Η κινεζική αποστολή στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός προσπάθησε να πείσει αυτή την εβδομάδα ότι η Κίνα έχει επανέλθει ύστερα από τρία χρόνια απομόνωσης λόγω πανδημίας.
Την ίδια στιγμή, όμως, οι αριθμοί τη διαψεύδουν: ο κινεζικός πληθυσμός μειώθηκε πέρυσι για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ενώ η οικονομική ανάπτυξη ήταν μόλις 3% το 2022, πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας.
Και τα δύο αυτά προβλήματα αποδίδονται στην πολιτική του Πεκίνου. Η κινεζική ηγεσία προσπαθούσε επί δεκαετίες να μειώσει τον πληθυσμό, επιβάλλοντας αυστηρή πολιτική ενός παιδιού. Εδώ και λίγα χρόνια που επιχειρεί να την αντιστρέψει, ενθαρρύνοντας ακόμη και τρία παιδιά ανά ζευγάρι, δεν βρίσκει καμία ανταπόκριση από τους Κινέζους.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, τα παρατεταμένα λοκντάουν λόγω του κορωνοϊού περιόρισαν ακόμη περισσότερο την επιθυμία των Κινέζων να αποκτήσουν παιδιά. Και η επιβράδυνση της ανάπτυξης οφείλεται εν μέρει στην πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων που εφάρμοζε μέχρι πρόσφατα η Κίνα.
Περισσότεροι συνταξιούχοι
«Γιατί αποτελεί πρόβλημα η μείωση του πληθυσμού;» αναρωτήθηκε ο Πολ Κρούγκμαν στη στήλη του στους «New York Times».
«Άλλωστε πολλοί ανησυχούν για τον υπερπληθυσμό…». Ο νομπελίστας οικονομολόγος διευκρινίζει ότι το πρόβλημα προκύπτει από το ότι ο πληθυσμός της Κίνας όχι μόνο μειώνεται αλλά και γερνάει, άρα όλο περισσότεροι συνταξιούχοι θα εξαρτώνται από τους φόρους και τις εισφορές όλο λιγότερων εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι το Πεκίνο «θα πρέπει είτε να προκαλέσει μεγάλο οικονομικό πλήγμα στους ηλικιωμένους είτε να αυξήσει σημαντικά τους φόρους είτε και τα δύο». Επιπλέον, μια κοινωνία που γερνάει κάνει λιγότερες επενδύσεις, χτίζει λιγότερα κτίρια γραφείων και κατοικιών και γενικώς αποδυναμώνεται οικονομικά.
Η περίπτωση της Ιαπωνίας
Πολλοί αναλυτές παραλληλίζουν την περίπτωση της Κίνας με εκείνη της Ιαπωνίας: ο ιαπωνικός πληθυσμός μειώνεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έκτοτε η οικονομία της χώρας μάχεται την ύφεση. Η διαφορά της Κίνας είναι ότι διατηρεί πολύ υψηλά επίπεδα επενδύσεων. «Κανονικά, η επένδυση στο μέλλον είναι κάτι καλό, αλλά όταν οι εξαιρετικά υψηλές επενδύσεις συγκρούονται με τη μείωση του πληθυσμού, οι αποδόσεις τους αναπόφευκτα μειώνονται» εξήγησε ο Κρούγκμαν – και αυτό επηρεάζει αρνητικά την οικονομία.
Μια άλλη διαφορά της Κίνας με την Ιαπωνία είναι ότι η πρώτη έχει αυταρχικό ηγέτη, γεγονός το οποίο προκαλεί παγκοσμίως ανησυχία για το πώς θα αντιδράσει αν η οικονομία της χώρας δεν έχει καλές επιδόσεις. Διεθνολόγοι παρατηρούν ότι όχι μόνο η αποδυνάμωση της κινεζικής οικονομίας θα επιδράσει στην παγκόσμια οικονομία λόγω του ότι η Κίνα είναι κορυφαίος εξαγωγέας και τεράστια αγορά, αλλά και ως αυταρχική χώρα ενδέχεται να καταφύγει σε γεωπολιτικές περιπέτειες για να στρέψει την προσοχή των Κινέζων από τα εσωτερικά προβλήματα.
Info
850.000 λιγότεροι: Η γήρανση του πληθυσμού της Κίνας είναι γρηγορότερη από άλλων χωρών. Ο μέσος όρος ηλικίας των Κινέζων ήδη έχει ξεπεράσει εκείνον στις ΗΠΑ και θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 50 έτη ως το 2050, ενώ ακόμη και οι πιο γρήγορα γηράσκουσες χώρες της Ευρώπης θα φτάσουν τον μέσο όρο ηλικίας των 50 ετών γύρω στο 2100.
Το 1978 ο μέσος όρος ηλικίας των Κινέζων ήταν τα 20,1 έτη και το 2021 τα 37,9 έτη. Η Κίνα ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα πρώτη φορά μείωση του πληθυσμού της (κατά 850.000 άτομα το 2022) και η μείωση αυτή ήρθε πολύ νωρίτερα από την αρχή της δεκαετίας του 2030 όπου οι ίδιοι οι Κινέζοι και ο ΟΗΕ την είχαν τοποθετήσει μόλις το 2019.
