«Ο πόλεμος, αν δεν διαρκέσει εβδομάδες, θα διαρκέσει μήνες, χωρίς στο τέλος να γίνει Ουκρανία. Η Ουκρανία θα διαρκέσει χρόνια», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Σλόμο Μπεν-Άμι, πρώην Υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας (υπεύθυνος για την αστυνομία) του Ισραήλ, πρώην υπουργός Εξωτερικών και Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Ειρήνης του Τολέδο και συγγραφέας του βιβλίου «Prophets without Honor: The 2000 Camp David Summit and the End of the Two-State Solution».
«Η εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα θα είναι κατακλυσμιαία. Πρόκειται να συντελεστεί μια καταστροφή, λόγω της φύσης του πεδίου μάχης», τονίζει. Και όποια κι αν είναι η έκβαση του πολέμου, «στο Ισραήλ θα συντελεστούν αλλαγές, και ο Νετανιάχου και η κυβέρνησή του θα πέσουν» προβλέπει, διαβλέποντας παράλληλα «υποβάθμιση του ρόλου της Χαμάς», γεγονός που θα επιτρέψει στην Παλαιστινιακή Αρχή να ανακτήσει τον έλεγχο της Γάζας.
Η Χαμάς κατάφερε ένα τόσο μεγάλο και καλά σχεδιασμένο χτύπημα μόνη;
«H Xαμάς δεν είναι πλέον μια παραδοσιακού τύπου πολιτοφυλακή, αλλά ένας οργανωμένος, εκπαιδευμένος στρατός, με εξελιγμένα συστήματα επικοινωνίας. Ποιος τη βοήθησε; Ένας συνδυασμός Ιράν-Χεζμπολάχ. Οικονομικά έχει λάβει μεγάλη βοήθεια από το Ιράν. Ίσως υπήρξαν και ισλαμιστές δωρητές από όλο τον κόσμο. Έτσι έφτασε στο σημείο που είναι σήμερα. Αλλά από πλευράς εκπαίδευσης και οργάνωσης είναι, εκτιμώ, αυτοδημιούργητη. Αυτό που έκανε τη διαφορά σήμερα είναι η απουσία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, καθώς ήταν στραμμένες εξ ολοκλήρου στη Δυτική Όχθη, και η έλλειψη της ισραηλινής ετοιμότητας».
Η Χαμάς έχει επιτύχει τον στόχο της, δηλαδή να επαναφέρει στην ατζέντα το ξεχασμένο Παλαιστινιακό και να τινάξει στον αέρα την επικείμενη συμφωνία του Ριάντ με το Τελ Αβίβ;
«Ό,τι και αν πέτυχε είναι προσωρινό. Σε επίπεδο στρατηγικών επιτευγμάτων, η Χαμάς θα τελειώσει αυτό τον πόλεμο υποφέροντας τρομερά. Τον ξεκίνησε με βαρβαρικές επιθέσεις εναντίον αμάχων, γεγονός που θα ανορθώσει ένα τείχος ακόμη ψηλότερο μεταξύ της ισραηλινής κοινής γνώμης και των Παλαιστινίων, αναφορικά με τις προοπτικές συναίνεσης σε εδαφικά ζητήματα. Η χερσαία επίθεση, λόγω της φύσης του πεδίου μάχης – η Χαμάς έχει αναπτυχθεί σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή – αναπόφευκτα θα προκαλέσει τεράστια ζημία στον άμαχο πληθυσμό.
Εκτιμώ πως όποιο κι αν είναι τελικά το αποτέλεσμα αυτού του πολέμου, στο Ισραήλ θα συντελεστεί πολιτικός σεισμός. Διάγουμε τις τελευταίες ημέρες του Βενιαμίν Νετανιάχου και του κυβερνητικού του συνασπισμού. Η παρούσα σύγκρουση προσομοιάζει στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, που σηματοδότησε το τέλος των κυβερνήσεων του Εργατικού Κόμματος και την έναρξη των Δεξιών. Οι Εργατικοί πρόδωσαν τότε την εμπιστοσύνη του κόσμου. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα από την Δεξιά του Νετανιάχου και τον εξτρεμιστικό συνασπισμό του. Αυτός ο άνθρωπος που έχει προκαλέσει τόσο κακό στην εσωτερική συνοχή και στη Δημοκρατία στο Ισραήλ, και στις σχέσεις με τους παλαιστίνιους γείτονες, πρέπει να φύγει. Δεν είναι σε θέση να αποτρέψει την πολιτική πτώση του μετά τον πόλεμο. Θα δούμε αλλαγές στο Ισραήλ. Και ευτυχώς θα δούμε και στους Παλαιστίνιους».
