Μια εβδομάδα ακριβώς πριν από τις «σημαντικότερες εκλογές του 2023» (σύμφωνα με τον «Economist»), η Τουρκία μοιάζει πιο πολωμένη από ποτέ. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παρότι το τελευταίο διάστημα δεν είναι ιδιαιτέρως υπερκινητικός, δεν διστάζει σε κάθε ομιλία του να υπενθυμίζει την «προσβολή» που διέπραξε ο αλεβίτης σοσιαλδημοκράτης συνυποψήφιός του για την προεδρία και επικεφαλής της μεγαλύτερης συμμαχίας της αντιπολίτευσης (Εθνική Συμμαχία – Τραπέζι των Εξι), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, «πατώντας το χαλάκι της προσευχής». Ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού διακηρύσσει πως «στις 14 Μαΐου θέλουν να κάνουν πραξικόπημα, για να ποδοπατούν τα χαλάκια της προσευχής και να παντρεύονται μεταξύ τους οι κτηνοβάτες» (ΛΟΑΤΚΙ), προεξοφλώντας «πραξικοπηματική εκτροπή» από την αντιπολίτευση.

Η απουσία της Ελλάδας

Από την οξεία πάντως ρητορική του τούρκου προέδρου η Ελλάδα απουσιάζει: «Τις τελευταίες εβδομάδες δεν ακούμε ανθελληνική προπαγάνδα από το κυβερνών AKP ή τον Ερντογάν. Πρόκειται για τακτικισμό, καθώς η ανθελληνική μιλιταριστική προπαγάνδα αποτελεί πάγιο στοιχείο των τουρκικών δεξιοϊσλαμικών κινημάτων» υπογραμμίζει στο «Βήμα» ο Τζαν Σογέρ, μέλος της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας (TİP), εταίρου της Συμμαχίας Εργασίας και Ελευθερίας υπό το HDP.

«Αν ο Ερντογάν εξασφαλίσει τρίτη θητεία, αρκετοί πολίτες, ανάμεσά τους κι εγώ, θα εγκαταλείψουμε την Τουρκία» μας λέει ο Τζαν Γιουκσέλ, μέλος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). «Το AKP και ο Ερντογάν έχουν ήδη χάσει στον Νότο. Αλλά για τον Βορρά (Μαύρη Θάλασσα) και τη μέση Ανατολία υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό» προσθέτει φοβούμενος το ενδεχόμενο διεξαγωγής β΄ γύρου.

«Στόχος του Ερντογάν είναι ο β’ γύρος» σχολιάζει στο «Βήμα» τούρκος πολιτικός επιστήμονας με θητεία στις προεκλογικές καμπάνιες. «Η ασφάλεια των εκλογών είναι υψηλή στον α΄ γύρο, επειδή διεξάγονται ταυτόχρονα οι κοινοβουλευτικές. Αυτό δεν ισχύει στον β’ γύρο. Πρόκειται για ένα σατανικό σχέδιο. Δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσει νόμιμες εκλογές ο Ερντογάν».

Οσοι υποστηρίζουν τον μετριοπαθή πρώην δημόσιο υπάλληλο Κιλιτσντάρογλου «θέλουν το τέλος του ερντογανισμού» τονίζουν οι περισσότεροι τούρκοι συνομιλητές μας, παρατηρώντας την τάση οι τούρκοι ψηφοφόροι να εστιάζουν αποκλειστικά στην εκλογή προέδρου, αδιαφορώντας για την εξίσου κρίσιμη δεύτερη κάλπη, στις 14 Μαΐου, που αφορά τη σύνθεση της Εθνοσυνέλευσης. «Ο συνασπισμός που θα κερδίσει την πλειοψηφία στη Εθνοσυνέλευση έχει πλεονέκτημα στον β’ γύρο» μας εξηγεί ο τούρκος ακαδημαϊκός και αρθρογράφος Ιλχάν Ουζτζέλ. «Στις επαναληπτικές εκλογές οι πολίτες θα ψηφίσουν με γνώμονα να αποφευχθεί η πολιτική αστάθεια που θα προκύψει αν η πλειοψηφία της Βουλής ανήκει στο CHP, ενώ ο πρόεδρος προέρχεται από το ΑΚΡ και τανάπαλιν. Η αστάθεια προκαλείται από το σύστημα που σχεδίασε ο Ερντογάν ώστε να κυβερνά… ισοβίως».

