«Η νέα γενιά δεν είναι απολιτική»

Η σκηνή που ακολουθεί, στην αρχή του νέου βιβλίου του Μπέρνχαρντ Σλινκ, εξελίσσεται μέσα σε μια ατμόσφαιρα ονειρικής, μελαγχολικής ηρεμίας. «Βρήκε την Μπίργκιτ στο μπάνιο. Ηταν ξαπλωμένη στην μπανιέρα, με το κεφάλι κάτω από την επιφάνεια του νερού και τα μαύρα της μαλλιά στην άκρη της μπανιέρας. Σήκωσε το κεφάλι της – το νερό ήταν κρύο, πρέπει να βρισκόταν για ώρες εκεί […]. Την κοίταζε από ψηλά και ήξερε ότι ήταν νεκρή». Αυτός είναι ο Κάσπαρ, ο σύζυγος της Μπίργκιτ, ένας 70χρονος πλέον βιβλιοπώλης. Είναι 2015 αλλά η κοινή τους ιστορία είχε αρχίσει το καλοκαίρι του 1964, όταν ήταν φοιτητές, όταν εκείνος, γεμάτος περιέργεια, πήγε από το δυτικό τμήμα του διχοτομημένου Βερολίνου στο ανατολικό. Λοιπόν, εκεί συναντήθηκαν και ερωτεύτηκαν. Υστερα ο Κάσπαρ βοήθησε την Μπίργκιτ να περάσει τα σύνορα, να αποδράσει και να εγκαταλείψει τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (DDR). Εκτοτε έζησαν μαζί. Εκείνη όμως έκρυβε ένα μεγάλο μυστικό που ο Κάσπαρ ανακαλύπτει εν τέλει μόνο μετά τον θάνατό της, «έναν θάνατο από ανυπομονησία», καταπώς γράφει ο Σλινκ. Η Μπίργκιτ είχε αφήσει πίσω της μια κόρη, μια κόρη που έχασε και δεν κατάφερε ποτέ, όπως ήθελε, να αναζητήσει. Αλλά ο Κάσπαρ, παρ΄όλη τη συντριβή και την αβεβαιότητα που βιώνει, αποφασίζει να κάνει ό,τι δεν πρόλαβε η αγαπημένη του γυναίκα, να ψάξει ο ίδιος την κόρη της. Ωσπου, πράγματι, βρίσκει τη Σβένια, παντρεμένη στην επαρχία, σε μια κοινότητα νεοναζιστών. Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του 78χρονου γερμανού συγγραφέα τιτλοφορείται Η εγγονή (Die Enkelin, 2021) και παραπέμπει στο είδος της επικοινωνίας που αναπτύσσει ο Κάσπαρ με την κόρη τής Σβένια, τη 14χρονη Ζίγκρουν, η οποία διαμορφώνεται μέσα σε ένα ακροδεξιό περιβάλλον. Ωστόσο, τι δύναται να κάνει ο Κάσπαρ και μέχρι πού μπορεί να φτάσει; Ο Σλινκ επιστρέφει με ένα πολυσέλιδο και αρκούντως επίκαιρο βιβλίο (κυκλοφορεί στις 29/5 από τις εκδόσεις Κριτική), στο οποίο κυριαρχούν οι αμφίσημοι συσχετισμοί και οι δύσκολες αναμετρήσεις ανθρώπων και κοινωνιών, πεποιθήσεων και ιδεολογιών. Πέρα από το συστηματικό ενδιαφέρον του για τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του, ο Σλινκ επιχειρεί να εξετάσει για μια ακόμη φορά την ιστορική κληρονομιά της γερμανικής επανένωσης μέσα από το πρίσμα του δυσοίωνου παρόντος. «Το Βήμα» είχε την ευκαιρία, τις προάλλες, να συνομιλήσει αποκλειστικά μαζί του. «Αυτές τις μέρες με πετυχαίνετε στις ΗΠΑ, στα υψώματα του Μπέρκσαϊρ, στην Πολιτεία της Μασαχουσέτης, σε ένα σπίτι στην εξοχή, όπου απολαμβάνω την άνοιξη και γράφω. Εργάζομαι πάνω σε ένα μυθιστόρημα και πότε-πότε το διακόπτω για να ασχοληθώ με κάποια ομιλία ή ένα δοκίμιο. Παράλληλα παρακολουθώ τις πολιτικές εξελίξεις στον κόσμο και είμαι ανήσυχος. Τι άλλο μπορεί να είναι κανείς;» διερωτήθηκε.

Κύριε Σλινκ, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την «20ή Ιουλίου», το πρώτο σας θεατρικό έργο που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά με την «Εγγονή», διότι το διαβάσαμε πρόσφατα κι αυτό στα ελληνικά. Οι τελειόφοιτοι ενός λυκείου έχουν μια έντονη συζήτηση με τον καθηγητή της Ιστορίας σχετικά με την απόπειρα δολοφονίας του Αδόλφου Χίτλερ. Πώς προέκυψε όλο αυτό;