Εξ απαλών ονύχων

Ο διαγωνισμός PISA του
ΟΟΣΑ δεν αποκαλύπτει μόνο τις αδυναμίες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Αποκαλύπτει εξ αντανακλάσεως τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και έτσι θα έπρεπε να ερμηνεύεται. Και αυτό γιατί οι μαθητικές επιδόσεις σχετίζονται και με το κοινωνικο-οικονομικο-πολιτισμικό επίπεδο, σύμφωνα και με τους συντάκτες της έρευνας. Μάλιστα, στις μέρες μας η επίδραση του σχολικού περιβάλλοντος στην πρόοδο των μαθητών δείχνει ότι σταδιακά περιορίζεται, ενώ διευρύνεται η επιρροή του κοινωνικού και οικογενειακού.

Oι διαχρονικά χαμηλές επιδόσεις των ελλήνων μαθητών στους σχετικούς διαγωνισμούς κρούουν λοιπόν τον κώδωνα του κινδύνου γενικότερα για την ελληνική κοινωνία. Μια κοινωνία που έχει πάρει εδώ και χρόνια διαζύγιο από την κριτική σκέψη, προϋπόθεση της οποίας είναι το στοιχειώδες: η δυνατότητα κατανόησης ενός κειμένου. Η αδυναμία αυτή, εκτός από το ότι αποτελεί εμπόδιο στην προσωπική εξέλιξη, συνιστά βραδυφλεγή βόμβα για τη δημοκρατία. Και αυτό γιατί οι νέοι που σήμερα δεν μπορούν να κατανοήσουν ένα κείμενο ή τα στοιχειώδη στη φυσική και στα μαθηματικά θα κληθούν αργότερα να ψηφίσουν, αφού αξιολογήσουν υποψηφίους και κομματικά προγράμματα. Εάν δεν διαθέτουν το απαραίτητο νοητικό οπλοστάσιο, δεν θα μπορέσουν να αντισταθούν στις σειρήνες του ανορθολογισμού και θα κυβερνηθούν από
λαϊκιστές και δημαγωγούς. Θα κληθούν επίσης να αποφασίσουν για το αν πρέπει ή όχι να εμβολιάζονται, να πάρουν θέση για το αν το 5G κάνει κακό στην υγεία ή για το αν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις στα μεγάλα οικονομικά προβλήματα.