Τι προβλέπετε ακριβώς;
«Υποβάθμιση του ρόλου της Χαμάς, το οποίο θα επιτρέψει στην Παλαιστινιακή Αρχή να ανακτήσει τον έλεγχο της Γάζας. Ίσως αυτό να απαιτήσει εκλογές στην Παλαιστινιακή Αρχή. Το παλαιστινιακό εθνικό κίνημα στερείται σήμερα ενός σκοπού και μιας συνεκτικής στρατηγικής. Επομένως, χρειάζεται ένα ενιαίο ενωμένο παλαιστινιακό κίνημα υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, που θα ξεκινήσει να διαπραγματεύεται για πολιτική λύση. Οι Συμφωνίες του Αβραάμ πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως πλαίσιο για να προωθηθεί η επίλυση του Παλαιστινιακού. Και πρέπει να μετάσχει η Ιορδανία, που είναι ζωτικής σημασίας για το Παλαιστινιακό. Πρέπει, με άλλα λόγια, το πλαίσιο της επίλυσης να είναι διεθνές και το παλαιστινιακό εθνικό κίνημα να προσαρμοστεί στη μεταβαλλόμενη πραγματικότητα. Όπως επίσης και οι Ισραηλινοί. Η κατοχή, η εξάπλωση των εποίκων, οι πολιτικές της τρέχουσας κυβέρνησης στη Δυτική Όχθη είναι μη αποδεκτές. Ο Νετανιάχου ενδιαφερόταν να ενδυναμωθεί η Χαμάς θεωρώντας ότι θα αποτελούσε το “αντίδοτο” κατά της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους. Το Ισραήλ πρέπει να καταλάβει ότι ο πόλεμος δεν είναι η λύση. Το παλαιστινιακό ζήτημα δεν θα εξαφανιστεί επειδή διεξάγεται πόλεμος».
Ποιος ο στόχος της χερσαίας επιχείρησης του Ισραήλ στη Γάζα;
«Κρίνοντας από τις διακηρύξεις της κυβέρνησης, επιδιώκεται η καταστροφή της Χαμάς. Είναι αδύνατο να κερδίσεις ένα πόλεμο μόνο με την πολεμική αεροπορία. Πρέπει να εισβάλεις με χερσαίες δυνάμεις. Η εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα θα είναι κατακλυσμιαία. Πρόκειται να συντελεστεί μια καταστροφή. Θα είναι πολλές οι απώλειες και από τις δυο πλευρές. Οι άμαχοι θα υποφέρουν. Μια εισβολή ενδεχομένως να προκαλέσει τη Χεζμπολάχ στον βορρά. Ίσως η παρουσία του αμερικανικού ναυτικού στην ανατολική Μεσόγειο να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε πιθανή εξάπλωση της σύγκρουσης στον βορρά. Προς το παρόν, η Χεζμπολάχ προκαλεί το Ισραήλ, αλλά είναι πολύ προσεκτική να μην περάσει κόκκινες γραμμές».
Υπάρχει κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης στην περιοχή;
«Δεν πιστεύω ότι υπάρχει η πιθανότητα ενός αραβοϊσραηλινού πολέμου. Τα αραβικά κράτη πρακτικά βρίσκονται απέναντι από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και η Χαμάς αποτελεί προέκτασή τους. Το Ιράν θα συνεχίσει να υποστηρίζει διακριτικά τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς. Δεν θέλει να έχει παρουσία σ΄ αυτό τον πόλεμο».
Ο ρόλος του Κατάρ ποιος είναι;
«Το γεγονός ότι οι Καταριανοί συνεργάζονται με τους Αμερικανούς μπλοκάροντας τις επιδοτήσεις προς το Ιράν είναι μεγάλη είδηση, δεδομένου ότι το Κατάρ είναι παραδοσιακά χορηγός της Χαμάς. Κι ενώ ένας πόλεμος μεταξύ του αραβικού κόσμου και του Ισραήλ δεν είναι κάτι ορατό, θα καθυστερήσει η διαδικασία κανονικοποίησης των σχέσεων με τους Σαουδάραβες, η οποία όμως στο τέλος θα συμβεί. Υπάρχει τεράστιο συμφέρον από πλευράς Σαουδαράβων να επιτύχουν αυτό το deal. Για την ακρίβεια, ενδιαφέρονται για ένα deal με τις ΗΠΑ, που στην πραγματικότητα είναι τριγωνικό. Οι ΗΠΑ ξεπληρώνουν τη βοήθεια του Ισραήλ για ψηφίσματα που περνάνε στο Κογκρέσο, εξασφαλίζοντάς τους τη συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία. Επομένως, ενώ η συμφωνία αναπόφευκτα θα καθυστερήσει λόγω του πολέμου, βρίσκεται ήδη στο δρόμο».
