Για τα μετεκλογικά σενάρια στην Τουρκία μιλάει στο «Βήμα» ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, ερευνητής του Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Στο πιο θετικό από αυτά, ο Ερντογάν θα ηγηθεί της αντιπολίτευσης, ελέγχοντας την πλειοψηφία στη Βουλή και κάνοντας δύσκολη τη ζωή του νέου προέδρου.
Πόσο απρόβλεπτη είναι αυτή η αναμέτρηση;
«Πριν από τους σεισμούς η πολιτική σύγκρουση αφορούσε τη δύσκολη καθημερινότητα των πολιτών. Οι σεισμοί αδιαμφισβήτητα αποτέλεσαν σημαντικό πλήγμα για τον τούρκο πρόεδρο, ο οποίος όμως προσπαθεί να αξιοποιήσει την κρίση μεταφέροντας την πολιτική ατζέντα στο ποιος μπορεί να ανορθώσει τη χώρα μετά την καταστροφή. Στις προεκλογικές αβεβαιότητες προστίθενται ο τρόπος που θα ψηφίσουν τα 10 εκατομμύρια των περιοχών που επλήγησαν, οι νέοι ψηφοφόροι που δεν έχουν γνωρίσει άλλο ηγέτη παρά μόνο τον Ερντογάν και οι Κούρδοι, η ηγεσία των οποίων υποστηρίζει επίσημα τον Κιλιτσντάρογλου».
Θα μπορούσε να ανατρέψει τον Ερντογάν η οικονομία;
«Σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η μεγάλη πρόκληση είναι η τουρκική οικονομία. Το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, τα επίμονα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ο υψηλός πληθωρισμός και η υψηλή ανεργία έχουν επιδεινωθεί από τα μακροοικονομικά αποτελέσματα της καταστροφικής πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων».
Από τις δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι ο Ερντογάν αντέχει ακόμη. Πώς εξηγείται αυτό;
«Ο πρόεδρος ελέγχει το σύνολο σχεδόν των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία. Επιπλέον, έχει εργαλειοποιήσει τη θρησκεία σε πολιτικό υπερόπλο και μέσω της πολυετούς παρουσίας του στην ηγεσία της χώρας έχει δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με την οικονομική ελίτ. Για μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων λειτουργεί σαν τον διάβολο που γνωρίζει παρά σαν τον άγγελο που δεν γνωρίζει, συμβολίζοντας τη σταθερότητα, την ασφάλεια και τα έμπειρα χέρια που χρειάζεται η Τουρκία».
Εκτιμάτε ότι θα υπάρξει νοθεία στις εκλογές;
«Συμμερίζομαι απολύτως τις ανησυχίες πολλών αναλυτών. Στο θετικό σενάριο, ο Ερντογάν θα ηγηθεί της αντιπολίτευσης, ελέγχοντας την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και κάνοντας δύσκολη τη ζωή του νέου προέδρου. Σε ένα ακραίο σενάριο, σε περίπτωση οριακής ήττας, θα μπορούσε να προσφύγει στο ανώτατο εκλογικό συμβούλιο για επανάληψη των εκλογών ή ακόμη και να κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι υπάρχει ο κίνδυνος νοθείας αλλά σε περιορισμένο βαθμό: ο τούρκος πρόεδρος δεν θα μπορέσει να «διορθώσει» το αποτέλεσμα σε περίπτωση μεγάλης ήττας».
Ο Ερντογάν θα εργαλειοποιήσει και πάλι τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην τελική ευθεία για την κάλπη;
«Δυστυχώς ο εθνικισμός στην Τουρκία βρίσκει ανταπόκριση. Δεν είναι τυχαίο ότι όποιος και αν κερδίσει στις προεδρικές εκλογές θα πρέπει να βασιστεί (και) στους εθνικιστές για να κυβερνήσει. Σήμερα στον Μπαχτσελί, αύριο πιθανά στην Ακσενέρ. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να αποκλείσει την επιστροφή του Ερντογάν στην εμπρηστική ρητορική εναντίον της Ελλάδας αν νιώσει ότι θα τον ευνοήσει εκλογικά».
Η εκλογή του Κιλιτσντάρογλου συμφέρει την Ελλάδα;
«Οι θέσεις της Τουρκίας για το Αιγαίο, τη Μεσόγειο, το Κυπριακό και τη μουσουλμανική μειονότητα αναπτύσσονται από τη δεκαετία του ’70 και τίποτε δεν προμηνύει ότι θα αλλάξουν. Ιδιαίτερα προβληματικό είναι ότι σχεδόν το 1/5 του εκλογικού σώματος επιλέγει να ψηφίσει εθνικιστές, οι οποίοι θα είναι παρόντες και στο επόμενο κυβερνητικό σχήμα, όποιο και να είναι αυτό. Η Ελλάδα θα πρέπει δυστυχώς να συνεχίσει να ματώνει οικονομικά προκειμένου να διατηρεί την ισχυρή αποτρεπτική της ισχύ».
