Στις ΗΠΑ όπου οι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι στις αποθήκες της Amazon καταψηφίζουν την ίδρυση σωματείου και χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια από τους συνδικαλιστές για να ιδρυθεί πρόσφατα το πρώτο, και προς το παρόν μοναδικό, σωματείο στην αποθήκη της Amazon στο Στάτεν Αϊλαντ, μοιάζει παράδοξο το ότι οι ηθοποιοί του Χόλιγουντ είναι συνδικαλισμένοι εδώ και δεκαετίες.
Μάλιστα όχι μόνο συνδικαλισμένοι αλλά και πολύ ενεργοί, αφού η απεργία που προκήρυξε το σωματείο τους από τις 14 Ιουλίου εγκρίθηκε από το 98% των μελών. Το σωματείο των ηθοποιών SAG-AFTRA, που αριθμεί 160.000 μέλη, τα έχει βάλει με τα μεγάλα στούντιο, όπως τα Paramount, Warner Bros, Universal και Disney, και τους τεχνολογικούς γίγαντες, όπως οι Amazon, Apple και Netflix. Η απεργία των ηθοποιών, που αναμένεται να συνεχιστεί επί μήνες, προκηρύχθηκε αφότου κατέρρευσαν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα συλλογική σύμβαση με την Ενωση Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP) στην οποία ανήκουν τα μεγάλα στούντιο.
Φωτ.: REUTERS/Mike Blake
Ανησυχίες για ταινίες και σειρές
Η απεργία τους συμπίπτει με εκείνη που προκήρυξε το σωματείο των σεναριογράφων WGA, με τα 11.500 μέλη, στις 2 Μαΐου και συνεχίζεται ακόμη. Είναι η πρώτη φορά από το 1960 που συμπίπτουν οι απεργίες των δύο σωματείων και εκφράζονται πολλές ανησυχίες ότι θα διαταραχθεί η παραγωγή ταινιών και σειρών.
Ο αμερικανικός Τύπος είναι εμφανώς υπέρ των δύο σωματείων στη μάχη τους αυτή με τα στούντιο και προεξοφλεί την επιτυχία τους, καθώς στην απεργία των σεναριογράφων που γνωρίζουν καλά πώς να διαμορφώσουν ένα αφήγημα προστέθηκε εκείνη των ηθοποιών που κατέχουν την τέχνη του πώς να πουλήσουν κάτι με την εικόνα τους.
Φωτ.: REUTERS/Mike Segar
Αυξήσεις, ΑΙ και δικαιώματα
Ανάμεσα στα αιτήματα των ηθοποιών είναι αύξηση 11% στο ημερομίσθιο κάθε νέου συμβολαίου που υπογράφεται (τα στούντιο αντιπρότειναν αύξηση 5%) και καλύτερη περίθαλψη. Μεγαλύτερη δημοσιότητα πήραν τα αιτήματα που αφορούν ασφαλιστικές δικλίδες στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης: οι ηθοποιοί καταγγέλλουν τα στούντιο ότι φιλοδοξούν, προσφέροντας μίας ημέρας δουλειά με ημερομίσθιο 1.000 δολαρίων, να κατασκευάζουν το «ψηφιακό αντίγραφο» ενός ηθοποιού και να μπορούν να το χρησιμοποιούν εσαεί, γεμίζοντας για παράδειγμα όλες τις σκηνές με πολύ κόσμο χωρίς ποτέ να ξαναεργαστεί (και να ξαναπληρωθεί) ο ηθοποιός. Η ΑΜΡΤΡ απορρίπτει κάθε ρύθμιση στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Οι ηθοποιοί καταγγέλλουν τα στούντιο ότι θέλουν να κατασκευάζουν το «ψηφιακό αντίγραφο» ενός ηθοποιού και να μπορούν να το χρησιμοποιούν εσαεί, έχοντας πληρώσει μόνο μία φορά.
Ενα άλλο αίτημα αφορά τα δικαιώματα. Πολλοί ηθοποιοί μικρού και μεσαίου βεληνεκούς βασίζονται, για να βγάζουν τα προς το ζην τις περιόδους που δεν εργάζονται, στα δικαιώματα που απορρέουν από τις επαναπροβολές των ταινιών και των σειρών. Το μοντέλο αυτό των δικαιωμάτων έχει τελείως ανατραπεί από την είσοδο στην αγορά των πλατφορμών streaming, όπως το Netflix και το Amazon Prime, που εφαρμόζουν εντελώς αδιαφανείς μεθόδους μέτρησης των προβολών οι οποίες σχεδόν εξαφανίζουν τα δικαιώματα των ηθοποιών. Τόσο το σωματείο των ηθοποιών SAG-AFTRA όσο και εκείνο των σεναριογράφων WGA απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια στην καταμέτρηση των προβολών από τις πλατφόρμες αυτές.
