Ανησυχία για το αν η αντιπολίτευση στην Τουρκία, που αποτελείται από διαφορετικές προσωπικότητες και ιδεολογίες, θα καταφέρει να διατηρήσει την ενότητά της αν κερδίσει τις εκλογές εκφράζει μιλώντας στο «Βήμα» ο δρ Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος του The German Marshall Fund of the United States και εκτελεστικός διευθυντής του γραφείου του υψηλού αυτού κύρους think tank στις Βρυξέλλες. Σε κάθε περίπτωση, θεωρεί ότι Ελλάδα και Τουρκία πρέπει να δώσουν συνέχεια στη «διπλωματία των σεισμών».
Οι παλινδρομήσεις της Μεράλ Ακσενέρ, που αποχώρησε από το μπλοκ της αντιπολίτευσης και μετά επέστρεψε, πώς μπορούν να επηρεάσουν τον Ερντογάν;
«Η εξέλιξη αυτή δείχνει πολύ εύγλωττα τις πολύ βασικές διαφορές από άποψη προσωπικοτήτων και ιδεολογίας εντός του μπλοκ της αντιπολίτευσης. Βοηθά τον Ερντογάν επειδή εκφράζει έλλειψη συνοχής ανάμεσα στους αντιπάλους του και εγείρει το ερώτημα πώς μια τέτοια ομάδα από τόσο ανόμοιες προσωπικότητες θα κυβερνήσει αν κερδίσει τις εκλογές».
Τελικά η αντιπολίτευση δίνει την εντύπωση ότι είναι ενωμένη;
«Νομίζω ότι τελικά αντιμετώπισαν την πραγματικότητα ότι είτε θα συνέχιζαν σε συντονισμένη πορεία είτε δεν θα υπήρχε καμία συνοχή στην αντιπολίτευση. Στο τέλος η επιθυμία να απομακρυνθεί ο Ερντογάν υπερκέρασε τις προσωπικές τους ατζέντες. Δυστυχώς έγινε λίγη ζημιά επειδή πολλοί ψηφοφόροι σχημάτισαν μια εντύπωση χάους. Αλλά προς το παρόν, η λύση που δόθηκε μοιάζει θετική για την αντιπολίτευση».
Γιατί η αντιπολίτευση επέλεξε ως υποψήφιο τον Κιλιτσντάρογλου παρ’ όλο που δεν είναι δημοφιλής;
«Καλό ερώτημα. Μέρος της απάντησης είναι απλώς η δυναμική και η οργάνωση που φέρνει μαζί του το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης. Αν επέλεγε άλλον υποψήφιο, θα ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την πρόσφατη ιστορία και τα προηγούμενα που έχουν τεθεί, όσο αποτυχημένα και αν ήταν».
Η «διπλωματία των σεισμών» θα μπορούσε να οδηγήσει σε πραγματική πρόοδο στα ελληνοτουρκικά;
«Eχουμε ένα προηγούμενο παράδειγμα, του 1999, όταν οι γεωπολιτικές επιπτώσεις της διπλής τραγωδίας των σεισμών στις δύο χώρες ήταν πολύ θετικές. Γεγονότα σαν αυτά αλλάζουν τη νοοτροπία, μετατοπίζουν το κέντρο βάρους από τη γεωπολιτική προς τις δύο κοινωνίες, προς τις σχέσεις ανάμεσα στους δύο λαούς και αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ βοηθητικό. Βεβαίως όμως δεν είναι αρκετό. Για να υπάρξει σημαντική πρόοδος, πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξουν εξελίξεις που θα τροφοδοτήσουν περισσότερο τα θετικά αισθήματα, θα ενισχύσουν τη συνεργασία. Και, φυσικά, πρέπει να υπάρχει υπομονή για να οικοδομήσουμε πάνω στα θετικά. Γι’ αυτό, για να συνοψίσω, η «διπλωματία των σεισμών» μπορεί να βοηθήσει, αλλά πρέπει να ακολουθήσουν κινήσεις και από τις δύο πλευρές για να εμπεδωθεί μια αίσθηση détente».
Πώς αναμένετε να είναι καλύτερες οι ελληνοτουρκικές σχέσεις; Με τον Ερντογάν ή τον Κιλιτσντάρογλου στην εξουσία;
«Τα βασικά στοιχεία μπορεί να μην αλλάξουν, ασχέτως του αποτελέσματος των εκλογών. Αλλά το στυλ αναμφίβολα θα είναι πολύ διαφορετικό. Μια αλλαγή ηγεσίας θα άνοιγε την πιθανότητα για νέες προσεγγίσεις σε πολλά μέτωπα, όχι μόνο στο Αιγαίο. Θα δημιουργούσε ένα άνοιγμα, το οποίο οι εταίροι στο ΝΑΤΟ θα ήταν πρόθυμοι να ενθαρρύνουν προς το συμφέρον της περιφερειακής σταθερότητας».
Υπάρχει περίπτωση «συγκατοίκησης» ανάμεσα στον Ερντογάν ως πρόεδρο και μια Βουλή που θα ελέγχεται από την αντιπολίτευση, καθώς μαζί με τις προεδρικές εκλογές διοργανώνονται και κοινοβουλευτικές;
«Αυτό θα οδηγούσε σε μια πολύ τεταμένη σχέση. Βεβαίως, υπό τις σημερινές συνθήκες, στις οποίες η Βουλή έχει πολύ λιγότερη εξουσία απ’ όση στο παρελθόν εξαιτίας του προεδρικού συστήματος που εισήγαγε ο Ερντογάν, αν υπάρξει συγκατοίκηση χωρίς μεταρρύθμιση για την επιστροφή στον ρόλο που έπαιζε η Βουλή, θα έχει πολύ μικρότερη σημασία».
