Στα χέρια των ευρωπαίων εισαγγελέων (EPPO) έχει περάσει το τελευταίο διάστημα η υπόθεση Pfizergate, που αφορά καταγγελίες για ποινικά αδικήματα σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για τα εμβόλια του κορωνοϊού μεταξύ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Αλμπερτ Μπουρλά. Η υπόθεση, με την οποία οι βέλγοι εισαγγελείς ασχολούνται από τις αρχές του 2023, αγγίζει την ίδια την πρόεδρο της Επιτροπής, η οποία επιθυμεί την επανεκλογή της στην προεδρία της Κομισιόν ενώ ερευνάται για «παρέμβαση σε δημόσια καθήκοντα, καταστροφή SMS, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εισαγγελίας της Λιέγης.
Το χρονικό της υπόθεσης
Ολα ξεκίνησαν όταν στις αρχές του 2023 ο λομπίστας Φρεντερίκ Μπαλντάν προσήλθε στις δικαστικές αρχές της Λιέγης, καταθέτοντας σχετική καταγγελία. Πιο συγκεκριμένα, η καταγγελία επικεντρώθηκε στην ανταλλαγή μηνυμάτων SMS μεταξύ της Φον ντερ Λάιεν και του Μπουρλά εν όψει της μεγαλύτερης συμφωνίας εμβολίων της ΕΕ, στο απόγειο της πανδημίας COVID-19, σε μια υπόθεση που ονομάστηκε Pfizergate. Η υπόθεση είχε δει από τότε το φως της δημοσιότητας, με τους «New York Times» που την αποκάλυψαν να στρέφονται δικαστικά εναντίον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η τελευταία αρνήθηκε να αποκαλύψει το περιεχόμενο των μηνυμάτων παρότι κατατέθηκε επίσημο αίτημα πρόσβασης στα σχετικά έγγραφα.
Με την έρευνα να περνά πλέον στα χέρια της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ο ρόλος της προέδρου της Επιτροπής στην τεράστια συμφωνία, ύψους 20 δισ. ευρώ, με την Pfizer αναμένεται να ελεγχθεί εξονυχιστικά. Η EPPO, η οποία ιδρύθηκε το 2017 και διεξάγει πανευρωπαϊκές έρευνες για οικονομικά εγκλήματα, έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε κατασχέσεις τηλεφώνων και οποιουδήποτε άλλου υλικού κρίνει απαραίτητο, τόσο από τα γραφεία της Επιτροπής στις Βρυξέλλες, όσο και σε οποιοδήποτε μέρος της ΕΕ.
Η στάση Ουγγαρίας και Πολωνίας
Πέραν των καταγγελιών Μπαλντάν όμως, η Φον ντερ Λάιεν έχει να αντιμετωπίσει και την επίθεση, για την ίδια υπόθεση, του σταθερού πολεμίου της, του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν. Ο Ορμπαν, του οποίου η φιλορωσική και αντιευρωπαϊκή στάση τον έχει καταστήσει σε μεγάλο βαθμό παρία στην ΕΕ, έχει υποβάλει τη δική του καταγγελία σχετικά με τον ρόλο της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις διαπραγματεύσεις για το εμβόλιο με την Pfizer. Επιπλέον, η Πολωνία είχε υποβάλει και εκείνη από την πλευρά της σχετική καταγγελία τον περασμένο Νοέμβριο, όπως επιβεβαίωσε εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης.
Ωστόσο, μετά την εκλογή του νέου πρωθυπουργού της χώρας και συμμάχου της Φον ντερ Λάιεν, Ντόναλντ Τουσκ, τον Δεκέμβριο, «η νέα κυβέρνηση σκοπεύει να αποσύρει την Πολωνία από αυτές τις διαδικασίες», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος. H αναβάθμιση της υπόθεσης Pfizergate έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για τη Φον ντερ Λάιεν, καθώς η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκεται εν μέσω της προσπάθειας για την επανεκλογή της.
Ο αρχικός θρίαμβος Φον ντερ Λάιεν
Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη συμφωνία, η οποία έλαβε χώρα στο απόγειο της πανδημίας το 2021, θεωρήθηκε αρχικά θρίαμβος για τη Φον ντερ Λάιεν, καθώς κατέδειξε τα γρήγορα αντανακλαστικά της Επιτροπής στην προσπάθεια αντιμετώπισης της COVID-19. Ωστόσο, η τεράστια ποσότητα εμβολίων που αγοράστηκε τότε δημιούργησε εύλογα ερωτήματα, ενώ παράλληλα αποκαλύφθηκε πως στα τέλη του 2023 υπήρχαν χαμένες δόσεις αξίας τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ. Οι αποκαλύψεις αυτές οδήγησαν στην επαναδιαπραγμάτευση της σχετικής σύμβασης με την Pfizer.
Από την πλευρά της, η επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδη είχε εξηγήσει τον περασμένο μήνα ότι ο στόχος, την εποχή της υγειονομικής κρίσης, ήταν η δημιουργία αποθεμάτων και για αυτόν τον λόγο πραγματοποιήθηκαν σκόπιμες υπεραγορές έτσι ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης κάλυψη εμβολίων για όλους τους πολίτες της ΕΕ. «Τα κράτη-μέλη είναι οι νόμιμοι κάτοχοι των εμβολίων COVID-19, τα οποία προμηθεύονται μέσω συμφωνιών αγοράς που έχει συνάψει η Επιτροπή εξ ονόματος των κρατών-μελών με κατασκευαστές εμβολίων» είχε προσθέσει η επίτροπος.
Ο κρίσιμος ρόλος της έρευνας
Οσον αφορά την επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όλα πλέον φαίνεται πως θα εξαρτηθούν από την έρευνα. Εάν οι Ευρωπαίοι Εισαγγελείς βρουν στοιχεία που να στηρίζουν τις ποινικές κατηγορίες κατά της προέδρου της Επιτροπής, πριν από τις επερχόμενες ευρωεκλογές, που είναι προγραμματισμένες για τις 9 Ιουνίου στην Ελλάδα, τότε, σύμφωνα με πηγές από τις Βρυξέλλες, θα μπορούσε να ανοίξει η συζήτηση για το εάν η γερμανίδα πολιτικός θα πρέπει να συνεχίσει να διεκδικεί την ανανέωση της θητείας της, την οποία, όπως όλα δείχνουν, θα καταφέρει να επιτύχει χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Σε αντίθετη περίπτωση, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η υπόθεση και η αδυναμία, μέχρι στιγμής, απόδειξης για ηθελημένη κακοδιαχείριση εκ μέρους της γερμανίδας πολιτικού δεν μπορούν να πλήξουν το προφίλ της σε βαθμό ικανό να σταθεί εμπόδιο στην επανεκλογή της για μια νέα πενταετή θητεία στην κεφαλή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