Ενδεικτική είναι η σύγκριση ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της τηλεοπτικής σειράς «Τα φιλαράκια» που έχουν κερδίσει εκατομμύρια από τις επαναπροβολές ενώ, αντίθετα, η Κιμίκο Γκλεν, πρωταγωνίστρια της σειράς του Netflix «Το πορτοκαλί είναι το νέο μαύρο» (Orange is the New Black), μιας από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της πλατφόρμας, έδειξε στο TikTok την επιταγή που έλαβε για τα δικαιώματα του 2020 που ανέρχονταν συνολικά σε 27,30 δολάρια!
Φωτ.: REUTERS/Mike Blake
Η ιστορία και η διαρροή
H τελευταία απεργία των ηθοποιών ήταν το 1980 και είχε διαρκέσει περισσότερους από τρεις μήνες. Κύριο αίτημα τότε ήταν τα δικαιώματα από την καλωδιακή τηλεόραση και τις βιντεοκασέτες.
Την περασμένη εβδομάδα, η Φραν Ντρέσερ, πρώην πρωταγωνίστρια της τηλεοπτικής κωμικής σειράς της δεκαετίας του ’90 «Νταντά άμεσης δράσης» και νυν πρόεδρος του SAG-AFTRA, χαρακτήρισε την απεργία «ιστορική» διαπιστώνοντας ότι οι ηθοποιοί «θυματοποιούμαστε από μια πολύ άπληστη οντότητα» – τα στούντιο που «υποστηρίζουν ότι έχουν αφραγκίες, ότι χάνουν χρήματα δεξιά και αριστερά, αλλά δίνουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στους διευθύνοντες συμβούλους τους». Τους ζήτησε να μοιραστούν τον πλούτο τους «διότι δεν μπορείτε να υπάρξετε χωρίς εμάς».
Δεν βοήθησε καθόλου στο γενικότερο κλίμα το ότι διέρρευσε στον ιστότοπο Deadline, που ειδικεύεται σε ειδήσεις από το Χόλιγουντ, ότι ένα μεγαλοστέλεχος στούντιο αποκάλυψε τη στρατηγική του σωματείου τους, του AMPTP, η οποία είναι «να αφήσουν την απεργία να συνεχιστεί έως ότου τα μέλη του σωματείου των ηθοποιών να αρχίσουν να χάνουν τα διαμερίσματα και τα σπίτια τους».
Φωτ.: REUTERS/Mike Blake
Τα μαθηματικά της ανισότητας
Ο CEO της Disney Μπομπ Αϊγκερ εκνεύρισε πολύ κόσμο δηλώνοντας ότι οι απαιτήσεις των ηθοποιών και των σεναριογράφων είναι «μη ρεαλιστικές» και η απεργία τους «πολύ ενοχλητική». Ως απάντηση, πολλοί τόνισαν ότι το ενοχλητικό στην υπόθεση είναι ο παραφουσκωμένος μισθός του Αϊγκερ και οι ανισότητες ανάμεσα σε ηθοποιούς – σεναριογράφους και στα στελέχη των στούντιο. Βάιραλ έγινε μια ανάρτηση στο Twitter που υποστήριζε ότι «οι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ πληρώνονται κατά μέσο όρο 69.510 δολάρια τον χρόνο ενώ ο Μπομπ Αϊγκερ πληρώνεται 74.175 δολάρια ανά ημέρα».
Στη δεκαετία του ’80, οι διευθύνοντες σύμβουλοι των στούντιο έβγαζαν 30 φορές περισσότερα χρήματα απ’ όσα ο χαμηλότερα αμειβόμενος εργαζόμενος ενώ σήμερα ο Αϊγκερ κερδίζει 400 φορές περισσότερα απ’ όσα ο χαμηλότερα αμειβόμενος εργαζόμενος στο ίδιο στούντιο.
