Τα γαλλικά σχολεία ξανανοίγουν αύριο Δευτέρα, ύστερα από δύο εβδομάδες φθινοπωρινών διακοπών των οποίων η αρχή συνέπεσε με τον αποκεφαλισμό του Σαμουέλ Πατί, και υπάρχει αγωνία για το αν η επανέναρξη θα είναι ομαλή. Στη χώρα που έχει το υψηλότερο ποσοστό μουσουλμάνων στην Ευρώπη (9%) είναι νωπές οι μνήμες από τους μαθητές που φώναζαν «Αλαχού Ακμπάρ» στη διάρκεια της ενός λεπτού σιγής για τους 12 νεκρούς από την τρομοκρατική επίθεση στο «Charlie Hebdo» το 2015.
Τα νεύρα είναι ιδιαίτερα τεντωμένα και μετά τα απανωτά περιστατικά βίας. Μόνο την Πέμπτη τρία άτομα σκοτώθηκαν από επίθεση ισλαμιστή σε εκκλησία της Νίκαιας (ο δράστης, ο 21χρονος Τυνήσιος Μπραχίμ Αουϊσαουί που είχε φθάσει στη Λαμπεντούζα τον Σεπτέμβριο, σχεδόν αποκεφάλισε το πρώτο θύμα). Λίγο αργότερα σημειώθηκε επίθεση με μαχαίρι κατά φρουρού του γαλλικού προξενείου στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Αμέσως μετά, στην Αβινιόν, η αστυνομία σκότωσε ακροδεξιό του ταυτοτικού κινήματος που επιχείρησε να επιτεθεί με περίστροφο σε μουσουλμάνο (ανήκε στην οργάνωση Génération Identitaire στην οποία έστελνε χρήματα ο Μπρέντον Τάραντ που σκότωσε 51 μουσουλμάνους στο Κράιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας πέρυσι). Τέλος, στη Λιόν οι Αρχές συνέλαβαν Αφγανό με μαχαίρι που ετοιμαζόταν για επίθεση.
Το δίλημμα της Αριστεράς
Ο γάλλος πρόεδρος πρόσθεσε άλλους 4.000 στρατιώτες στους 3.000 που ήδη φύλαγαν εκκλησίες και σχολεία. Η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν προφανώς έχει ξεσπαθώσει. Ο δεξιός πρώην πρωθυπουργός Νικολά Σαρκοζί δηλώνει ότι «υπάρχει πρόβλημα με τη μουσουλμανική θρησκεία». Αλλά αυτό που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι η συζήτηση εντός της γαλλικής Αριστεράς και Κεντροαριστεράς που βρίσκεται αντιμέτωπη με το δίλημμα αν υπερέχει η κοσμικότητα και οι γαλλικές αξίες ή το δικαίωμα των μουσουλμάνων στον πολιτισμό τους.
Το ντοκιμαντέρ της Πολίν Παλιέ με τίτλο «Κοσμικότητα, 30 χρόνια διχασμού στην Αριστερά» τοποθετεί την αρχή αυτού του διχασμού στο 1989, όταν ξέσπασε πολεμική επειδή τρεις μαθήτριες γυμνασίου αποφάσισαν να πάνε σχολείο φορώντας μαντίλα: από τη μια πλευρά, η Ντανιέλ Μιτεράν, σύζυγος του τότε προέδρου, υποστήριξε τις μαθήτριες στο όνομα της διαφορετικότητας, ενώ η γαλλοτυνήσια δικηγόρος Ζιζέλ Χαλιμί απέρριψε την κίνησή τους στο όνομα του φεμινισμού – «Δύο αριστερές θέσεις ασυμβίβαστες» σχολιάζει η Παλιέ.
Ο Μιτεράν υποτίμησε το θέμα – «Δυο κοριτσάκια με μαντίλα δεν απειλούν τη Δημοκρατία» – αλλά σήμερα πλέον είναι κοινός τόπος ότι οι μαθήτριες είχαν χειραγωγηθεί. Το σχολείο πάντως δεν τις άφησε να μπουν στην τάξη με μαντίλα. Το θέμα που άνοιξε, και που σήμερα πολλοί, μεταξύ των οποίων και ο Σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς, παραδέχονται ότι υποτίμησαν τότε, οδήγησε στον νόμο του 2004 που απαγορεύει όλα τα θρησκευτικά σύμβολα στα σχολεία.
Αλληλοκατηγορίες
Σήμερα οι δύο αυτές τάσεις της Αριστεράς συνεχίζουν να κονταροχτυπιούνται, ιδίως μετά τον αποκεφαλισμό του Πατί. Οι μεν κατηγορούν τον Ζαν Λικ Μελανσόν και τους ομοϊδεάτες του ως «ισλαμοαριστεριστές» και συνεργάτες των τρομοκρατών, οι δε κατηγορούν τον Σοσιαλιστή πρώην πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και τους δικούς του ομοϊδεάτες ως μη ανεκτικούς στη διαφορετικότητα και εχθρούς της πολυπολιτισμικότητας. Οι μεν κατηγορούν τους δε ότι υιοθετούν την ορολογία και τη θεματολογία της Ακροδεξιάς, οι δε προσάπτουν κυρίως στην Ανυπότακτη Γαλλία, το κόμμα του Μελανσόν, και δευτερευόντως στους κομμουνιστές ότι έχουν αλλοιώσει την αρχή της κοσμικότητας – εξαιρετικά πολύτιμη για τους Γάλλους που έχουν διαχωρίσει το κράτος από την Εκκλησία με νόμο του 1905, όπως και η ελευθερία της έκφρασης, οι οποίες σύμφωνα με το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα «αποτελούν το DNA της Αριστεράς».Ενδιαφέρουσα ανάλυση του «Monde» τοποθετεί την αρχή της σύγχρονης καταπάτησης της ελευθερίας της έκφρασης σε ένα λονδρέζικο αστυνομικό τμήμα την παραμονή των Χριστουγέννων του 1990, όπου ο Σαλμάν Ρούσντι «πείστηκε» να γράψει μια επιστολή με την οποία ζητούσε συγγνώμη για το ότι προσέβαλε τους μουσουλμάνους με το βιβλίο του «Σατανικοί Στίχοι». Ακολούθησαν η δημοσίευση σκίτσων του Μωάμεθ από τη δανέζικη εφημερίδα «Jyllands Posten» το 2005, η αναδημοσίευση στη «Charlie Hebdo» και όλη η πολεμική που έχει έκτοτε ξεσπάσει.
