Πάντα στην κόψη και πάντα υπό την απειλή της ανατροπής της από τους διεκδικητές της πρωθυπουργίας εντός του κόμματός της, η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι επέζησε του συνεδρίου των Συντηρητικών αυτή την εβδομάδα. Ως προς την ουσία όμως, που είναι η συμφωνία για τους όρους του Brexit με την ΕΕ και η ενότητα των Τόρις – απαραίτητη για να περάσει και η όποια συμφωνία από τη βρετανική Βουλή -, η Μέι δεν βρίσκεται σε καλύτερη θέση απ’ όσο πριν από το συνέδριο. Ισως μάλιστα να βρίσκεται σε χειρότερη καθώς ο Μπόρις Τζόνσον, ο κυριότερος από τους δελφίνους και επίδοξος «Τραμπ της Βρετανίας», συγκέντρωσε πολύ περισσότερο κόσμο στην ομιλία του απ’ όσο η Μέι και με τους γνωστούς θεατρινισμούς του έλαβε μεγαλύτερη κάλυψη από τα ΜΜΕ.
Εκκληση για ενότητα
Με το ρολόι του Brexit να μετράει ανάποδα, η Μέι το έπαιξε άνετη λικνιζόμενη στους ρυθμούς του «Dancing Queen» των AΒΒΑ. Εκανε έκκληση στο κόμμα της για ενότητα, απειλώντας τους εσωκομματικούς επικριτές της, που προέρχονται από το στρατόπεδο του «σκληρού» Brexit, ότι ο διχασμός των Τόρις θα θέσει σε κίνδυνο το ίδιο το Brexit.
Η σύγκριση με το συνέδριο των Εργατικών, που προηγήθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου, και τον ηγέτη τους Τζέρεμι Κόρμπιν δεν ευνοεί τη Μέι. Ο Κόρμπιν ηγείται ενός κόμματος συγκριτικά λιγότερο διχασμένου για το Brexit απ’ όσο οι Τόρις και στο συνέδριο κατάφερε να επιβληθεί στους εσωκομματικούς του αντιπάλους.
Στο συνέδριο των Συντηρητικών, αντίθετα, ο Τζόνσον βάθυνε με την ομιλία του τον εσωτερικό διχασμό, αν και δεν κατάφερε να πυροδοτήσει μια κρίση ηγεσίας στο κόμμα – ερωτηθείσα η Μέι πώς της φάνηκε η ομιλία του Τζόνσον, απάντησε πικαρισμένη ότι δεν την παρακολούθησε. Η πρωθυπουργός όμως είναι με την πλάτη στον τοίχο και η κρίση ηγεσίας κάθε άλλο παρά έχει αποφευχθεί. Η πρότασή της για τους όρους του Brexit, το αποκαλούμενο «Σχέδιο του Τσέκερς» από το όνομα της επίσημης πρωθυπουργικής εξοχικής κατοικίας όπου εκπονήθηκε, έχει απορριφθεί και από την ΕΕ και από τους σκληροπυρηνικούς Τόρις υπέρ ενός «καθαρού» Brexit. Το μέλλον για τη Μέι διαγράφεται ζοφερό: αν θέλει να επιτύχει συμφωνία για το Brexit με την ΕΕ, είναι αναγκασμένη να κάνει περισσότερες υποχωρήσεις προς τις Βρυξέλλες, γεγονός το οποίο όμως θα βαθύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα εντός του κόμματός της.
Οι Τόρις
Ενδεικτικό του επιπέδου στο οποίο έχουν (ξε)πέσει οι Τόρις είναι ότι στη συνάντηση της σκληρά ευρωσκεπτικιστικής Bruges Group, όπου ανήκουν πολλά μέλη των Συντηρητικών και η οποία πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο του συνεδρίου, όποτε ακουγόταν το όνομα κάποιου μέλους των Τόρις που είναι υπέρ ενός «μαλακού» Brexit, οι παριστάμενοι φώναζαν «Προδότης!». Στο ίδιο μήκος κύματος του θυμικού και της εθνικιστικής ρητορικής, η Μέι αμφισβήτησε τον «πατριωτισμό» του Κόρμπιν.
Ενδεικτική του επιπέδου είναι και η παρομοίωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τη Σοβιετική Ενωση που έκανε ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ, έτερος επίδοξος διάδοχος της Μέι, στην ομιλία του στο συνέδριο. Η παρομοίωσή του εξόργισε τις Βρυξέλλες αλλά άρεσε στους συνέδρους.