Ανησυχίες για «νέο 2015»

«Στον β’ γύρο δεν αποκλείεται να ξαναζήσουμε σκηνές από το 2015» προσθέτει ο κεμαλιστής Γιουκσέλ. Αποψη που συμμερίζεται δημοσιογραφικός παράγοντας στην Κωνσταντινούπολη, αποδίδοντας τη νευρικότητα του τουρκικού εκλογικού σώματος «στον φόβο επανάληψης της αιματηρής 12ης Ιουνίου 2015», όταν «η νίκη της αντιπολίτευσης «σφραγίστηκε» από τρομοκρατικό χτύπημα. Οι εκλογές επαναλήφθηκαν τον Νοέμβριο. Το αποτέλεσμα αντιστράφηκε, με νίκη του κυβερνώντος AKP» προσθέτει.

«Είναι δύσκολο να κάνεις αξιόπιστες προβλέψεις όταν έχεις να κάνεις με το ΑΚΡ και τον Ερντογάν» συνεχίζει ο ακαδημαϊκός Ουζτζέλ. «Προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Κιλιτσντάρογλου κερδίζει». Το αποτέλεσμα του α’ γύρου θα κριθεί, εκτιμά, από το ποσοστό των έτερων μειοψηφικών υποψηφίων: του Μουχαρέμ Ιντζέ, υποψήφιου με το κόμμα Πατρίδα (Memleket), που αποχώρησε από το CHP το 2021. Και του υπερθνικιστή Σινάν Ογκάν, που εκπροσωπεί πέντε εθνικιστικά κόμματα (συμμαχία Ata). Η δυναμική τους είναι 5% και 2% αντίστοιχα.

Δημοσκόπηση της εταιρείας ερευνών Polymetre, που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα και συνδυάζει δυο γκάλοπ (διεξήχθησαν με διαφορά ενός μηνός, Απρίλιο και Μάιο), δίνει προβάδισμα 20 μονάδων στον Κιλιτσντάρογλου, προβλέποντας ότι την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση θα έχει το ΑΚΡ (με 250 έδρες, από τις 600). Το CHP εξασφαλίζει περί τις 230 έδρες. Η διαφορά 20 εδρών «εξαλείφεται» αν τα υπόλοιπα κόμματα (κυρίως το HDP, των 77 εδρών, σύμφωνα με την ίδια έρευνα) συνεργαστούν με την Εθνική Συμμαχία.

Το σενάριο της νοθείας

Η πιθανότητα νοθείας δεν συνιστά ωστόσο «απλά ένα ενδεχόμενο. Είναι μια σταθερή επανάληψη, σε κάθε εκλογές, μέσα από τους μηχανισμούς της κρατικής εξουσίας» διατείνεται ο Ουζτζέλ. «Επιτυγχάνεται και μέσω της φυσικής καταμέτρησης των ψήφων και ψηφιακά» διευκρινίζει ο τούρκος ακαδημαϊκός, θυμίζοντάς μας ότι «στην τελευταία εκλογική διαδικασία καταμέτρησαν ακόμη και ψηφοδέλτια ασφράγιστα».

Παιχνίδι με τα αποτελέσματα

Σε μικρά χωριά και κωμοπόλεις στην Ανατολία, όπου το ΑΚΡ είναι πανίσχυρο, «είναι εύκολο να παίξεις με τα αποτελέσματα» συνεχίζει ο Ουζτζέλ. Δεν θεωρεί ότι μπορεί να εγγυηθεί τη διεξαγωγή «καθαρών εκλογών» η μείζονα Αντιπολίτευση: «Στις εκλογές του 2018 το CHP υποσχέθηκε ότι ήλεγχε την κατάσταση, αλλά το παράλληλο σύστημα καταμέτρησης που διέθετε κατέρρευσε!». Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί των υπόλοιπων κομμάτων της αντιπολίτευσης και των εθελοντικών ομάδων «έχουν περιορισμένη εμβέλεια. Η Τουρκία είναι μια τεράστια χώρα, με 60 εκατομμύρια ψηφοφόρους».

Θα ψηφίσουν και οι νεκροί του σεισμού; «Υπάρχει μια σχετική ανησυχία, γιατί δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι όντως καταγράφηκαν στο εθνικό σύστημα» απαντά στο «Βήμα» η εθελόντρια στις σεισμόπληκτες περιοχές Εζγκί Καρακούς. Κόμματα της αντιπολίτευσης θα μεταφέρουν με πούλμαν ψηφοφόρους στις σεισμόπληκτες ζώνες, ενώ αρκετοί σεισμόπληκτοι, που μεταγράφηκαν σε δημοτολόγια πόλεων, θα ασκήσουν εκεί το εκλογικό τους δικαίωμα. «Και πάλι, δεν υπάρχουν πραγματικά εγγυήσεις ότι θα διεξαχθούν κανονικά οι εκλογές» καταλήγει.