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διά του υποψηφίου του και πρώην υπουργού Περιβάλλοντος, Μουράτ Κουρούμ;
Οι λεπτομέρειες στην Κωνσταντινούπολη
«Θα περάσει πιο δύσκολα» στις προσεχείς εκλογές, σε σύγκριση με το 2019, προβλέπει για τον Ιμάμογλου ο γενικός συντονιστής του Επιχειρησιακού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, Ντέρια Κιομουρτζού, τονίζοντας ότι το προβάδισμα μεταξύ ΑΚΡ και CHP στον μητροπολιτικό δήμο-μήλον της έριδος «θα καθοριστεί από πολύ μικρές διαφορές». «Ακόμη και η ψήφος του μικρότερου κόμματος μπορεί να έχει αντίκτυπο στο αποτέλεσμα» συνεχίζει ο εκλογολόγος που διακρίνει στους ψηφοφόρους του Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (DEM – πρώην HDP), πολύτιμου φιλοκουρδικού συμμάχου για τον Ιμάμογλου στις αυτοδιοικητικές του 2019, να εμφανίζουν αυτή τη φορά «υψηλή κομματική συσπείρωση, με κέρδη 4%-5%», γεγονός που θα δυσχεράνει ιδιαιτέρως τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης.
Πλεονέκτημα υπέρ του AKP διακρίνει και ο Ιχσάν Ακτάς, από τη δημοσκοπική εταιρεία GENAR Research, λόγω της απόφασης του DEM να προτείνει δικούς του υποψηφίους. Ναι μεν ο Ιμάμογλου προσελκύει ψηφοφόρους και έξω από τα στενά όρια του κοσμικού κόμματός του, αλλά «η συμμαχία της αντιπολίτευσης υπό το CHP κατέρρευσε» επισημαίνει ο πρώην διευθυντής της δημοσκοπικής KONDA, Μπεκίρ Αϊρντίρ, χωρίς από την άλλη να δίνει «το αναμενόμενο προβάδισμα στο κυβερνών AKP» επειδή το νέο «αστέρι» που ανατέλλει, το Νέο Κόμμα Ευημερίας (YRΡ) υπό τον Φατίχ Ερμπακάν, γιο του πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας Νετσμετίν Ερμπακάν, το οποίο μέχρι και το 2023 ήταν εκλογικός σύμμαχος του ΑΚΡ, κατεβάζει δικούς τους υποψηφίους σε όλη την επικράτεια, «με δυναμική που αγγίζει το 6%».
Το ΑΚΡ θα κέρδιζε τη μάχη αν…
Με το ποσοστό διαφωνεί, μιλώντας στο «Βήμα», ο αναπληρωτής πρόεδρος του Νέου Κόμματος Ευημερίας, Ντοάν Μπεκίν, τονίζοντας ότι το κόμμα με την ανοδική τροχιά που έχει τρομοκρατήσει τον πρόεδρο Ερντογάν «θα εξασφαλίσει ποσοστό 20%» και την εκλογή «τουλάχιστον 100 δημάρχων».
«Καθοριστική για την τύχη των εκλογών» χαρακτηρίζει και ο Μέριτς Σενιούζ, εκ των αρχισυντακτών της τουρκικής έκδοσης της «Independent», την παρουσία του κόμματος του Ερμπακάν, καθώς απορροφά το δυσαρεστημένο ακροατήριο του ΑΚΡ. Επίσης, «η έλλειψη χαρίσματος και οι γκάφες του Kουρούμ κάνουν τα πάντα πιο εύκολα για τον Iμάμογλου» προσθέτει. Ωστόσο αν διέθετε καλύτερο υποψήφιο, είχε καλύτερη προεκλογική εκστρατεία και επιπλέον, το εθνικιστικό Καλό Κόμμα και το φιλοκουρδικό DEM δεν κατέβαζαν δικούς τους υποψηφίους, «το κυβερνών ΑΚΡ μπορεί να κέρδιζε εύκολα την Πόλη» εκτιμά ο Σενιούζ.
