Τα διηγήματα του ισραηλινού συγγραφέα Έτγκαρ Κέρετ είναι συνήθως σύντομα και συχνά σουρεαλιστικά. Έχουν μεταφραστεί σε 40 γλώσσες (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη), καθιστώντας τον έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της χώρας του.
Στην τηλεφωνική επικοινωνία του με το «Βήμα», ο συγγραφέας, εκ των πλέον παρεμβατικών διανοουμένων του Ισραήλ – ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα διαδήλωνε εναντίον της δεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου – υπήρξε ποταμός. Αγωνιά για τη Μέση Ανατολή μετά την 7η Οκτωβρίου.
Πώς είναι η καθημερινή ζωή στο Τελ Αβίβ; Ζείτε με τον φόβο;
«Κοιτάξτε, είναι δύσκολα αλλά είναι η πραγματικότητα. Δεν φοβάμαι. Έχω γεννηθεί και μεγαλώσει στο Ισραήλ. Στα 56 μου χρόνια, έχω ζήσει αρκετούς πολέμους, τρομοκρατικές επιθέσεις, στρατιωτικές επιχειρήσεις. Τίποτε όμως δεν συγκρίνεται με αυτό που συνέβη στις 7 Οκτωβρίου. Ήταν σαν ένα καμπανάκι για όλους όσοι ζούμε στη Μέση Ανατολή. Τούτου λεχθέντος, καταλαβαίνω τους 70χρονους γείτονές μου που κάνουν αίτηση για να αποκτήσουν άδεια οπλοφορίας. Ο Νετανιάχου τούς είχε υποσχεθεί ασφάλεια και μόνον ασφαλείς δεν αισθάνονται τώρα».
Πώς εξηγείτε ότι η Χαμάς αιφνιδίασε την ισραηλινή κυβέρνηση και τον στρατό;
«Η Χαμάς τούς κατέλαβε εξαπίνης όχι εξαιτίας της ικανότητάς της να κάνει ό,τι έκανε, αλλά γιατί η ισραηλινή κυβέρνηση και ο στρατός δεν πίστευαν ότι η Χαμάς ενδιαφερόταν να κάνει αυτό που έκανε. Δεν φαντάζονταν ότι η Χαμάς πίστευε ότι θα αποκομίσει οφέλη επιτιθέμενη σε κιμπούτς όπου ζουν οι πιο αριστεροί Ισραηλινοί, οι μεγαλύτεροι πολέμιοι της κατοχής του Ισραήλ και του Νετανιάχου. Η Χαμάς σκότωσε Ισραηλινούς που πήγαιναν στη Γάζα και μετέφεραν καρκινοπαθείς Παλαιστινίους για θεραπεία στο Ισραήλ. Προφανώς οι πράξεις αυτές θα προκαλούσαν αντίποινα από το Ισραήλ. Και εδώ ακριβώς έγκειται η μεγαλύτερη ευθύνη του Νετανιάχου».
Τι εννοείτε;
«Ο Νετανιάχου χρειάζεται τη Χαμάς και η Χαμάς εκείνον. Ο Νετανιάχου εξελέγη το 1996, μετά τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν (το 1993). Μέχρι τότε ο Σιμόν Πέρεζ (πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του Ισραήλ) προηγείτο στις δημοσκοπήσεις. Εκείνο το διάστημα η Χαμάς ανατίναζε λεωφορεία στο Ισραήλ, γεγονός που ενίσχυσε τους σκληροπυρηνικούς Ισραηλινούς. Μόλις εξελέγη πρωθυπουργός ο Νετανιάχου, η Χαμάς σταμάτησε τις βομβιστικές επιθέσεις. Ούτε ο Νετανιάχου ούτε η Χαμάς θέλουν τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Πολλοί, δε, στρατιωτικοί προσπαθούσαν να πείσουν τον Νετανιάχου ότι η Χαμάς είναι διαχειρίσιμη, ότι μπορείς να κάνεις μπίζνες μαζί της. Ότι είναι τρομοκράτες αλλά αν τους δώσεις χρήματα από το Κατάρ, θα είναι πραγματιστές. Η Χαμάς όμως είναι ακραίοι φονταμενταλιστές».
