«Αυτοί μεγάλωσαν με χρυσά κουτάλια, εγώ μεγάλωσα πουλώντας τσάι στις αποβάθρες των τρένων» έλεγε ο Ναρέντρα Μόντι στις εκλογές του 2014, καταγγέλλοντας για οικογενειοκρατία και διαφθορά την πολιτική δυναστεία των Νεχρού – Γκάντι που κυβέρνησε επί δεκαετίες την Ινδία. Προερχόμενος από ταπεινή οικογένεια και από τα σπλάχνα του ινδουιστικού εθνικισμού, ο Μόντι κατατρόπωσε τους αντιπάλους του σε δυο διαδοχικές αναμετρήσεις ενώ σε λίγες ημέρες θα διεκδικήσει τρίτη θητεία στην πρωθυπουργία της Ινδίας ποντάροντας στο χαρτί του εθνικισμού, στην αντιπαράθεση με το ισλάμ, στην άνοδο των δεικτών της οικονομίας και στην ανάδειξη της Ινδίας σε διαστημική δύναμη με την αποστολή μη επανδρωμένου διαστημοπλοίου στη Σελήνη.
Η Ινδία των 1,43 δισεκατομμυρίων κατοίκων πήρε πέρυσι από την Κίνα τα πρωτεία της πολυπληθέστερης χώρας του πλανήτη. Οι εκλογές πραγματοποιούνται με μονοεδρικό σύστημα, σε επτά διαδοχικά στάδια ανά περιοχές. Αρχίζουν στις 19 Απριλίου και θα ολοκληρωθούν την 1η Ιουνίου. Δικαίωμα ψήφου έχουν 968 εκατομμύρια πολίτες (190 εκατομμύρια περισσότεροι από τις εκλογές του 2019) ενώ τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις 4 Ιουνίου.
Η παρακμή των Γκάντι
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν άνετη νίκη για το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (Μπαρατίγια Τζανάτα – BJP) που ελέγχει 303 (353 μαζί με τους συμμάχους του) από τις 543 έδρες της απερχόμενης Κάτω Βουλής, ενώ κυβερνητικά στελέχη αισιοδοξούν ότι τώρα θα αυξήσει τη δύναμή του σε περισσότερους από 400 βουλευτές. Στον αντίποδα, το σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Εθνικού Κογκρέσου και οι σύμμαχοί του (συνασπισμός INDIA) αναμένεται να καταλάβουν 150-160 έδρες, ενώ ορισμένες δημοσκοπήσεις τούς δίνουν κάτω από 120 έδρες. Στην απερχόμενη βουλή το Κόμμα του Κογκρέσου έχει μόλις 52 έδρες, μετά τις εκλογικές αποτυχίες του Ραχούλ Γκάντι, ο οποίος όχι μόνο δεν κατάφερε να πάρει την πρωθυπουργία αλλά οδήγησε τα ποσοστά του ιστορικού κόμματος στα τάρταρα. Ο 54χρονος Ραχούλ είναι γιος του πρώην πρωθυπουργού Ρατζίβ Γκάντι (δολοφονήθηκε το 1991), εγγονός της πρώην πρωθυπουργού Ιντιρα Γκάντι (δολοφονήθηκε το 1984) και δισέγγονος του Τζαβαχραλάλ Νεχρού (πρώτου πρωθυπουργού της Ινδίας). Η μητέρα του, Σόνια Γκάντι, ιταλικής καταγωγής, επί δεκαετίες παίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας, στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο. Η δυναστεία Νεχρού – Γκάντι δεν συνδέεται οικογενειακά με τον «πατέρα» της Ινδίας, Μαχάτμα Γκάντι. Η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση για μεθοδεύσεις με τις οποίες επιχειρήθηκε ο αποκλεισμός του Ραούλ Γκάντι από την πολιτική ζωή. Η καταδίκη του σε διετή φυλάκιση για συκοφαντική δυσφήμηση ανετράπη τελικά από το Ανώτατο Δικαστήριο τον περασμένο Αύγουστο.
