«A bout de souffle» – «Με κομμένη την ανάσα» -, ο τίτλος της κλασικής ταινίας (1959) του Ζαν Λικ Γκοντάρ αποτυπώνει το κλίμα στη Γαλλία λίγες ώρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης για τον σημερινό πρώτο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Με κομμένη την ανάσα παρακολουθούν τις γαλλικές εκλογές και οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες: είναι η πρώτη φορά στην Iστορία που η Ακροδεξιά, διά της Εθνικής Συσπείρωσης (RN) της Μαρίν Λεπέν, έχει τόσο πολλές πιθανότητες να βρεθεί στην κυβέρνηση της Γαλλίας. Οι δημοσκοπήσεις είναι υπέρ της: όλες σχεδόν φέρνουν τη RN πρώτη με ποσοστό 35%, δεύτερο με 28% το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, την ένωση των κομμάτων της Αριστεράς που δημιουργήθηκε μόλις μία ημέρα μετά τον θρίαμβο της γαλλικής Ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές, και τρίτο με 20% τον κεντρώο κυβερνητικό συνασπισμό του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έλαβε την αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία να προκηρύξει πρόωρες εκλογές μετά το καταστροφικό, για το κόμμα του, αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές. Η δημοτικότητα του Μακρόν βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο (28%) καθώς το 71% των Γάλλων διαφωνεί με τη στάση του.
Η εκρηκτική διεθνής συγκυρία
Το τελικό αποτέλεσμα θα κρίνει ο δεύτερος γύρος των βουλευτικών εκλογών της ερχόμενης Κυριακής 7 Ιουλίου, όμως η σημερινή αναμέτρηση είναι κρίσιμη διότι θα αναδείξει τη δυναμική των κομμάτων και το ρεύμα της γαλλικής Ακροδεξιάς. Και όλα αυτά σε μια εκρηκτική διεθνή συγκυρία: μετά την καταστροφική εμφάνιση του Τζο Μπάιντεν στην τηλεμαχία της Πέμπτης απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, παρότι καταδικασμένος, υπερδεξιός και απομονωτιστής, αύξησε τις πιθανότητές του να επανεκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Αύριο Δευτέρα η Ουγγαρία του ακροδεξιού Βίκτορ Ορμπαν αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ για το επόμενο εξάμηνο. Η Λεπέν και ο υποψήφιος πρωθυπουργός της Ζορντάν Μπαρντελά, μόλις 28 ετών, μπορούν να τρίβουν τα χέρια τους, καθώς τόσο με την αντιευρωπαϊκή Ακροδεξιά του Ορμπαν όσο και με τον απομονωτιστή Τραμπ μοιράζονται τις ίδιες θέσεις (πόλεμος στην Ουκρανία, Μέση Ανατολή, προστατευτισμός).
Αναμένεται αύξηση της συμμετοχής
Η κρισιμότητα της σημερινής αναμέτρησης στη Γαλλία εξηγεί και τη διαφαινόμενη αύξηση της συμμετοχής των εκλογέων. Σύμφωνα με το Cevipof, το κέντρο πολιτικών ερευνών της Σχολής Πολιτικών Επιστημών (Sciences Po), η συμμετοχή σήμερα αναμένεται να ανέλθει στο 63%, αύξηση κατά 11,6% σε σχέση με τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου και κατά 15,5% σε σχέση με τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2022. Ο κατηγορίες των εκλογέων όπου η αποχή αναμένεται να είναι υψηλότερη είναι οι νέοι και τα λαϊκά στρώματα. Μόνο ένας στους δύο Γάλλους κάτω των 35 ετών δηλώνει ότι θα ψηφίσει σήμερα, σε αντίθεση με το 72% των άνω των 60 ετών που λένε ότι θα προσέλθουν στις κάλπες. Ως προς το επαγγελματικό και κοινωνικό προφίλ των εκλογέων, οι εργάτες και οι υπάλληλοι είναι αυτοί με τις περισσότερες πιθανότητες να παραμείνουν μακριά από τις κάλπες.
