«Τι ζητάμε; Επιστροφή στην κανονικότητα» έλεγε στο «Βήμα», το βράδυ της Τετάρτης, η καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, Νάντια Ουρμπινάτι.

Λίγη ώρα νωρίτερα, είχε συναντηθεί με τους «ειρηνικούς» κατασκηνωτές-διαδηλωτές του πανεπιστημίου, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, που έμελλαν να πυροδοτήσουν ένα ανεξέλεγκτο «ντόμινο» κινητοποιήσεων και επεισοδίων σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ. «Βρισκόμαστε στο τέλος του εξαμήνου.

Οι φοιτητές πρέπει να δώσουν εξετάσεις και η αστυνομία να αποχωρήσει. Πρέπει να λήξει η στρατιωτικοποίηση του πανεπιστημίου» πρόσθεσε στην τηλεφωνική συνομιλία μας η ιταλίδα διανοούμενη, σχεδόν ταυτόχρονα με την προαναγγελθείσα αμφιλεγόμενη άφιξη του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον, στο campus του Columbia.

Ο Τζόνσον καταδίκασε τις συνεχιζόμενες φοιτητικές διαδηλώσεις εναντίον του πολέμου στη Γάζα, ζητώντας εκ νέου την παραίτηση της προέδρου του πανεπιστημίου και διακεκριμένης οικονομολόγου, Νεμάτ Σαφίκ, η οποία δέχεται ομοθυμαδόν τα πυρά των Ρεπουμπλικανών. Οι παρευρισκόμενοι τον αποδοκίμασαν.

Η όξυνση της κατάστασης ξεκίνησε με τη σύλληψη 100 φοιτητών του Columbia και τη διάλυση των σκηνών που είχαν στηθεί στο προαύλιο του πανεπιστημίου στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, που είχε ως αποτέλεσμα την επαναφορά μεγαλύτερου αριθμού σκηνών στο Columbia και την ενίσχυση των διαμαρτυριών σε άλλα πανεπιστήμια στην αρχή αυτής της εβδομάδας.

Ταχύτατη εξάπλωση

Η «φωτιά» των φοιτητικών κινητοποιήσεων, που θυμίζει τις διαμαρτυρίες των φοιτητών κατά του πολέμου του Βιετνάμ στη δεκαετία του ’60, είχε μεταδοθεί στο Γέιλ, στο MIT, στο Χάρβαρντ, στα Πανεπιστήμια του Μίσιγκαν, της Βοστώνης, της Νότιας Καρολίνας, του Οχάιο, της Νέας Υόρκης, της Ουάσιγκτον, του Μέριλαντ, του Πίτσμπουργκ, του Σαν Αντόνιο, στο Ταφτς και στα Κολέγια Σμιθς και Εμερσον, μεταξύ άλλων. Στο Πανεπιστήμιο του Τέξας φοιτητές ήρθαν αντιμέτωποι με την αστυνομία την περασμένη Τετάρτη. Δεκάδες συλλήψεις φοιτητών πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και στο Γέιλ, ημέρα που το Columbia επέλεξε να κάνει τηλεμαθήματα μέχρι το τέλος του εξαμήνου την ερχόμενη Παρασκευή.

Στις 17 Απριλίου, όταν δεκάδες φοιτητές έστησαν σκηνές στο γρασίδι έξω από την κεντρική βιβλιοθήκη του Columbia, με την ένδειξη «Κατασκήνωση αλληλεγγύης προς τη Γάζα», η διοίκηση του πανεπιστημίου εξέδωσε γραπτή προειδοποίηση να διαλυθούν εντός 105 λεπτών. Η σύντομη απόπειρα διαπραγματεύσεων έπεσε στο κενό. Το απόγευμα της επομένης, η δρ Σαφίκ απέβαλε «εξεγερμένους» φοιτητές και κάλεσε την αστυνομία της Νέας Υόρκης, η οποία προέβη σε συλλήψεις με την κατηγορία της «καταπάτησης ξένης ιδιοκτησίας».

Ενώπιον της Επιτροπής Εκπαίδευσης της Βουλής, υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών, στην οποία κλήθηκε να καταθέσει για τα τεκταινόμενα στο Columbia, η δρ Σαφίκ, καλά προετοιμασμένη από συνεργάτες του Μπαράκ Ομπάμα και της Χίλαρι Κλίντον, έδειξε αποφασισμένη να ακολουθήσει σκληρή προσέγγιση. Πρόσφατα απέβαλε φοιτητές που συμμετείχαν σε εκδήλωση με τίτλο «Αντίσταση 101», όπου οι ομιλητές επαίνεσαν ανοιχτά τη Χαμάς.

Η όξυνση της κατάστασης ξεκίνησε με τη σύλληψη 100 φοιτητών του Κολούμπια και τη διάλυση των σκηνών που είχαν στηθεί στο προαύλιο του πανεπιστημίου

Πρώτη φορά από το 1968

Η κλήτευση της αστυνομίας – η τελευταία φορά που είχε εισέλθει στο Columbia ήταν το 1968! – αντί να κατευνάσει, όξυνε τα πνεύματα. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι λέξεις, η πανεπιστημιούπολη ήταν «πολιορκημένη» από αστυνομικές δυνάμεις, ελικόπτερα και drones. Μόνο μια είσοδος ήταν ανοικτή για τη διέλευση, με επίδειξη ταυτότητας. Βασικό αίτημα των φοιτητών είναι το Columbia να αποδεσμευτεί από οποιαδήποτε οικονομικά συμφέροντα σχετίζονται με το Ισραήλ και να χορηγήσει αμνηστία σε όλους τους ακτιβιστές φοιτητές.