Ο ρόλος του Ερντογάν ποιος μπορεί και ποιος θα επιδιώξει να είναι;
«Ο Ερντογάν καταρχάς μπορεί να βοηθήσει πολύ. Ασκεί μεγάλη επιρροή στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Η δε Χαμάς διατηρούσε μέρος των γραφείων της στην Τουρκία. Η προσέγγιση Τουρκίας- Ισραήλ τα τελευταία χρόνια μείωσε την παρουσία της στη χώρα. Η πολιτική του Ερντογάν στην Ουκρανία, να σημειωθεί, είναι λαμπρή. Μέλος του ΝΑΤΟ, βοήθησε την Ουκρανία με τα drones, ενώ διαπραγματεύεται και με τον Πούτιν. Η Τουρκία είναι μεγάλη και σημαντική στρατιωτική δύναμη, που αναζητά έναν ρόλο. Ήθελε να γίνει μέλος της ΕΕ, όμως η ΕΕ τη σνομπάρει. Στράφηκε προς αναζήτηση ρόλου στην Μ. Ανατολή. Δεν είναι όμως ιδιαίτερα αποδεκτή από τις αραβικές χώρες γιατί, παρότι μουσουλμανική, δεν είναι αραβικό κράτος. Θεωρείται ένας ηγεμονικός ανταγωνιστής. Οι Αιγύπτιοι δεν θα είναι καθόλου ευτυχείς οποιοδήποτε ρόλο κι αν αναλάβει η Άγκυρα στο Παλαιστινιακό, αφού διεκδικούν το μονοπώλιο της μεσιτείας για την ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, την οποία “πουλάνε” στο αμερικανικό Κογκρέσο για να λάβουν τα σχεδόν δύο εκατομμύρια δολάρια ετήσιας επιχορήγησης. Οπότε δεν χρειάζονται την Τουρκία τώρα να τους αντικαταστήσει σε ένα τόσο σημαντικό στρατηγικά ρόλο».
Η νέα ανάφλεξη πώς μπορεί να επηρεάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία;
«Ο Ζελένσκι είναι πολύ ανήσυχος. Θα ήθελε η διεθνής προσοχή να είναι στραμμένη στην Ουκρανία ενώ βλέπει ότι οι ΗΠΑ στρέφονται στο Ισραήλ. Αισθάνομαι όμως ότι αυτό δεν θα διαρκέσει πολύ. Η φύση του ισραηλοπαλαιστινιακού αναβρασμού έχει ημερομηνία λήξης. Ο πόλεμος κανονικά αν δεν διαρκέσει εβδομάδες, θα διαρκέσει μήνες, χωρίς στο τέλος να γίνει Ουκρανία. Η Ουκρανία θα είναι business για χρόνια. Η μετάβαση από τον πόλεμο στη διπλωματία στην Μέση Ανατολή θα είναι συντομότερη από ό,τι στην Ουκρανία, που ο πόλεμός της προσομοιάζει πολύ με αυτόν μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας».
Ο κόσμος θα βγει ακόμη περισσότερο πολωμένος και ριζοσπαστικοποιημένος μετά την παύση του πυρός στη Μέση Ανατολή;
«Η Χαμάς έχει φέρει το Ισραήλ πιο κοντά στην Ευρώπη, σε αντίθεση με το παρελθόν. Η Ρωσία και η Κίνα δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για την Παλαιστίνη. Η Ρωσία είναι εστιασμένη στην Ουκρανία, καθώς συνιστά σχεδόν υπαρξιακό ζήτημα για το καθεστώς και τον Πούτιν, παρά για την ίδια τη χώρα. Η Κίνα διατηρεί άριστες οικονομικές σχέσεις με το Ισραήλ. Αναμφίβολα, όποιος πλησιάζει τις ΗΠΑ θεωρείται πλέον πιθανός εχθρός του Πεκίνου. Αλλά η Κίνα δεν αναμείχθηκε ποτέ στις πολιτικές της Μέσης Ανατολής. Προσωπικά, δεν βλέπω την έντονη πόλωση που αναφέρετε. Όλοι θέλουν αυτός ο πόλεμος να τελειώσει. Το γεγονός όμως ότι οι ΗΠΑ έστειλαν τα αεροπλανοφόρα τους και ο Τζο Μπάιντεν έκανε μια τόσο συναισθηματική ομιλία υποστηρίζοντας το Ισραήλ, είναι κάτι για το οποίο το Ισραήλ μετά τον πόλεμο θα πρέπει να πληρώσει με ένα πολιτικό τίμημα. Η Αμερική είναι πολύ καλός φίλος του Ισραήλ, αλλά μετά τον πόλεμο το Ισραήλ΄θα αναγκαστεί να ακούσει την αμερικανική έκκληση για μια διπλωματική διευθέτηση του Παλαιστινιακού».
