Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο προκάλεσε τριγμό στις Βρυξέλλες, οι οποίες πλέον αναζητούν όχι μόνο κοινό βηματισμό των Ευρωπαίων στη νέα τάξη πραγμάτων, αλλά και κάποιον ηγέτη που θα μιλάει τη γλώσσα Τραμπ στο πλαίσιο της αναγκαίας ευρύτερης συνεννόησης της Δύσης.
«Οι Βρυξέλλες είχαν επαναπαυθεί στο σενάριο νίκης της Κάμαλα Χάρις και στο γεγονός ότι θα μπορούσαν να συνεχίζουν να κρύβουν τα διαχρονικά προβλήματα κάτω από το χαλί, κερδίζοντας περισσότερο χρόνο» είπε στο «Βήμα» πηγή του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας στην Ευρώπη. Παρίσι, Βερολίνο, Ρώμη, Βαρσοβία και Λονδίνο έχουν σχηματίσει μια άτυπη συμμαχία που έχει ως στόχο να διαμορφωθεί μια κοινή ευρωπαϊκή γραμμή.
Ηδη έκαναν μια πρώτη συνάντηση την 7η Νοεμβρίου στη Βουδαπέστη, στο περιθώριο του φόρουμ Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα, όπου συμμετείχαν και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στο επίκεντρο είναι η πιθανή επιβολή δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές και η σύνθεση της άτυπης ομάδας δεν είναι καθόλου τυχαία.
Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2023 η Γερμανία εξήγαγε προϊόντα αξίας 157,7 δισ. ευρώ, η Ιταλία 67,2 δισ., η Γαλλία 43,8 δισ., η Πολωνία 11 δισ., ενώ οι βρετανικές εξαγωγές το 2024 ήταν 226 δισ. ευρώ.
Ολοι γνωρίζουν στις Βρυξέλλες ότι πολιτικά θα απαιτηθεί ένας ευρύτερος συντονισμός που δεν θα περιορίζεται στο θέμα των δασμών. Ωστόσο οι πολιτικές ισορροπίες στην ΕΕ δεν ευνοούν κάτι τέτοιο.
Ο Ορμπαν και η Μελόνι
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα παραδοσιακά ήταν κοντά στο ΕΛΚ, ώσπου ανέλαβε ο Τραμπ. Εκτοτε έχουν διακοπεί οι επαφές και πλέον μόνο η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά αντιπροσωπεύει το αξιακό και ιδεολογικό σύστημα των Ρεπουμπλικανών. Mετά τις ευρωεκλογές η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά υπό τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν ενισχύθηκε σημαντικά. Σήμερα πανηγυρίζει την επανεκλογή Τραμπ και προσβλέπει να γίνει η «γέφυρα» μεταξύ των ΗΠΑ και της Γηραιάς Ηπείρου. Ο ίδιος ο Ορμπαν αυτοπαρουσιάζεται ως πιθανός συνομιλητής του «φίλου» Τραμπ. Ο ούγγρος ηγέτης είναι στη γραμμή Τραμπ στο Ουκρανικό και ζητά άμεσο τερματισμό του πολέμου. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι – προς το παρόν – έχουν κόκκινη γραμμή τη στήριξη της Ουκρανίας. Συνεπώς, ο Ορμπαν δεν χαίρει της εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων, οι οποίοι αναζητούν εναλλακτικές.
Φημολογείται έντονα το όνομα της ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, η οποία τοποθετείται ιδεολογικά στη σκληρή Δεξιά της Ευρώπης, μεταξύ Κεντροδεξιάς και Ακροδεξιάς. Η Μελόνι είναι στην ευρωπαϊκή γραμμή για το Ουκρανικό και παράλληλα στηρίζει τον Τραμπ. Δεν ήταν καθόλου τυχαία η φωτογραφία που ανέβασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αγκαλιά με τον Ιλον Μασκ, διευθύνοντα σύμβουλο της Tesla και βασικό χρηματοδότη της προεκλογικής καμπάνιας του Τραμπ, ο οποίος φέρεται μάλιστα να αναλαμβάνει και σημαντικό κυβερνητικό πόστο. Επίσης, η Μελόνι μπορεί να πουλήσει και το «ευρωσκεπτικιστικό» χαρτί, δεδομένου ότι οι σκληροπυρηνικοί Ευρωπαίοι την απέκλεισαν από τις διαπραγματεύσεις για τα υψηλά πόστα μετά τις ευρωεκλογές.
