Η απόφαση της κυβέρνησης του Εμανουέλ Μακρόν να καταργήσει από τα δημόσια σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την αμπάγια – το μακρύ παραδοσιακό μουσουλμανικό γυναικείο φόρεμα που καλύπτει όλο το σώμα – με άμεση ισχύ από αύριο Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου, οπότε και ξεκινά η νέα σχολική χρονιά, έρχεται να ρίξει λάδι στη φωτιά ενός θέματος που δεν σταματά να διχάζει τη γαλλική κοινωνία αλλά και το πολιτικό σκηνικό.
Η αρχή της
κοσμικότητας
Για τον υπουργό Παιδείας, στόχος της κυβέρνησης είναι να προστατεύσει την αρχή της κοσμικότητας (laïcité), δηλαδή του διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας, η οποία ρυθμίζεται από το γαλλικό Σύνταγμα. Ο Γκαμπριέλ Ατάλ τόνισε ότι παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση μαθητριών που φορούν την εν λόγω ενδυμασία παρά την απαγόρευση του 2004 στα δημόσια σχολεία όλων των θρησκευτικών συμβόλων, μεταξύ των οποίων η ισλαμική χιτζάμπ και η μαντίλα.
Αναλυτές ερμηνεύουν τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της κυβέρνησης ως ένα μήνυμα στιβαρότητας και αποφασιστικότητας για ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα που ακουμπά σε ζητήματα πολυπολιτισμικότητας και θρησκευτικών και ατομικών ελευθεριών, όμως η πολιτική αντιπαράθεση έχει πάρει φωτιά. Για ξεκάθαρο στόχο του Μακρόν να προσεγγίσει βουλευτές από την ευρύτερη δεξιά δεξαμενή εν όψει νομοσχεδίου για θέματα όπως η μετανάστευση, αλλά και για παραχωρήσεις του γάλλου προέδρου έναντι του δεξιού και ακροδεξιού ακροατηρίου, κάνουν λόγο οι επικριτές του.
Πράγματι, αρκετοί συντηρητικοί βουλευτές όχι μόνο χαιρέτισαν την κυβερνητική απόφαση, αλλά επιπλέον ζήτησαν να επεκταθεί η απαγόρευση θρησκευτικών συμβόλων και στα πανεπιστήμια. Ακόμη και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, που συνήθως κρατά σαφείς αποστάσεις από την κυβέρνηση Μακρόν, τάχθηκε υπέρ
Την απαγόρευση της αμπάγια στα σχολεία καλωσόρισαν Σοσιαλιστές και Κομμουνιστές, συντασσόμενοι απόλυτα με το κοσμικό παρελθόν των κομμάτων τους και την αντίθεσή τους στην επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας. Στον αντίποδα, ο ηγέτης της αριστερής Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν Λικ Μελανσόν εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι η έναρξη της σχολικής χρονιάς «πολώθηκε πολιτικά από έναν παράλογο θρησκευτικό πόλεμο». Βουλευτές του κόμματός του, το οποίο έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα αμφισβητήσει την απαγόρευση στα δικαστήρια, κατηγορούν την κυβέρνηση για μια απόφαση «συμπτωματική της εμμονικής απόρριψης των μουσουλμάνων» και πως τα πραγματικά προβλήματα των σχολείων έγκεινται σε άλλες ανεπάρκειες, όπως οι ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό. Οι Οικολόγοι έκαναν λόγο για «μια λυσσασμένη διαμάχη που στόχο έχει να αποσπάσει την προσοχή από την πολιτική του Μακρόν η οποία διαλύει τα δημόσια σχολεία».
«Πρόκειται μόνο για την αρχή της ιστορίας. Θα δούμε περιπτώσεις όπου θα απαγορεύεται η είσοδος των μαθητών στα σχολεία. Και αν θα πάνε στα δικαστήρια και κερδίσουν, το ερώτημα είναι: χρειαζόμαστε νέο νόμο;» σχολιάζει στο «Politico» ο αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων OpinionWay Μπρουνό Ζανμπάρ.
Απήχηση
στην κοινή γνώμη
Την ερχόμενη Τετάρτη ο Μακρόν θα συναντήσει τους ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, μεταξύ των οποίων Λεπέν και Μελανσόν, προκειμένου να συζητήσουν αυτό που αόριστα περιγράφει ως «ευρεία πολιτική πρωτοβουλία» για την εξεύρεση κοινού πολιτικού εδάφους.
Στο μεταξύ, η απαγόρευση βρίσκει ευρεία απήχηση στην κοινή γνώμη που τάσσεται υπέρ της διατήρησης του λαϊκού-κοσμικού χαρακτήρα στα δημόσια σχολεία. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ifop, 77% των Γάλλων είναι «αντίθετοι» με τα θρησκευτικά σύμβολα στα σχολεία. Υπάρχει όμως μια μερίδα πολιτών που ερμηνεύει τέτοιες αποφάσεις ως διάκριση σε βάρος των μουσουλμάνων.
Η Γαλλία έχει επιβάλει αυστηρή απαγόρευση των θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία ήδη από τον 19ο αιώνα, μεταξύ των οποίων και χριστιανικά σύμβολα, όπως μεγάλοι σταυροί, σε μια προσπάθεια να περιορίσει κάθε επιρροή της Εκκλησίας στη δημόσια εκπαίδευση. Το 2011 έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απαγόρευσε τη χρήση της μπούρκας, της χιτζάμπ, της νικάμπ και των λοιπών ισλαμικών μαντιλών που καλύπτουν το πρόσωπο των γυναικών σε δημόσιους χώρους, γεγονός που είχε προκαλέσει τότε την οργή της γαλλικής μουσουλμανικής κοινότητας των πέντε εκατομμυρίων, της μεγαλύτερης στη Δυτική Ευρώπη. Εκτοτε ο νόμος έχει αναθεωρηθεί και πλέον περιλαμβάνει την εβραϊκή κιπά.
