Οι πληγές από τον ολοσχερή βομβαρδισμό της Δρέσδης λίγο πριν τελειώσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ακόμη εμφανείς σε όσους επισκέπτονται την πόλη. Τελευταίως όμως είναι και κάτι άλλο που τραβάει τουρίστες, παρότι δεν είναι καθόλου τιμητικό ούτε για την πόλη ούτε για τη χώρα.
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2024, χαράματα, στο κέντρο της πόλης ακούστηκε κάτι σαν έκρηξη. Η γη σείστηκε. Λόγω ημερομηνίας ξύπνησαν εφιάλτες από την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων στη Νέα Υόρκη. Στην αστυνομία ήχησε συναγερμός. Αλλά όταν οι αστυνομικοί έφτασαν επί τόπου, δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους. Τμήμα της γέφυρας Καρόλα, από όπου καθημερινά περνούν χιλιάδες τραμ, πεζοί, ποδηλατιστές και αυτοκίνητα, είχε «διπλώσει» μέσα στον ποταμό Ελβα.
Λίγα λεπτά πριν από την κατάρρευση του συγκεκριμένου τμήματος της γέφυρας είχε περάσει το τελευταίο τραμ. Το ότι δεν υπήρξαν νεκροί ή τραυματίες ήταν καθαρή τύχη. Από τότε η γέφυρα Καρόλα έχει γίνει αξιοθέατο. Και study case για μηχανικούς που έρχονται στη Δρέσδη για να δουν ιδίοις όμμασι πώς στην πρώτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρώπης καταρρέουν γέφυρες όταν δεν συντηρούνται.
Χρόνιοι πόνοι στη… ραχοκοκαλιά
Και να ήταν μόνο μια γέφυρα… Από τα μέσα Μαρτίου οι Βερολινέζοι βιώνουν ένα καθημερινό μαρτύριο με τα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα να εκτείνονται επί χιλιόμετρα. Αιτία είναι μια ακόμη γέφυρα. Η A100, που χρησιμοποιούν χιλιάδες για να παρακάμψουν το κέντρο από τα δυτικά της γερμανικής πρωτεύουσας, έκλεισε λόγω κινδύνου κατάρρευσης. Μάλλον θα πρέπει να χτιστεί από την αρχή. Το κόστος; «Γύρω στα 150 εκατ. ευρώ» δεσμεύτηκε ο Φόλκερ Βίσινγκ, υπηρεσιακός υπουργός Μεταφορών.
Σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, περίπου 5.000 από τις 40.000 γέφυρες πάνω από αυτοκινητοδρόμους και κεντρικές οδικές αρτηρίες χρήζουν άμεσης επισκευής ή πρέπει να κατεδαφιστούν και να ξαναχτιστούν. Ενώ σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, το 14% του συνόλου των γεφυρών της χώρας τελεί υπό κατάρρευση! Βέβαια, η παρακμή των γερμανικών υποδομών δεν τελειώνει στις γέφυρες. Οι ίδιοι οι αυτοκινητόδρομοι δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση, όπως διαπιστώνει αμέσως όποιος μπαίνει οδικώς στη χώρα από το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γαλλία.
Βάσει στοιχείων της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, η Γερμανία διαθέτει το δεύτερο σε μέγεθος δίκτυο αυτοκινητοδρόμων και το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ευρώπη. Αυτά είναι η ραχοκοκαλιά της γερμανικής οικονομίας που οδήγησε στο οικονομικό θαύμα.
Ο χρόνος όμως έχει αφήσει τα σημάδια του. Εδώ και δύο δεκαετίες επιφανείς οικονομολόγοι ζητούν τον εκσυγχρονισμό των υποδομών. Ενας εξ αυτών είναι ο ελληνογερμανός καθηγητής Αλέξανδρος Κρητικός, που διδάσκει Οικονομία στο Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ και είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου στο Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW του Βερολίνου. «Μόνο για τους σιδηροδρόμους χρειάζονται άμεσες επενδύσεις ύψους 30 δισ. ευρώ, είναι φοβερό» λέει μιλώντας στο «Βήμα». Οπως και οι περισσότεροι κάτοικοι της Γερμανίας, έχει ζήσει στο πετσί του την κατάντια των γερμανικών σιδηροδρόμων και των υποδομών τους. Ακρίβεια στα δρομολόγια; Είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο. Μπορεί να περάσουν και ώρες περιμένοντας το τρένο.
Το χειρότερο είναι όταν η αναμονή γίνεται μέσα στο τρένο, οι επιβάτες βιάζονται να φτάσουν στο αεροδρόμιο και έρχεται ελεγκτής για να δει αν έχουν εισιτήριο. Ακόμη και οι συγκρατημένοι από τη φύση τους Γερμανοί φτάνουν σε όρια υστερίας. Το 2024 η Deutsche Bahn κατέβαλε σχεδόν 200 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση για καθυστερήσεις.
