«Ο Παναμάς είναι κυρίαρχη χώρα. Δεν υποκύπτει στις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποστηρίζει ψευδώς ότι η Κίνα ελέγχει τη Διώρυγα. Ο πρόεδρος της χώρας, Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, είναι έτοιμος να συζητήσει τα πάντα μαζί του, σεβόμενος τη Συνθήκη Ουδετερότητας της Διώρυγας και την εθνική κυριαρχία του Παναμά επί αυτής. Αμφότερα είναι μη αμφισβητήσιμα, μη διαπραγματεύσιμα» τονίζει στο «Βήμα» ο Ελληνοπαναμέζος Αντόνιο Τάκις, πρώην πρέσβης του Παναμά στην Ελλάδα και ιδιοκτήτης και γενικός διευθυντής της Panama Shipping Agency and Services.
Προσώρας ο Παναμάς τηρεί «στάση αναμονής», προσθέτει ο συνομιλητής μας, για την επόμενη κίνηση του αμερικανού προέδρου, ο οποίος «δεν ήταν συνεπής στο τηλεφωνικό ραντεβού του με τον πρόεδρο Μουλίνο (σ.σ.: την Παρασκευή 31/1). Ξαφνικά, επήλθε κινητικότητα στο μέτωπο της Γάζας και αναφορικά με την Ουκρανία, οπότε ο Παναμάς πρέπει να περιμένει. Παρ’ όλα αυτά, δεν θεωρώ ότι μπορεί να οδηγηθούμε σε μια βίαιη αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Διώρυγας από τις ΗΠΑ».
Η παρουσία της Κίνας εντοπίζεται αποκλειστικά στα δύο λιμάνια που υπενοικιάζει, από τα πέντε συνολικά της Διώρυγας του Παναμά;
«Ακριβώς. Το ένα βρίσκεται στην πλευρά του Ατλαντικού και το άλλο στην πλευρά του Ειρηνικού, στην είσοδο και την έξοδο του καναλιού. Εχουν παραχωρηθεί στην κινεζικών συμφερόντων εταιρεία Hutchinson Holdings ήδη από το 1997, έπειτα από διεθνή διαγωνισμό».
Εγείρει ερωτήματα, πάντως, η πρόσφατη αγωγή κατά της συμφωνίας παραχώρησης από δύο ιδιώτες παναμέζους δικηγόρους. Υποκινήθηκαν από τις ΗΠΑ;
«Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Τα λιμάνια δεν παραχωρήθηκαν από τη Διώρυγα του Παναμά, αλλά από το υπουργείο Ναυτιλίας με όλες τις νόμιμες διαδικασίες. Παρ’ όλα αυτά, τα λιμάνια που υπενοικιάζει η Hutchinson Holdings αυτή τη στιγμή υποβάλλονται σε έλεγχο από την κυβέρνηση του Παναμά. Βάσει της ισχύουσας σύμβασης, η Hutchinson πρέπει να καταβάλλει 22 εκατ. δολάρια ετησίως συν το 10% των ακαθάριστων εσόδων του λιμανιού. Και πριν τα σχόλια του προέδρου Τραμπ για τη Διώρυγα, υπήρχαν ερωτήματα για το κατά πόσο η κινεζική εταιρεία απέδιδε τα οφειλόμενα στο κράτος του Παναμά. Η τωρινή προσφυγή δεν έχει καμία σχέση με τις αξιώσεις του κ. Τραμπ».
Ο Αντόνιο Τάκις
Μπορούν οι ΗΠΑ να καταλάβουν τη Διώρυγα του Παναμά;
«Μόνο διά της βίας».
Αν το επιχειρήσουν, θα αντιδράσει ο Παναμάς;
«Ο Παναμάς δεν έχει τακτικό στρατό».
Ο πρόεδρος Moυλίνο, που ανέλαβε τον Ιούλιο του 2024, είναι γνωστός για τα φιλοαμερικανικά του αισθήματα.
«Θέλει να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ και να τις βοηθήσει στο ζήτημα της μετανάστευσης, κάτι που εξάλλου εξασφάλισε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα ο (αμερικανός υπουργός Εξωτερικών) Μάρκο Ρούμπιο, πέρα από τον τερματισμό της συνεργασίας του Παναμά με την Κίνα για τον Δρόμο του Μεταξιού (Πρωτοβουλία μιας Ζώνης και ενός Δρόμου)».
Υπάρχει περίπτωση, επομένως, ο παναμέζος πρόεδρος να ευνοήσει τελικά τις ΗΠΑ αναφορικά με τη Διώρυγα;
«Αυτό είναι εκτός συζήτησης».
Η αμερικανική κυβέρνηση ανέφερε ότι τα αμερικανικά πλοία απαλλάχθηκαν από τα τέλη διέλευσης.
«Η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά το διέψευσε».
Η οικονομία του Παναμά είναι δολαριοποιημένη. Αυτό καθιστά τη χώρα περαιτέρω ευάλωτη στις πιέσεις των ΗΠΑ;
«Ο Παναμάς δεν θα εξαναγκασθεί να συναινέσει σε πράξεις που αμφισβητούν τα κυριαρχικά του δικαιώματα, παρότι μπορεί οι ΗΠΑ να ξεκινήσουν δασμολογικό πόλεμο εναντίον του».
Ο πρόεδρος Mουλίνο ακολουθεί συγκεκριμένη στρατηγική;
«Συζητάω μαζί του και γνωρίζω ότι αυτή τη στιγμή η στρατηγική είναι η στάση αναμονής. Περιμένουμε τις ΗΠΑ να κάνουν πρώτες την επόμενη κίνηση. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. Κανείς δεν γνωρίζει τι έχει στο μυαλό του ο κ. Τραμπ. Το βέβαιο είναι ότι θεωρεί την παρουσία της Κίνας στον Παναμά πρόβλημα, λόγω του εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ με την Κίνα και της στρατηγικής και εμπορικής σημασίας της Διώρυγας, η οποία από το 2000 ανεξαρτητοποιήθηκε από τις ΗΠΑ αλλά διατηρεί ουδετερότητα βάσει της σχετικής συνθήκης».
Η εταιρεία Hutchinson έχει τοποθετηθεί επί του θέματος;
«Παραμένει σιωπηλή».
Αναμένετε ο εισαγγελικός έλεγχος να την κρίνει έκπτωτη;
«Πρέπει να ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Η παρουσία της στον Παναμά μετράει 28 χρόνια. Η Κίνα έχει μεγάλη παρουσία στη Λατινική Αμερική. Προσεχώς ανοίγει νέο μεγάλο λιμάνι στη Λίμα. Αλλά για λόγους ασφαλείας και για το εμπόριο, ο Παναμάς έχει άλλη βαρύτητα, που μεταφράζεται στο 6% της παγκόσμιας οικονομίας των διά θαλάσσης μεταφορών. Οι ΗΠΑ έχουν μείνει πίσω. Από το 2018 έως το 2022 δεν είχαν καν πρεσβευτή στον Παναμά. Αυτό ήταν κάτι για το οποίο όλοι αναρωτιόμασταν».
