Υποσχέθηκαν στους γονείς ότι θα έστελναν τα παιδιά τους σε κατασκηνώσεις στη Ρωσία για να ξεφύγουν από τους βομβαρδισμούς και τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία και δεν τα επέστρεψαν ποτέ. Οταν η κατασκήνωση τελείωσε, χιλιάδες παιδιά από την Ουκρανία βρέθηκαν σε ρωσικά ιδρύματα και σε ανάδοχες οικογένειες όπου υπόκεινται σε αναγκαστική «ρωσοποίηση», όπως καταγγέλλουν το Κίεβο και ρώσοι ακτιβιστές. Τη διαδικασία διευθύνει η Μαρία Λβόβα-Μπελόβα, η ρωσίδα επίτροπος για τα δικαιώματα των παιδιών. Χαμογελαστή και τρυφερή με τα παιδιά μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, τον περασμένο Σεπτέμβριο η Λβόβα-Μπελόβα ισχυρίστηκε σε ομιλία της ότι παιδιά από τη Μαριούπολη μαθαίνουν να αγαπούν τη Ρωσία στις νέες οικογένειες που τα ανέλαβαν.
«Οταν τα μεταφέραμε στην περιφέρεια της Μόσχας, προκειμένου να ξεκουραστούν κατά κάποιον τρόπο, διαπιστώσαμε ότι μιλούσαν αρνητικά για τον πρόεδρο (Πούτιν), έλεγαν απαίσια πράγματα, έψαλλαν τον ύμνο της Ουκρανίας κ.ά.» είπε η Λβόβα-Μπελόβα, για να προσθέσει ότι λίγο καιρό αργότερα κανένα από τα παιδιά δεν εξέφραζε ενδιαφέρον να επιστρέψει στην Ουκρανία.
Ο διάλογος με τον Πούτιν
Σε μια από τις συναντήσεις της με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, η επίτροπος τον ενημέρωσε ότι υιοθέτησε και η ίδια ένα παιδί από το ερειπωμένο λιμάνι της Αζοφικής. Ο διάλογός τους μεταδόθηκε από τη ρωσική κρατική τηλεόραση:
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ: Υιοθετήσατε παιδί από τη Μαριούπολη;
ΜΑΡΙΑ ΛΒΟΒΑ-ΜΠΕΛΟΒΑ: Ναι, χάρη σε εσάς.
Β. Π.: Είναι μικρό στην ηλικία;
Μ. Λ.-Μ.: Οχι, είναι 15 ετών. Τώρα ξέρω τι σημαίνει να είσαι μαμά ενός παιδιού από το Ντονμπάς. Είναι δύσκολο αλλά αγαπάμε ο ένας τον άλλο.
Β. Π.: Αυτό είναι το σημαντικότερο.
Μ. Λ.-Μ.: Ναι, βέβαια. Νομίζω ότι θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, σωστά;
Β. Π.: Φυσικά.
Λίγους μήνες νωρίτερα, σε μια άλλη συνάντησή τους που επίσης κατέγραψε ο τηλεοπτικός φακός, η Μαρία Λβόβα-Μπελόβα είχε ζητήσει από τον Πούτιν να διευθετηθεί νομικά η απόδοση της ρωσικής ιθαγένειας στα παιδιά προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία υιοθέτησής τους από οικογένειες στη Ρωσία. Ο ρώσος πρόεδρος υπέγραψε το σχετικό διάταγμα λίγες εβδομάδες αργότερα.
Βίαιη απομάκρυνση
Για την Ουκρανία, πρόκειται για βίαιη απομάκρυνση παιδιών. Η Ρωσία υποστηρίζει πως σώζει τα παιδιά από τον πόλεμο, αποσιωπώντας το γεγονός ότι η ίδια τον προκάλεσε. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη χαρακτήρισε τις πράξεις της Λβόβα-Μπελόβα ως έγκλημα πολέμου και εξέδωσε εντάλματα σύλληψης σε βάρος της και σε βάρος του Πούτιν.