Καθοριστικός παράγοντας της παντοδυναμίας του 73χρονου Μόντι στη χώρα των τεράστιων ανισοτήτων είναι η στήριξή του από τον φτωχό εθνικιστικό Βορρά, που εξισορροπεί τη μικρότερη απήχησή του στον πλούσιο ανεκτικό Νότο. Τα πολυπληθέστερα κρατίδια βρίσκονται στον Βορρά και εκλέγουν μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών. Το Ουτάρ Πραντές, με πληθυσμό σχεδόν 240 εκατομμυρίων, εκλέγει 80 βουλευτές και το Μπιχάρ, με πληθυσμό 130 εκατομμυρίων, 40 βουλευτές. Εξαιτίας της οροσειράς που εκτείνεται κατά μήκος της Κεντρικής Ινδίας, ο Βορράς γνώρισε το Ισλάμ μέσω των κατακτητικών πολέμων και ο πληθυσμός του είναι πιο ευάλωτος στα εθνικιστικά θρησκευτικά πάθη σε σχέση με τον Νότο που εξοικειώθηκε με το ισλάμ κυρίως μέσω του εμπορίου. Προκειμένου να συνεγείρει τους εθνικιστές, ο πρωθυπουργός Μόντι εγκαινίασε τον περασμένο Ιανουάριο, στην Αγιόντια της Βόρειας Ινδίας, ινδουιστικό ναό στη θέση ενός τζαμιού του 16ου αιώνα το οποίο είχαν κατεδαφίσει φανατικοί ινδουιστές στις αιματηρές ταραχές του 1992.
Τα εθνικιστικά πάθη, που ενίοτε φτάνουν σε επίπεδα παροξυσμού απέναντι στη μουσουλμανική μειονότητα (14% του πληθυσμού) και στη χριστιανική (2%), επισκιάζουν ακόμη και τον αγώνα επιβίωσης που δίνουν πάνω από 100 εκατομμύρια υπερχρεωμένων μικροκαλλιεργητών. Η Ινδία έχει κάνει άλματα στη βιομηχανία, στο εμπόριο και στις υπηρεσίες, όμως οι αγρότες γονατίζουν από τα χρέη και τα υψηλά επιτόκια και αυτοκτονούν κατά χιλιάδες κάθε χρόνο. Με μαζικές και αιματηρές διαδηλώσεις, οι αγρότες μπλόκαραν τρεις νόμους της κυβέρνησης Μόντι για την αγροτική μεταρρύθμιση απαιτώντας ελάφρυνση χρεών και εγγυημένες κατώτατες τιμές (όχι μόνο για τις αγορές από το κράτος αλλά και από τους εμπόρους). Σημαντικό ρόλο στις κινητοποιήσεις έχει το ΚΚ Ινδίας που συμμετέχει στον αντιπολιτευτικό συνασπισμό απέναντι στον Μόντι.
Σκάνδαλα και διενέξεις
Οι εκλογές γίνονται επίσης στη σκιά του σκανδάλου της χρηματοδότησης των κομμάτων με εκλογικά κουπόνια. Eπιχειρηματικοί όμιλοι, φαρμακευτικές, κατασκευαστικές και εξορυκτικές εταιρείες, ακόμη και μια μεγάλη εταιρεία τυχερών παιχνιδιών, αγόραζαν επί χρόνια τα κουπόνια από την Κεντρική Τράπεζα της Ινδίας και τα έδιναν σε πολιτικούς προς εξαργύρωση, εξασφαλίζοντας κρατικά συμβόλαια, προνομιακή μεταχείριση και ασυλία σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο το Ανώτατο Δικαστήριο απαγόρευσε την πρακτική ως αντισυνταγματική. Από τη μέχρι τώρα έρευνα προκύπτει ότι το κυβερνών κόμμα πήρε τη μερίδα του λέοντος από «χορηγίες», που συνολικά ξεπερνούν τα 1,7 δισ. δολάρια.
Ο Μόντι υποσχέθηκε πάταξη της διαφθοράς ενώ κατήγγειλε ταυτόχρονα τους αντιπάλους του ότι, εκτός από «κλέφτες», είναι και εθνικοί μειοδότες γιατί προκειμένου να τον αντιπολιτευθούν υιοθετούν τα επιχειρήματα του Πακιστάν στη διένεξη για το Τζαμού Κασμίρ (όπου θα στηθούν βουλευτικές κάλπες για πρώτη φορά μετά την κατάργηση της περιορισμένης αυτονομίας της περιοχής από την κυβέρνησή του το 2019). Η Ινδία και το Πακιστάν, που έχουν έλθει τέσσερις φορές σε πόλεμο και άλλες τόσες στα πρόθυρα σύρραξης για το Κασμίρ, συγκαταλέγονται στις πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη. Παρά την ακραία φτώχεια που μαστίζει μεγάλα τμήματα των πληθυσμών τους, κάθε χώρα διαθέτει 160-170 πυρηνικές κεφαλές.