Προβάδισμα Ιμάμογλου δείχνουν οι δημοσκόποι
Στην τελευταία πάντως έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων KONDA, μετά την ανακατανομή των αναποφάσιστων, ο δήμαρχος της Πόλης εμφανίζεται να προηγείται με 7,3 μονάδες, εξασφαλίζοντας ποσοστό 46,1% και αφήνοντας πίσω τον άνευρο Κουρούμ (38,9%), που τις τελευταίες ημέρες έχει αρχίσει να υψώνει τους τόνους, ακολουθώντας το παράδειγμα του τούρκου προέδρου, ο οποίος στο σεισμόπληκτο Χατάι δήλωσε εκβιαστικά ότι «εάν η κεντρική κυβέρνηση και η τοπική διοίκηση δεν δουλέψουν χέρι-χέρι, αν δεν είναι αλληλέγγυοι, τίποτα καλό δεν θα συμβεί σε αυτή την πόλη».
Παρότι, σύμφωνα με το κυβερνητικό στρατόπεδο, ο Κουρούμ προηγείται με 0,5%-2%, τα μάτια του ΑΚΡ και των συμμάχων του είναι στραμμένα με αγωνία στην αποψινή συγκέντρωση του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη. Στην τελική ευθεία για την κάλπη, με μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων, ο παλμός της συγκέντρωσης αυτής εκτιμάται ότι θα εκπέμψει ασφαλή μηνύματα για το αποτέλεσμα της 31ης Μαρτίου.
Στο Βαν, τη μεγαλύτερη πόλη στην Περιφέρεια της Ανατολικής Ανατολίας, όπου το ΑΚΡ είχε κερδίσει 11 από τους 20 δήμους στις τελευταίες τοπικές εκλογές, από την υποτονική ατμόσφαιρα στην πρόσφατη ομιλία του Ερντογάν και τον ενθουσιασμό στη συγκέντρωση του Φατίχ Ερμπακάν, φάνηκε ότι ο τούρκος πρόεδρος θα μετρήσει απώλειες την ερχόμενη Κυριακή.
Τα σενάρια για αλλαγή του Συντάγματος
Οποια και αν είναι η έκβαση της κρίσιμης «μονομαχίας» στην Κωνσταντινούπολη, την 1η Απριλίου «όλοι θα ξυπνήσουμε σε μια διαφορετική Τουρκία», σύμφωνα με τον έμπειρο τούρκο δημοσιογράφο Μουράτ Γετκίν. Αν κερδίσει ο Κουρούμ, ο τούρκος πρόεδρος «θα μπορέσει να ενσωματώσει την Πόλη στους μηχανισμούς της κεντρικής διοίκησης, εδραιώνοντας και ενοποιώντας την εξουσία του ΑΚΡ». Τα χέρια του, συγχρόνως, θα λυθούν «ώστε μέσω της τροποποίησης του Συντάγματος να είναι ξανά υποψήφιος». Σε αυτή την περίπτωση, «τόσο η αντιπολίτευση όσο και τα τουρκικά ΜΜΕ θα ξυπνήσουν επίσης σε μια νέα εποχή» προσθέτει ο τούρκος αναλυτής. Μια νίκη του Ιμάμογλου, από την άλλη, θα θεωρηθεί ευθέως «ήττα του Ερντογάν, όχι του Κουρούμ» υπογραμμίζει. «Ο τούρκος πρόεδρος θα έχει ηττηθεί από το ίδιο πρόσωπο για δεύτερη φορά και θα δυσκολευτεί να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την τροποποίηση του Συντάγματος».
«Τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών δεν επηρεάζουν μόνο το μέλλον της τουρκικής πολιτικής, αλλά και τις χώρες που περιβάλλουν την Τουρκία» επισημαίνει στο «Βήμα» ο πρώην υπουργός Εσωτερικών (επί Μπουλέντ Ετζεβίτ) Σαντετίν Ταντάν, απολύτως βέβαιος για τη νίκη του Ιμάμογλου ο οποίος «θα έχει πολλή δουλειά να κάνει στην Κωνσταντινούπολη πριν από το δρόμο για την προεδρία».