Ο ρωσικός ανεξάρτητος Τύπος περιγράφει τη Μαρία Λβόβα-Μπελόβα ως την «τέλεια δημόσια υπάλληλο» στο σύστημα εξουσίας του Πούτιν σε καιρό πολέμου. Η συντηρητική και βαθιά θρησκευόμενη επίτροπος γεννήθηκε το 1984 στην πόλη Πένζα, περίπου 400 χλμ. νοτιοανατολικά της Μόσχας. Φοίτησε στο μουσικό σχολείο όπου δίδασκε ο πατέρας της και ξεκίνησε σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην πόλη Σαμάρα, τις οποίες δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Με τον μετέπειτα σύζυγό της γνωρίστηκε στην εκκλησία όπου συμμετείχε στη χορωδία. Μετά τον γάμο τους ο σύζυγός της έγινε κληρικός. Εχουν 5 βιολογικά και 17 υιοθετημένα παιδιά, μερικά από τα οποία δεν έχουν ζήσει ποτέ μαζί τους. Υστερα από πολυετή ενασχόληση με δράσεις στήριξης παιδιών και ατόμων με κινητικά προβλήματα, το 2020 η Λβόβα-Μπελόβα εκλέχθηκε βουλευτής με το κόμμα του Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία» και το φθινόπωρο του 2021 διορίστηκε επίτροπος για τα δικαιώματα των παιδιών στη Ρωσία. «Πώς τα καταφέρνετε;» ήταν η ερώτηση του Πούτιν σε μια άλλη τηλεοπτική συνομιλία τους, για να λάβει την απάντηση της Λβόβα-Μπελόβα πως: «Οι πολύτεκνες μητέρες είμαστε πολυπράγμονες».
Χιλιάδες παιδιά εξαφανισμένα
Η επιχείρηση για τη «διάσωση των παιδιών του Ντονμπάς», όπως την ονομάζει η ίδια, ξεκίνησε σε περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας πριν ακόμη τα ρωσικά στρατεύματα εισβάλλουν στη χώρα για δεύτερη φορά στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ο ακριβής αριθμός των παιδιών που έφυγαν με κατεύθυνση τη Ρωσία είναι άγνωστος. Αρχικά η Ουκρανία έκανε λόγο για 300.000 εξαφανισμένα παιδιά. Στη Ρωσία, ακτιβιστές ανεβάζουν τον αριθμό τους ακόμα και στις 750.000 και τα χωρίζουν σε τρεις ομάδες. Στην πρώτη εντάσσουν τα παιδιά που έχουν συγγενείς και κηδεμόνες στην Ουκρανία, όμως, καθώς η γραμμή του μετώπου μετακινείται συνεχώς, βρέθηκαν στην αντίθετη πλευρά. Μια άλλη ομάδα είναι τα ορφανά παιδιά που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία από ουκρανικές περιοχές που κατακτήθηκαν το 2022. Η τρίτη και πολυπληθέστερη ομάδα είναι τα παιδιά που μεγάλωναν σε ιδρύματα στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Κιέβου από το 2014 και μετά.
Πρόσφατα το γραφείο του Ουκρανού Συνηγόρου του Παιδιού ανακοίνωσε πως έχει λεπτομερή στοιχεία για σχεδόν 20.000 περιπτώσεις απομάκρυνσης παιδιών από τη χώρα. Μέχρι στιγμής έχουν επιστρέψει μόλις 328 παιδιά.
Σχολιάζοντας το ένταλμα σύλληψης που εξέδωσε σε βάρος της το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η Λβόβα-Μπελόβα έκανε λόγο για αόριστες και ψεύτικες κατηγορίες και υποστήριξε πως όλα τα παιδιά έφυγαν από την Ουκρανία με τη συγκατάθεση των γονιών τους. Ενώ όταν ρωτήθηκε αν φοβάται ότι ίσως συλληφθεί αν ταξιδέψει σε κάποια χώρα της Δύσης, απάντησε πως δεν σκοπεύει να βρεθεί έξω από τα σύνορα της Ρωσίας καθώς είναι πολύ απασχολημένη με τη δουλειά της.