Σύμφωνα με τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή στις εκλογές τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να περάσουν την ερχόμενη Κυριακή, στον δεύτερο γύρο των εκλογών, τρεις υποψήφιοι αντί για δύο, να υπάρξουν δηλαδή «τριγωνικές» εκλογικές περιφέρειες («triangulaires», όπως λένε στη Γαλλία). Σε καθεμία από τις 577 μονοεδρικές περιφέρειες της Γαλλίας, αν ένας υποψήφιος συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων, εκλέγεται από τον πρώτο γύρο και δεν ακολουθεί δεύτερος. Αν αυτό δεν συμβεί, διεξάγεται δεύτερος γύρος στον οποίο περνούν οι υποψήφιοι που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους, ανεξαρτήτως του ποσοστού που τους δίνουν αυτές οι ψήφοι. Ωστόσο, αν ένας τρίτος υποψήφιος συγκεντρώσει 12,5% επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, περνά και αυτός στον επόμενο γύρο.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι «τριγωνικές» περιφέρειες θα αυξήσουν το ενδεχόμενο νίκης της Ακροδεξιάς. Τόσο η Αριστερά όσο και το κεντρώο κόμμα του Μακρόν έχουν προτάξει το σύνθημα «να μπλοκάρουμε την Ακροδεξιά» με κάθε τρόπο. Ομως παραμένει άγνωστο τι θα πράξουν τελικώς οι ψηφοφόροι. Και αυτό διότι τόσο η εκστρατεία του αριστερού Νέου Λαϊκού Μετώπου επλήγη από τις κορόνες του Ζαν-Λικ Μελανσόν, ηγέτη της ακροαριστερής Ανυπότακτης Γαλλίας που μετέχει στο Μέτωπο αλλά δεν συμμορφώνεται με τις κοινές θέσεις των υπόλοιπων αριστερών δυνάμεων (Σοσιαλιστών, Οικολόγων, Κομμουνιστών), ενώ κατηγορείται για αντισημιτισμό, καθώς δεν καταδίκασε τη επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Ο Μελανσόν ζήτησε την Τετάρτη από τους ψηφοφόρους «να μην κάνουν τη βλακεία και ψηφίσουν Ακροδεξιά» – προτροπή που δεν περιποιεί τιμή στο πολιτικό κριτήριο του γάλλου ψηφοφόρου.
Το μήνυμα Μακρόν και οι αντιδράσεις
Από την άλλη πλευρά, ο Μακρόν, ο οποίος υποτίθεται ότι απείχε από την προεκλογική εκστρατεία για να μην αυξήσει τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων εναντίον του, δήλωσε την Πέμπτη ότι «αν δεν ψηφίσετε σωστά, ελλοχεύει ο κίνδυνος να ξεσπάσει εμφύλιος στη Γαλλία» – ούτε η δική του προσέγγιση δείχνει σεβασμό στους ψηφοφόρους. Αυτή η φράση του Μακρόν ώθησε τον Ραφαέλ Γκλικσμάν, τον ευρωβουλευτή που με τη στήριξη του Σοσιαλιστικού Κόμματος έλαβε το εντυπωσιακό ποσοστό του σχεδόν 14% στις ευρωεκλογές, να παρομοιάσει τον γάλλο πρόεδρο με τον Νέρωνα, καθώς, όπως ο ρωμαίος αυτοκράτορας έκαψε τη Ρώμη, ο Μακρόν έβαλε φωτιά στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας ζητώντας πρόωρες εκλογές.
Το 1997 η Μπερναντέτ Σιράκ, σύζυγος του δεξιού προέδρου Ζακ Σιράκ, είχε χαρακτηρίσει Νέρωνα τον Ντομινίκ ντε Βιλπέν, μετέπειτα πρωθυπουργό, επειδή έπεισε τον Σιράκ να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές τις οποίες κέρδισαν τελικώς οι Σοσιαλιστές του Λιονέλ Ζοσπέν, υποχρεώνοντας τον δεξιό Σιράκ σε συγκατοίκηση με Σοσιαλιστή πρωθυπουργό. Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, το ενδεχόμενο νέας συγκατοίκησης, μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης με τον κεντρώο πρόεδρο Μακρόν, είναι πολύ πιθανό. Μόνο που σε αντίθεση με το 1997, μια τέτοια συγκατοίκηση έχει πολλές πιθανότητες να οδηγήσει τη Γαλλία, τον πυρήνα της Ευρώπης, σε ακυβερνησία.