Τι απαντάτε στην κριτική ότι ούτε το Ισραήλ ούτε οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν την ειρήνη;
«Αυτό ήταν ως τώρα το κυρίαρχο αφήγημα. Στις 7 Οκτωβρίου όμως ανακαλύψαμε ότι η χρονική στιγμή της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ επελέγη από το Ιράν, εξαιτίας της επικείμενης προσέγγισης Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ. Έχουμε μια σύγκρουση δια αντιπροσώπων: το Ιράν (διά μέσου της Χαμάς και της Χεζμπολάχ) εναντίον των ΗΠΑ (διά μέσου του Ισραήλ). Οι επιθέσεις της Χαμάς εντάσσονται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αντιαμερικανικού σχεδίου του Ιράν».
Σε παλαιότερο άρθρο σας στους «Νew Υork Τimes» γράψατε ότι απεχθάνεστε τους όρους φιλοπαλαιστίνιος και φιλοϊσραηλινός. Γιατί;
«Γιατί είναι απλουστευτικοί. Η κατάσταση είναι πολύ πιο σύνθετη. Διαβάζω Αμερικανούς που δηλώνουν ότι είναι είτε το ένα είτε το άλλο. Για κάποιον λόγο θεωρούν ότι στη Μέση Ανατολή πρέπει να είσαι αναγκαστικά είτε το ένα είτε το άλλο. Βλέπω αμερικανικές οργανώσεις υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ οι οποίες υποστηρίζουν τη Χαμάς, μία από τις πιο ομοφοβικές οργανώσεις που υπάρχουν. Δεν έχω δει ποτέ έναν ομοφυλόφιλο ούτε ένα τρανς άτομο να κυκλοφορεί ελεύθερα στη Γάζα».
Τι μπορούν να κάνουν οι Παλαιστίνιοι που δεν υποστηρίζουν τη Χαμάς;
«Είναι ανήμποροι. Η Χαμάς εξεδίωξε από τη Γάζα τους πολιτικούς της αντιπάλους, την Παλαιστινιακή Αρχή. Και οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης όμως βρίσκονται επίσης σε δύσκολη θέση, διότι παρότι είναι εναντίον της Χαμάς, μετά την 7η Οκτωβρίου, η εναντίωσή τους στο Ισραήλ γιγαντώνεται και ενώνονται με τους Παλαιστινίους της Γάζας. Και αυτό δεν θα αλλάξει όσο διαρκεί ο πόλεμος».
Ισχύει η κατηγορία ότι η ισραηλινή κυβέρνηση φιμώνει τον Τύπο;
«Όχι. Υπάρχει ίσως ένα είδος πρωτόγονου πατριωτισμού σε ορισμένα έντυπα που θεωρούν ότι σε καιρό πολέμου δεν μπορούν να γράψουν τίποτε για την κυβέρνηση. Όμως η ισραηλινή κυβέρνηση δεν μπορεί να λογοκρίνει, δεδομένης και της οξείας κριτικής που έχει δεχτεί όλο το προηγούμενο διάστημα για τις μεταρρυθμίσεις (Δικαιοσύνη κ.λπ.) που ήθελε να περάσει».
Πώς σχολιάζετε τη δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι «οι επιθέσεις της Χαμάς δεν έγιναν στο κενό», η οποία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο Ισραήλ;
«Δεν ξέρω ειλικρινά ποια είναι η επιρροή του ΟΗΕ, ούτε σε αυτή την περίπτωση ούτε στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία. Για μένα ο ΟΗΕ είναι κάπως σαν αυτά τα talk show που κανείς δεν παρακολουθεί».
Θα υπάρξει σύντομα αποκλιμάκωση;
«Όχι, όσο η Γάζα κυβερνάται από τη Χαμάς. Νομίζω ότι δυστυχώς θα πεθάνουν πολλοί άνθρωποι και από τις δύο πλευρές πριν βρεθεί λύση. Πιστεύω ότι μπορεί να βρεθεί ένας συμβιβασμός μόνον αν στις ηγεσίες των δύο πλευρών δεν βρίσκεται ούτε η Χαμάς ούτε ο Νετανιάχου».
