Μια ιστορική και αναμφίβολα σπάνια ευκαιρία να τερματίσει την εξουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία έχει ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος πήρε και επισήμως το χρίσμα του υποψήφιου προέδρου της αντιπολίτευσης, παρά τις πλείστες παλινωδίες, την πολύμηνη καθυστέρηση «κυοφορίας» και την παρ’ ολίγον διάσπαση του συνασπισμού της αντιπολίτευσης, του λεγόμενου «Τραπεζιού των Εξι», πριν από δέκα ημέρες από τη Μεράλ Ακσενέρ.
Η ηγέτις του Καλού Κόμματος (İYİ Parti) ήθελε να επιλεγεί ένα πρόσωπο πιο δημοφιλές από τον τούρκο «Γκάντι», παρατσούκλι του 74χρονου πολιτικού λόγω του πράου χαρακτήρα του, όπως ο δήμαρχος της Αγκυρας Μανσούρ Γιαβάς ή ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ονόματα που όπως η ίδια έλεγε «άκουγε συχνά στους δρόμους, στα καταστήματα και τις πλατείες για περισσότερα από τρία χρόνια».
Ο οδικός χάρτης της μετάβασης
Αποδέχτηκε τελικά αυτή την εβδομάδα την κοινή υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου μετά τη συνάντησή της με τους δύο δημοφιλείς δημάρχους. Ο αντιπολιτευόμενος συνασπισμός δημοσίευσε έναν «οδικό χάρτη», όπως τον ονόμασε, ο οποίος καθορίζει τη μετάβαση της εξουσίας και περιλαμβάνει επιστροφή σε ένα ενισχυμένο κοινοβουλευτικό σύστημα, με στόχο να ανατρέψει τις σαρωτικές εξουσίες που ανέλαβε ο Ερντογάν μετά το δημοψήφισμα του 2017. Στο παρά πέντε λοιπόν αποσοβήθηκε μια κρίση που θα ευνοούσε καταλυτικά την ψαλιδισμένη δημοσκοπική εικόνα του τούρκου προέδρου.
Μέχρι πρότινος, ο Κιλιτσντάρογλου δυσκολευόταν να διατηρήσει μια δυναμική ικανή να ανατρέψει την παντοδυναμία του Ερντογάν, όμως ο φονικός σεισμός, που έπληξε 11 επαρχίες στη Νοτιοανατολική Τουρκία με περισσότερους από 50.000 νεκρούς, άλλαξε αυτή τη δυναμική. Ο πρώην οικονομολόγος έχει υιοθετήσει έναν πιο μαχητικό τόνο που τον βοηθά σημαντικά να εδραιώσει τη δική του βάση και ενδεχομένως να προσελκύσει αναποφάσιστους ψηφοφόρους.
Δημοσκοπικό προβάδισμα
Σε νέα δημοσκόπηση για την εταιρεία ORC Research, την πρώτη αφότου ο επικεφαλής του CHP εξασφάλισε το χρίσμα από την αντιπολιτευόμενη Συμμαχία των Εξι, το 56,8% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα τον στηρίξει, έναντι 43,2% που μένει πιστό στον Ερντογάν. Πολλοί ωστόσο θεωρούν ότι πρόκειται για μια φωτογραφία της στιγμής και αμφιβάλλουν ότι ο πολιτικός που αναδείχθηκε ως μαχητής της διαφθοράς μπορεί να κερδίσει τον μακροβιότερο ηγέτη της χώρας, που μέχρι πρότινος είχε μαζί του όλες τις πιθανότητες για να επεκτείνει την κυριαρχία του πέραν των δύο δεκαετιών στην εξουσία.
Γι’ αυτό και τη δεδομένη στιγμή που η αλλοτινή λαμπερή εικόνα του 69χρονου τούρκου προέδρου έχει θολώσει, αναλυτές τονίζουν ότι η αντιπολίτευση πρέπει να κινηθεί δραστικά. Σημαντική παράμετρος είναι ότι το κουρδικό κόμμα HDP άφησε να εννοηθεί ότι θα υποστηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου.
Το σενάριο για τους δημάρχους
Σε περίπτωση νίκης της Εθνικής Συμμαχίας, όπως επισήμως ονομάζεται πλέον ο εξακομματικός συνασπισμός, οι δύο δημοφιλείς δήμαρχοι Αγκυρας και Κωνσταντινούπολης θα χριστούν αντιπρόεδροι με διευρυμένες εξουσίες. Κατά την περίοδο επαναφοράς της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, θα οριστούν επίσης αντιπρόεδροι οι πέντε ηγέτες των υπολοίπων κομμάτων.
Στο πεδίο της οικονομίας, η Συμμαχία υπόσχεται να μειώσει τον πληθωρισμό ο οποίος άγγιξε το 55% τον περασμένο μήνα, να παλινορθώσει τη σταθερότητα της τουρκικής λίρας που απώλεσε το 80% της αξίας της στη διάρκεια της τελευταίας θητείας του Ερντογάν και κυρίως να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία των θεσμών και της Δικαιοσύνης, οι οποίοι σήμερα συμμορφώνονται στη βούληση ενός ανδρός.
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, ο Κιλιτσντάρογλου δεσμεύεται να έχει μια ηπιότερη και πιο προβλέψιμη προσέγγιση με τη Δύση. Πιστεύει άλλωστε ότι η Τουρκία ανήκει στη Δύση και σύμφωνα με στενούς του συνεργάτες, θα επιχειρήσει να διατηρήσει έναν εξισορροπητικό ρόλο μεταξύ Μόσχας και δυτικών συμμάχων, αφού μιλήσει πρώτα για ρωσική παραβίαση του διεθνούς Δικαίου στην Ουκρανία. Πολύ λιγότερο παρεμβατική αναμένεται η ανάμειξη της Τουρκίας στη Βόρεια Συρία.
Ο «πατερούλης» με τα… δώρα
Οι δεκατρείς δημοσκοπικές μονάδες διαφορά είναι ένα υπολογίσιμο μέγεθος που προκαλεί εύλογα μεγάλο πονοκέφαλο στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Εξ ου και ο Ερντογάν επιχειρεί αφενός μεν να προσεγγίσει κάποια φιλοϊσλαμικά κόμματα, κυρίως όμως να περισώσει την προσφιλή για μεγάλη μερίδα των Τούρκων εικόνα του «πατερούλη», ασχολούμενος σε επίπεδο επικοινωνίας μόνο με τον σεισμό καθώς ο δημοσκοπικός του καταποντισμός οφείλεται στην κακή διαχείριση της κρίσης.
Μεταξύ άλλων, ο τούρκος πρόεδρος θα ρίξει ακόμη περισσότερο «ζεστό» χρήμα στον λαό και θα συνεχίσει την πολιτική παροχών που είχε ήδη ξεκινήσει πριν από τον σεισμό: φθηνά δάνεια, επιδόματα ενέργειας, φορολογικές ελαφρύνσεις και μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης, το οποίο θα επιτρέψει σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια άτομα να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα και να εισπράξουν συντάξεις.