Σφοδρή κριτική στη Μέρκελ
«Επί δεκαετίες, η γερμανική οικονομία πήγαινε με τον αυτόματο, είχε ικανοποιητική ανάπτυξη και όλοι νόμιζαν ότι θα συνέχιζε έτσι» προσθέτει ο καθηγητής Κρητικός ασκώντας δριμύτατη κριτική στην πρώην καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ. «Λόγω κοντόφθαλμης πολιτικής σκέψης, τα πρόσθετα κρατικά έσοδα δεν επενδύθηκαν σε υποδομές αλλά διοχετεύτηκαν στην κατανάλωση, δόθηκαν π.χ. για κοινωνικές παροχές, σύνταξη στα 63. Τα κόμματα είχαν την ψευδαίσθηση ότι έτσι θα κέρδιζαν περισσότερους ψηφοφόρους. Αυτό δεν συνέβη. Μετά ήρθε η πανδημία, στη συνέχεια ο πόλεμος στην Ουκρανία και το κόστος της ενέργειας εκτινάχθηκε στα ύψη». Κατά τον ελληνογερμανό καθηγητή, η ενίσχυση της ακροδεξιάς Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) αποτελεί «έκφανση της λανθασμένης δημοσιονομικής πολιτικής χρόνων και των λανθασμένων προτεραιοτήτων στις δαπάνες. Ναι», καταλήγει, «η Γερμανία είναι ο ασθενής της Ευρώπης».
Εν όψει των τεράστιων αναγκών κυρίως σε υποδομές σε όλους τους τομείς – σχολικά κτίρια, παιδεία, κατοικίες, τούνελ, νοσοκομεία –, η κυοφορούμενη κυβέρνηση συνασπισμού των συντηρητικών χριστιανοδημοκρατικών κομμάτων με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) αποφάσισε να σπάσει ένα ταμπού που περιόριζε τον δημόσιο δανεισμό στο 0,35% του ΑΕΠ. Με τις ψήφους των Πρασίνων και πριν καν συγκροτήσει κυβέρνηση με το SPD, ο εν αναμονή καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πέρασε συνταγματική τροποποίηση.
Με το Ειδικό Ταμείο στο ιστορικό ύψος των 500 δισ. ευρώ για τα επόμενα 12 χρόνια, η νέα κυβέρνηση διαθέτει θεωρητικά τα οικονομικά όπλα για να κάνει όσα δεν έγιναν για δεκαετίες στο παρελθόν. Αρκεί το ποσό αυτό; Μελέτη του προσκείμενου προς τους εργοδότες Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου IW υπολόγισε ότι θα χρειαστούν 600 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία. Ο Αλέξανδρος Κρητικός πιστεύει ότι φτάνουν, αρκεί «να ξεκινήσουν τα έργα άμεσα και να μη διολισθήσει η κυβέρνηση σε προηγούμενες πρακτικές που οδήγησαν την AfD στα ύψη και έριξαν τη χώρα στα βράχια».
Εριξαν επίσης τη γέφυρα Καρόλα στα κρύα νερά του Ελβα. Από το Ειδικό Ταμείο, τα 100 δισ. θα δοθούν σε δήμους και κοινότητες. Ο Δήμος της Δρέσδης θα χρησιμοποιήσει το ποσό που του αναλογεί για να ξαναχτίσει το κομμάτι της γέφυρας που «δίπλωσε» στον ποταμό. Τον περασμένο Ιανουάριο, μάλιστα, κατά τις εργασίες κατεδάφισης, βρέθηκε βόμβα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου…
Το αδιανόητο έγινε τουριστικό θέαμα
Η Γερμανία έχει γίνει «θέαμα». Τουρίστες από όλον τον κόσμο έρχονται για να δουν με τα μάτια τους το αδιανόητο: ότι γέφυρες μπορούν να καταρρεύσουν έτσι απλά στον 21ο αιώνα στη Γερμανία, ότι ο οικονομικός γίγαντας της Ευρώπης στέκεται σε πόδια νάνου. Η γέφυρα Καρόλα, που πήρε το όνομά της από τη σύζυγο ενός σάξονα εστεμμένου, έχει γίνει το σύμβολο παρακμής της Γερμανίας ως οικονομικής δύναμης στην Ευρώπη. Η συγκεκριμένη γέφυρα δεν είναι η εξαίρεση.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν συνολικά περίπου 130.000 γέφυρες στη Γερμανία. Οι σχεδόν 40.000 από αυτές βρίσκονται σε αυτοκινητοδρόμους και κεντρικούς δρόμους και είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την κυκλοφορία σε όλη τη χώρα. Η γέφυρα Καρόλα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου: χιλιάδες γέφυρες της Γερμανίας είναι σε τόσο κακή κατάσταση που πρέπει να ανακαινιστούν ή ακόμη να κατεδαφιστούν και να ξαναχτιστούν από την αρχή.
Πριν από δύο εβδομάδες, 17 χώρες συμμετείχαν στο 34ο Συμπόσιο Κατασκευής Γεφυρών που διοργανώνει κάθε χρόνο, όλως παρεμπιπτόντως, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης για το πώς καταρρέουν γέφυρες όταν δεν συντηρούνται.
