Το πρώτο λιθαράκι στην Ευρώπη-«φρούριο» έβαλαν  οι «27», στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, ικανοποιώντας τους «σκληρότερους» στο Μεταναστευτικό.

Ηδη εκφράζονται ανησυχίες ότι η πολιτική αυτή της ενίσχυσης των συνόρων και της αύξησης των αναγκαστικών επιστροφών σε τρίτες χώρες θα έχει γεωπολιτικές επιπτώσεις στην Ευρώπη, όπως για παράδειγμα θα περιορίσει την επιρροή της ΕΕ σε περιοχές σαν την Αφρική όπου αυξάνεται η ρωσική επιρροή.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύτηκαν ότι θα κάνουν «οτιδήποτε χρειαστεί» για να περιορίσουν την παράτυπη μετανάστευση. Η παρουσία του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην ίδια Σύνοδο λίγες ώρες νωρίτερα και η δέσμευση των «27» να συνεχίσουν να συνδράμουν τους Ουκρανούς – περισσότεροι από 4 εκατ. έχουν καταφύγει στην ΕΕ από την αρχή του πολέμου – εκλήφθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο ως χαρακτηριστικές των δύο μέτρων και δύο σταθμών των Ευρωπαίων: είναι άλλο να είσαι Ουκρανός και άλλο να είσαι από τη Συρία ή την Αφρική.

Ευρωπαϊκοί  πόροι

Η συνεχιζόμενη άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χρηματοδοτήσει φράχτες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, με το σκεπτικό ότι αντιτίθενται στις ευρωπαϊκές αρχές, ξεπεράστηκε κατά κάποιον τρόπο εφόσον αποφασίστηκε ότι η Επιτροπή θα χρηματοδοτεί την τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη λειτουργία των φραχτών αυτών. Στα συμπεράσματά τους οι «27» καλούν την Κομισιόν «να κινητοποιήσει αμέσως σημαντικά ευρωπαϊκά ποσά και πόρους» για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν «την ικανότητα προστασίας και τις υποδομές των συνόρων τους», αναφέροντας συγκεκριμένα την «επιτήρηση, περιλαμβανομένου από αέρος, και τον εξοπλισμό».

Οι ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν επίσης να μεταχειρίζονται σαν μοχλό πίεσης «όλες τις σχετικές ευρωπαϊκές πολιτικές, όργανα και εργαλεία, περιλαμβανομένων της διπλωματίας, της ανάπτυξης, του εμπορίου και της έκδοσης βίζας, καθώς και τη νόμιμη μετανάστευση» για να αυξήσουν τις επιστροφές σε τρίτες χώρες όσων απορρίπτεται το αίτημα για άσυλο –  παρά τις αντιρρήσεις που εκφράστηκαν από ειδικούς για την ανάμειξη του διεθνούς εμπορίου στο Μεταναστευτικό.

Οι παράτυπες  αφίξεις

Η έκτακτη Σύνοδος της περασμένης Πέμπτης και Παρασκευής πραγματοποιήθηκε επειδή ορισμένες χώρες, με πρώτη την Αυστρία, εξέφρασαν έντονη ανησυχία για την αύξηση των μεταναστευτικών ροών που παρατηρήθηκε πέρυσι – 330.000 παράτυπες αφίξεις καταγράφηκαν το 2022 ενώ εφέτος αναμένεται να αυξηθούν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2016. Εφόσον οι «27» αδυνατούν να επιδείξουν την απαιτούμενη αλληλεγγύη και να συμφωνήσουν για τη δίκαιη κατανομή των μεταναστευτικών και προσφυγικών βαρών μεταξύ τους και εφόσον, όπως είπε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο, οι εθελοντικές επανεγκαταστάσεις δεν λειτουργούν, τα σκληρότερα μέτρα – όπως η προστασία των συνόρων, η αύξηση των επιστροφών και η ενίσχυση του ρόλου της Frontex – μπήκαν μόνα τους στο τραπέζι επειδή ήταν ευκολότερο να επιτευχθεί συμφωνία.

Η ανέγερση τειχών στα σύνορα δεν είναι βεβαίως μέτρο που εξαρτάται από τη χρηματοδότηση της Κομισιόν και τη συναίνεση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία παραμένει αντίθετη. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, περισσότερα από 2.000 χλμ. τειχών είχαν ανεγερθεί στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το 2022 – στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Πολωνία, στη Λετονία, στην Ουγγαρία και αλλού – ενώ το 2014 μόλις που ξεπερνούσαν τα 300 χλμ.

Τεχνολογία παρακολούθησης

«Χρειαζόμαστε χρήματα για να βάλουμε φρένο στην παράτυπη μετανάστευση, είτε το αποκαλούμε φράχτη είτε συνοριακές υποδομές» δήλωσε ο αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ.

Η Ολλανδία τοποθετήθηκε στη Σύνοδο υπέρ του περιορισμού των θεωρήσεων και της ευρωπαϊκής βοήθειας ως μοχλού πίεσης προς τις τρίτες χώρες για να δέχονται τις αναγκαστικές επιστροφές πολιτών τους. Η Γαλλία, αντίθετα, ζήτησε να βοηθήσει η ΕΕ στην αντιμετώπιση της φτώχειας, της τρομοκρατίας και της κλιματικής αλλαγής στον κόσμο ώστε λιγότεροι άνθρωποι να μεταναστεύουν στην Ευρώπη.