Οταν απεργούσαν μόνο οι σεναριογράφοι, επηρεάζονταν κυρίως σειρές όπως οι «Stranger Things» και «Yellowjackets», ενώ πλέον αφού προστέθηκαν οι ηθοποιοί στους απεργούς, κινδυνεύουν και οι υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ. Προτού καταρρεύσουν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο SAG-AFTRA και το AMPTP, το πρώτο είχε αναθέσει στον ηθοποιό Τομ Κρουζ να διαπραγματευτεί το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης για λογαριασμό όλων των ηθοποιών. Προφανώς δεν είχε επιτυχία.
Ο ηθοποιός Kevin Bacon στις διαδηλώσεις του σωματείου ηθοποιών SAG-AFTRA στη Νέα Υόρκη. / Φωτ.: REUTERS/Amr Alfiky
Διασημότητες στις διαδηλώσεις
Ανάμεσα στους ηθοποιούς που διαδηλώνουν έξω από τα μεγάλα στούντιο στο Λος Αντζελες, αλλά και στην Ατλάντα όπου έχουν μεταφερθεί πολλές από τις δραστηριότητές τους λόγω χαμηλότερου κόστους, είναι και ηχηρά ονόματα, όπως ο Τζορτζ Κλούνεϊ, η Σούζαν Σαράντον, η Μπετ Μίντλερ, ο Κρίστιαν Σλέιτερ και ο Τζέισον Σουντέικις. Την υποστήριξή τους εξέφρασαν με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων, η Χάλι Μπέρι, ο Αλεκ Μπόλντουιν, η Μέριλ Στριπ, ο Ματ Ντέιμον και ο Νίκολας Κέιτζ. Μεγάλη απήχηση είχε η πρόταση του ηθοποιού Μαρκ Ράφαλο να στραφούν στις ανεξάρτητες παραγωγές, εγκαταλείποντας τα μεγάλα στούντιο.
Το Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας, που «ανοίγει» τη σεζόν των φεστιβάλ τον Σεπτέμβριο, έχει ήδη αρχίσει να σκέφτεται ένα σχέδιο Β χωρίς τη συμμετοχή αμερικανών ηθοποιών – η απεργία τους απαγορεύει οποιαδήποτε εμφάνιση για την προώθηση των ταινιών τους. Ο διευθυντής του Φεστιβάλ της Βενετίας, Αλμπέρτο Μπαρμπέρα, δήλωσε ότι το εφετινό 80ό φεστιβάλ «θα είναι πανευρωπαϊκό», εννοώντας ότι θα παραστούν ενδεχομένως μόνο ευρωπαίοι ηθοποιοί. Το τι θα συμβεί θα αποκαλυφθεί στη συνέντευξη Τύπου που είναι προγραμματισμένη για μεθαύριο Τρίτη, 25 Ιουλίου.
Φωτ.: REUTERS/Mike Blake
«Νταντά» που… δαγκώνει
Η 65χρονη πρόεδρος του σωματείου των ηθοποιών SAG-AFTRA Φραν Ντρέσερ, πρωταγωνίστρια της σειράς «Νταντά άμεσης δράσης», βαδίζει άραγε στα χνάρια του Ρόναλντ Ρίγκαν ο οποίος επίσης ηγήθηκε του ίδιου σωματείου προτού εκλεγεί στον Λευκό Οίκο; Η Ντρέσερ γεννήθηκε στο Κουίνς της Νέας Υόρκης, σε οικογένεια Εβραίων, και παντρεύτηκε σε ηλικία 21 ετών. Ο πρώτος της (μικρός) ρόλος στο Χόλιγουντ ήταν στην ταινία «Πυρετός το σαββατόβραδο» με τον Τζον Τραβόλτα, τον οποίο ρώτησε, σύμφωνα με το σενάριο, αν είναι «τόσο καλός στο κρεβάτι όσο στην πίστα». Η Ντρέσερ, που έχει περάσει καρκίνο και έχει γράψει ένα βιβλίο για την εμπειρία της, υπήρξε πολιτικοποιημένη σε όλη της την καριέρα. Το 2008 υποστήριξε τη Χίλαρι Κλίντον για την προεδρία των ΗΠΑ και εξέτασε την περίπτωση να βάλει η ίδια υποψηφιότητα για τη Γερουσία. Ανέλαβε πρόεδρος του SAG-AFTRA το 2021, κερδίζοντας τον συνάδελφό της Μάθιου Μοντίν.