Ανατροπή μπορούν να φέρουν οι συνταξιούχοι
Οσο η προεκλογική εκστρατεία του ΑΚΡ πλησιάζει στο τέλος της, τόσο αποκρυσταλλώνεται ότι «είναι απίθανο να κερδίσει την Κωνσταντινούπολη» τονίζει στο «Βήμα» ο αντιπρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), του πρώην υπουργού Οικονομικών και στη συνέχεια Εξωτερικών Αλί Μπαμπατζάν, και πρώην βουλευτής του ΑΚΡ Ιντρίς Σαχίν. Υπάρχει παρ’ όλα αυτά ένας παράγων, επισημαίνει, που μπορεί να φέρει την ανατροπή ακόμη και την τελευταία στιγμή: οι διαμαρτυρόμενοι συνταξιούχοι (15,8 εκατ. συνολικά). «Αν ο Ερντογάν, που έχει δημιουργήσει μια διπολική κατάσταση στην Τουρκία μετά το δημοψήφισμα του 2017, αναλάβει σημαντική πρωτοβουλία για τη βελτίωση των οικονομικών της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας, υπάρχει το ενδεχόμενο να επικρατήσει» εκτιμά ο Σαχίν.
Τη βαρύτητα των δημοτικών εκλογών, που έχουν τη δύναμη «να αναδιαμορφώσουν την πολιτική στην Τουρκία», διαβλέπει, μιλώντας στο «Βήμα», και ο τούρκος αναλυτής της ειδησεογραφικής σελίδας Τ24, Φαρούκ Μπιλντιριτζί. «Εάν ο Ερντογάν επιτύχει καθαρή νέα νίκη, η αντιπολίτευση θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί πλήρως». Ακόμη και αν το ΑΚΡ φέρει απλώς ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα, «θα αυξήσει την πίεση στην αντιπολίτευση, θα εισαγάγει συνταγματικές τροποποιήσεις και θα εδραιώσει περαιτέρω τη μονοπρόσωπη κυριαρχία του». Εάν όμως ο τούρκος πρόεδρος αποτύχει, «η αντιπολίτευση θα αναδιαρθρωθεί, αλλά η πόρτα για πρόωρες εκλογές θα έχει ανοίξει» συνοψίζει ο Μπιλντιριτζί.
Τίποτα δεν άλλαξε μετά τις εκλογές του 2019
«Κάθε εκλογική αναμέτρηση είναι σημαντική. Αλλά δεν υπάρχουν οι ικανοί λόγοι για να θεωρήσουμε τις συγκεκριμένες εκλογές κρίσιμες, ειδικά σε σύγκριση με τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές» διαφωνεί μιλώντας στο «Βήμα» ο δημοσιογράφος του «Independent» Σενιούζ. Ανατρέχει στις δημοτικές εκλογές του 2019 οι οποίες «συνέπεσαν με την έναρξη της σοβαρής επιδείνωσης της οικονομίας και το ενδεχόμενο το ΑΚΡ να υποστεί την πρώτη του εκλογική ήττα εμφανιζόταν ως η «αρχή του τέλους» του κόμματος. Το αφήγημα «όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη θα κερδίσει την Τουρκία» διαχύθηκε τότε ευρέως στο εκλογικό κοινό. Ακόμη και το ΑΚΡ είχε πειστεί γι’ αυτό, εξ ου στην αρχή δυσκολευόταν να αποδεχτεί την ήττα του».
Ομως όπως φάνηκε στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν, «ο νικητής της Κωνσταντινούπολης δεν κέρδισε την Τουρκία. Τίποτα δεν εξερράγη, τίποτα δεν θρυμματίστηκε και η κυβέρνηση του AKP συνέχισε να υπάρχει. Ακόμη και η υπόθεση ότι η αντιπολίτευση θα κέρδιζε με βεβαιότητα τις γενικές εκλογές εάν καταλάμβανε τους τρεις μεγάλους μητροπολιτικούς δήμους (Πόλη, Αγκυρα, Σμύρνη), αποδείχθηκε αναληθής». Ως εκ τούτου, «η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δεν είναι πια τόσο τρομακτική για τον τούρκο πρόεδρο» καταλήγει ο Σενιούζ, θεωρώντας ότι οι εκλογές για τις οποίες ενδιαφέρεται πραγματικά ο Ερντογάν είναι «το δημοψήφισμα για το Σύνταγμα, που θα φέρει στην ημερήσια διάταξη αμέσως μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, προκειμένου να προβεί στη συνταγματική μεταρρύθμιση ώστε να διεκδικήσει τέταρτη θητεία το 2028».
