Την επομένη των πρώτων ελεύθερων εκλογών της 4ης Ιουνίου 1989, η Πολωνία ξύπνησε και ήταν μια άλλη χώρα, έγραψε στο Atlantic η Αν Απλμπαουμ, αμερικανίδα δημοσιογράφος πολωνικής καταγωγής και βραβευμένη συγγραφέας πολιτικών βιβλίων. Παρά τις προσπάθειες του κομμουνιστικού κόμματος που ήλεγχε τον στρατό και την αστυνομία, τις εκλογές είχε κερδίσει η δημοκρατική αντιπολίτευση. Αντίστοιχη ανατροπή, κατά την Απλμπαουμ και άλλους αναλυτές, προκάλεσε το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής στην Πολωνία: μετά από οκτώ χρόνια κυριαρχίας του υπερδεξιού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) του εθνικιστή Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, το οποίο οδήγησε τη χώρα σε ατραπό ανελευθερίας και σε διάσταση με την ΕΕ, η φιλελεύθερη αντιπολίτευση κέρδισε τις εκλογές. Το PiS ήλθε μεν πρώτο, με ποσοστό 35,4%, όμως τα τρία μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης, με επικεφαλής την Πλατφόρμα των Πολιτών, του πρώην πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, συγκεντρώνουν αθροιστικά 53,7% και ετοιμάζονται να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Επανειλημμένες συγκρούσεις
«Καλά νέα για την Ευρώπη» σημείωσε σε κύριο άρθρο του ο «Monde», προσθέτοντας ότι η χώρα επιστρέφει στη δημοκρατία και στην Ευρώπη. Την τελευταία οκταετία η Πολωνία και η Ουγγαρία του εθνικιστή Βίκτορ Ορμπαν ήρθαν επανειλημμένως σε σύγκρουση με την ΕΕ, αρνούμενες να ακολουθήσουν το κοινοτικό δίκαιο και το αξιακό σύστημα της ΕΕ. Στην περίπτωση της Πολωνίας, εξαιτίας της παρέμβασης της κυβέρνησης στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, οι Βρυξέλλες «πάγωσαν» κονδύλια ύψους 36 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης προς τη Βαρσοβία, μέχρις ότου διασφαλιστεί εκ νέου η ανεξαρτησία της πολωνικής Δικαιοσύνης.
Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος θα διεκδικήσει της ηγεσία της νέας κυβέρνησης συνασπισμού της Πολωνίας, έχει δεσμευτεί ότι η αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης θα είναι άμεση προτεραιότητά του. Παράλληλα θα προωθήσει σειρά κοινωνικών μέτρων όπως το δικαίωμα στην άμβλωση, την οποία το PiS είχε απαγορεύσει. Πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη δύσκολη περίοδο 2014-2019, ο φιλελεύθερος Τουσκ υπόσχεται να επαναφέρει την Πολωνία σε ευρωπαϊκή τροχιά και να αποκαταστήσει τις κακές σχέσεις της χώρας του με την ΕΕ εξαιτίας της αντιευρωπαϊκής και αντιγερμανικής πολιτικής του Κατσίνσκι.
Θετικό μήνυμα μετά τις απειλές
Η αλλαγή κυβέρνησης στην Πολωνία αποτελεί επίσης θετική εξέλιξη ως προς το Ουκρανικό, μετά και την πρόσφατη κρίση την οποία προκάλεσε η Βαρσοβία, με την απαγόρευση εισαγωγών των ουκρανικών σιτηρών και τις απειλές ότι θα σταματήσει να στέλνει όπλα στο Κίεβο. Ωστόσο, για να μπορέσει να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, η νέα πολωνική κυβέρνηση θα πρέπει να απελευθερώσει την Πολωνία από «τη σαγήνη του απολυταρχισμού», για να δανειστούμε τον τίτλο του πιο πρόσφατου βιβλίου της Αν Απλμπαουμ (εκδ. Αλεξάνδρεια). Το απολυταρχικό σύστημα Κατσίνκσι έχει τοποθετήσει ανθρώπους του σε όλες τις θέσεις εξουσίας. Η απομάκρυνσή τους δεν προβλέπεται εύκολη υπόθεση.