Κοινοτικός αξιωματούχος υπογράμμισε στο «Βήμα» ότι «ίσως ήρθε η ώρα του πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ». Το χαρτί του Τουσκ είναι ότι οι πολωνικές επενδύσεις στην άμυνα ξεπέρασαν το 4% του ΑΕΠ το 2023, κάτι που θα ικανοποιήσει το αίτημα Τραμπ να πληρώσουν οι Ευρωπαίοι το μερίδιό τους στο ΝΑΤΟ. Προεκλογικά, ο Τουσκ είχε δηλώσει ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να εξαρτάται από το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών αλλά, αντίθετα, θα πρέπει να εστιάσει στο πώς θα ενδυναμωθεί η ίδια.
Ωστόσο θα τα βρει δύσκολα στο θέμα της Ουκρανίας, καθώς έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της ενίσχυσης του Κιέβου όσο χρειαστεί.
Ο οδικός χάρτης Ντράγκι
Η συζήτηση για τη θέση της Ευρώπη στο παγκόσμιο γίγνεσθαι ξεκίνησε πριν από τις αμερικανικές εκλογές, διότι ανεξάρτητα του ποιος θα ήταν ο νικητής οι εκτιμήσεις ήταν ότι οι ΗΠΑ θα εισέρχονταν σε κύκλο εσωστρέφειας.
Δύο εκθέσεις που ζήτησε η Κομισιόν και διεκπεραίωσαν οι Ιταλοί Μάριο Ντράγκι και Ενρίκο Λέτα δίνουν τη γραμμή. Κλειδί και στις δύο εκθέσεις είναι να αποκτήσει η Ευρώπη στρατηγική αυτονομία σε σχέση με τις ΗΠΑ ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά της. Η γραμμή Ντράγκι βρίσκεται στις αποστολές των χαρτοφυλακίων όλων των ευρωπαίων επιτρόπων της νέας Κομισιόν, όπως τις διαμόρφωσε η Φον ντερ Λάιεν βασισμένη στην έκθεση Ντράγκι. Υπό το φως της νέας πραγματικότητας στις ΗΠΑ, η αποστολή της νέας Κομισιόν είναι κρίσιμη.
Σύμφωνα με τον Θανάση Μπακόλα, γενικό γραμματέα του ΕΛΚ, η έκθεση Ντράγκι έδωσε έναν οδικό χάρτη με μέγιστη προτεραιότητα την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και υπάρχει «ισχυρή Κομισιόν» για να τον υλοποιήσει. «Το δύσκολο είναι ότι κάθε χώρα θα εστιάσει στα σημεία της έκθεσης Ντράγκι που είναι θετικά για αυτήν […] το ζητούμενο είναι να υπάρξει ένα ολιστικό πρόγραμμα προς όφελος όλης της Ευρώπης» σχολίασε στο «Βήμα». Πρόσθεσε ότι χρειάζεται ένα ολικό restart, διότι αυτή τη στιγμή η Ευρώπη «δεν είναι επενδυτικός προορισμός για καμία εταιρεία στον κόσμο σε κανέναν τομέα».
Οι 100 δύσκολες ημέρες
Την επόμενη εβδομάδα ολοκληρώνεται ο κύκλος των ακροάσεων των επιτρόπων από την Ευρωβουλή και, όπως δείχνουν τα πράγματα, την 1η Δεκεμβρίου η νέα Κομισιόν ξεκινά επίσημα τις εργασίες της, έναν μήνα σχεδόν προτού αναλάβει ο Τραμπ στην Ουάσιγκτον. «Από την 1η Δεκεμβρίου και μετά η Φον ντερ Λάιεν ίσως έχει μπροστά της τις 100 πιο δύσκολες ημέρες που θα αντιμετωπίσει αυτή η Κομισιόν» είπε, τονίζοντας ότι κάθε επίτροπος θα πρέπει να αναπτύξει με λεπτομέρεια τους στόχους που πρέπει να φέρει εις πέρας τα επόμενα πέντε χρόνια.
Από την πλευρά τους, οι Ευρωσοσιαλιστές – οι οποίοι συμφωνούν με την έκθεση Ντράγκι – καλούν την Ευρώπη να αναζητήσει εναλλακτικούς εμπορικούς εταίρους. «Η Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η επιβίωσή της εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τη θέση της σε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων» δήλωσε στο «Βήμα» ο γερμανός Σοσιαλδημοκράτης (SPD) ευρωβουλευτής Ούντο Μπούλμαν.
«Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στην ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων με χώρες όπως η Βραζιλία, η Νότια Αφρική ή η Ινδία, ότι πρέπει να κατανοήσουμε τους εταίρους μας στη Λατινική Αμερική, στην Ασία και στην Αφρική, καθώς και ότι πρέπει να επιδιώξουμε ένα καλύτερο μέλλον μαζί» πρόσθεσε.