Ο Χαντ είχε ψηφίσει «Remain» στο δημοψήφισμα του 2016. Στην ομιλία του προειδοποίησε τις Βρυξέλλες: «Αν βάλετε μια χώρα σαν τη Βρετανία στη γωνία, δεν θα καταρρεύσουμε. Θα πολεμήσουμε». Στόχος του ήταν να ενώσει τους συνέδρους κατά ενός κοινού εχθρού: της ΕΕ. Αυτή η ρητορική, και μάλιστα από πολιτικούς που υπήρξαν υπέρ του «Remain», φανερώνει πόσο έχει επηρεάσει τους Τόρις το άνοιγμα του Τζόνσον προς την υπερδεξιά πτέρυγα του κόμματος και πόσο έχει καθορίσει τον δημόσιο διάλογο για τη διαδοχή της Μέι, που ακόμη και οι πιο μετριοπαθείς εκφράζονται σκληροπυρηνικά κατά της ΕΕ για να κερδίσουν τους ευρωσκεπτικιστές.
Επιθέσεις στην ΕΕ
Ο Τζόνσον, πρώην υπουργός Εξωτερικών ως τον Ιούλιο που παραιτήθηκε, ήταν ο απόλυτος άρχων του συνεδρίου και η ηγετική φιγούρα των οπαδών του «σκληρού» Brexit. Ουρές άρχισαν να σχηματίζονται ώρες πριν από την έναρξη της ομιλίας του. Οταν ανέβηκε στο βήμα, τον υποδέχθηκαν με ζητωκραυγές και χειροκροτήματα. «Το Σχέδιο του Τσέκερς θα σύρει τη Βρετανία δεμένη με χειροπέδες στις λεωφόρους των Βρυξελλών» είπε. Καταφέρθηκε εναντίον της ΕΕ, αλλά δεν αμφισβήτησε ανοιχτά τη Μέι γιατί προφανώς περιμένει τις κατάλληλες συνθήκες να σχηματιστούν όσο πλησιάζει η ώρα του Brexit τον Μάρτιο.
Και ο έτερος δελφίνος Ντόμινικ Ράαμπ, ο βρετανός διαπραγματευτής του Brexit, χρησιμοποίησε την ομιλία του για να επιτεθεί στην ΕΕ, προειδοποιώντας τη «να μην κάνει μπούλινγκ στη Βρετανία».
Οι σημαντικότερες ημερομηνίες ως το Brexit
10 Οκτωβρίου 2018
Ο ευρωπαίος διαπραγματευτής για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ, θα παρουσιάσει στην Επιτροπή την πρότασή του για τις εμπορικές σχέσεις ΕΕ – Βρετανίας μετά το Brexit.
17-18 Οκτωβρίου 2018
Στο Συμβούλιο οι ηγέτες των «27» θα συζητήσουν το θέμα εκτάκτως στο δείπνο της Τετάρτης και την επομένη θα ανακοινώσουν αν έχει σημειωθεί αρκετή πρόοδος ώστε να πραγματοποιηθεί έκτακτη σύνοδος κορυφής τον Νοέμβριο για το Brexit.
17-18 Νοεμβρίου 2018
Η ειδική σύνοδος κορυφής για το Brexit θα σφραγίσει τη συμφωνία για τους όρους του, αν αυτή έχει επιτευχθεί.
13-14 Δεκεμβρίου 2018
Αν δεν έχει υπάρξει συμφωνία τον Νοέμβριο, αυτό το ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελεί μία από τις τελευταίες ευκαιρίες για να επιτευχθεί. Αν η Τερέζα Μέι εξασφαλίσει συμφωνία, αυτή πρέπει να περάσει από τη βρετανική Βουλή. Οι Εργατικοί δηλώνουν ότι θα την καταψηφίσουν, συνεπώς η Μέι πρέπει να μη χάσει καμία ψήφο από τους Συντηρητικούς βουλευτές της (πολύ δύσκολο) συν να λάβει ψήφους και από το βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP που τη στηρίζει. Αν δεν περάσει η συμφωνία, είτε θα γίνουν ενέργειες εντός των Τόρις για την αντικατάσταση της Μέι είτε θα καταρρεύσει η κυβέρνηση και θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.
21 Ιανουαρίου 2019
Αν δεν υπάρξει συμφωνία ως αυτή την ημερομηνία, η βρετανική κυβέρνηση θα έχει προθεσμία πέντε ημερών για να ανακοινώσει τι σκοπεύει να κάνει, σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ.
29 Μαρτίου 2019, 11 μ.μ. ώρα Βρετανίας
Η ώρα του Brexit. Αν έχει υπάρξει συμφωνία, θα ακολουθήσει μεταβατική περίοδος ως τις 31 Δεκεμβρίου 2020.