Προς το παρόν, δεν είναι ξεκάθαρο τι μέλλει γενέσθαι στο Columbia και στα υπόλοιπα αμερικανικά πανεπιστήμια που βρίσκονται σε αναβρασμό. Ποια μπορεί να είναι η επόμενη ημέρα; «Εξαρτάται από τη διοίκηση του πανεπιστημίου» απάντησε στο «Βήμα» η Ουρμπινάτι. «Αν η πρόεδρος Σαφίκ δεν χειριστεί το ζήτημα με σύνεση, θα δημιουργήσει ένα τεχνητό κίνημα. Γιατί η αιτία όσων συνέβησαν δεν είναι μια ιδεολογική αντιπαράθεση, αλλά η απόφαση να κληθεί η αστυνομία. Το 25% των φοιτητών που συνελήφθησαν και αποβλήθηκαν είναι Εβραίοι. Οι συλλήψεις είχαν ως αποτέλεσμα την επόμενη ημέρα να δημιουργηθεί μεγαλύτερη κατασκήνωση».

«Το 25% των φοιτητών που συνελήφθησαν και αποβλήθηκαν είναι Εβραίοι. Οι συλλήψεις είχαν ως αποτέλεσμα την επόμενη ημέρα να δημιουργηθεί μεγαλύτερη κατασκήνωση»

«Δεν μαίνεται εμφύλιος πόλεμος στο Columbia, όπως το παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης. Αυτή τη στιγμή είναι σχετικά ήρεμα τα πνεύματα, παρότι πολιτικοί και εξωπανεπιστημιακές ομάδες εκμεταλλεύονται την κατάσταση» επισημαίνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Βάουτερ Ντεζάιν, επιβεβαιώνοντας ότι «υπάρχουν μεμονωμένες αναφορές για ρητορική μίσους τις τελευταίες εβδομάδες – όπως το σύνθημα «Δεν θέλουμε Σιωνιστές στην πανεπιστημιούπολη» – οι οποίες αποτελούν εξαίρεση». Υπήρξαν, επίσης, αναφορές για κλοπή εβραϊκής σημαίας «αλλά όχι για σωματική βία. Οι πιο βίαιες διαμαρτυρίες και η ρητορική μίσους προέρχονται εκτός των πυλών της πανεπιστημιούπολης, όπου έχει συγκεντρωθεί ένα διαμαρτυρόμενο πλήθος. Δεν γνωρίζω αν η αναταραχή θα φουντώσει ή θα υποχωρήσει».

Η «φωτιά» των φοιτητικών κινητοποιήσεων στο Κολούμπια έχει μεταδοθεί σε πολλά πανεπιστημία

«Οι διαβουλεύσεις στο Columbia συνεχίζονται πυρετωδώς. Η αυριανή ημέρα (σ.σ. προχθές Παρασκευή), λόγω της προθεσμίας για εκκένωση, πιθανώς να είναι μια κρίσιμη ημέρα. Βρισκόμαστε πάντως στην κόψη του ξυραφιού. Πρέπει να βρεθεί εσωτερικά προσωρινή λύση ώστε να αρθεί η κατάληψη, προκειμένου να λάβει χώρα κανονικά η τελετή αποφοίτησης, χωρίς αντικατάσταση της διοίκησης του πανεπιστημίου και κυβερνητικές παρεμβάσεις» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο καθηγητής Κλασικής Αγγλικής Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, Στάθης Γουργουρής.

Η ελευθερία της έκφρασης

Οι διαμαρτυρίες στα αμερικανικά πανεπιστήμια κατά του πολέμου στη Γάζα έχουν λάβει μεγάλες διαστάσεις στις ΗΠΑ διότι αγγίζουν ευαίσθητα ζητήματα όπως τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης. Από τη μια πλευρά γίνεται λόγος για «φίμωση» των διαμαρτυρόμενων φοιτητών και για αδυναμία έκφρασης φιλοπαλαιστινιακών απόψεων και επικρίσεων για την πολιτική του Ισραήλ διότι εκλαμβάνονται ως «αντισημιτισμός». Από την άλλη, υποστηρίζεται ότι οι εβραίοι φοιτητές δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν άνετα στα πανεπιστήμια και να εκφράζουν φιλοϊσραηλινές απόψεις διότι στοχοποιούνται από τους συμφοιτητές τους.

«Οι φοιτητές στο Columbia ουδέποτε απείλησαν εβραίους συμφοιτητές τους. Σας μιλώ ως Εβραίος και εξαιρετικά ευαίσθητος στον αντισημιτισμό. Μόνο έξω από το πανεπιστήμιο οι διαδηλωτές φώναξαν και συνθήματα που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως αντισημιτικά» λέει στο «Βήμα» ο Μπρους Ρόμπινς, καθηγητής Αγγλικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο, θεωρώντας ότι οι διαμαρτυρόμενοι έχουν εμπνευστεί από το κίνημα Black Lives Matter. «Δεν ξέρω τι θα συμβεί τις επόμενες ημέρες» προσθέτει. «Ελπίζω οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των διαδηλωτών και της διοίκησης να οδηγήσουν σε μια λύση που δεν θα εμπλέκει την αστυνομία. Η κληρονομιά του Columbia βρίσκεται σε κίνδυνο».