Αυτή τη στιγμή (στο Ισραήλ) ο αρχηγός του κράτους διεξάγει έναν πόλεμο με τρόπο πολιτικά επωφελή για τον ίδιο, αλλά σε βάρος ολόκληρης της χώρας. Ενας τέτοιος πόλεμος προφανώς δεν μπορεί να επιφέρει νίκη» τονίζει στο «Βήμα» ο Τόμερ Πέρσικο, από τους κορυφαίους στοχαστές στο Ισραήλ για ζητήματα εκκοσμίκευσης και εβραϊκής ανανέωσης, ερευνητής στο ισραηλινό ινστιτούτο Shalom Hartman και Rubinstein Fellow στο Πανεπιστήμιο Reichman του Τελ Αβίβ.
Από τις 7 Οκτωβρίου η κατάσταση ολοένα επιδεινώνεται στη Γάζα και στο Ισραήλ. Τι έχει φταίξει;
«Προφανώς έχει γίνει εξαιρετικά κακή διαχείριση στον πόλεμο. Εξαρχής υπήρχε έλλειψη προετοιμασίας για τις ανθρωπιστικές ανάγκες της Γάζας, ενώ, πράγματι, μπορούμε να υποψιαστούμε ότι για ορισμένους από την ισραηλινή ηγεσία οι ελλείψεις ανθρωπιστικής βοήθειας ήταν ακόμη και σκόπιμες, τουλάχιστον στην αρχή του πολέμου. Ο πόλεμος είναι επίσης μεγαλύτερης διάρκειας από όσο θα ανέμενε κανείς».
Ποιο είναι το κύριο αίτιο της μακράς διάρκειας;
«Δεν είναι μόνο ότι η Χαμάς είναι ένας δύσκολος εχθρός που δεν υποτάσσεται, είναι και οι πολιτικές ανάγκες του ίδιου του Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος εύχεται ο πόλεμος να διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο, ώστε να ξεχαστεί η ενοχή και η ευθύνη του για τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου και την έλλειψη ετοιμότητας του ισραηλινού στρατού».
Υπάρχει σήμερα ρεαλιστική δυνατότητα εξόδου από την κρίση;
«Είναι σαφές ότι μια έξοδος από αυτή τη σύγκρουση μπορεί να επιτευχθεί μέσω της συμφωνίας με τους Σαουδάραβες, για την οποία πιέζουν οι ΗΠΑ. Ητοι, εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία και χρήματα των Εμιράτων για την ανοικοδόμηση της Γάζας, με αντάλλαγμα τη δέσμευση του Ισραήλ να προχωρήσει προς μια λύση δύο κρατών.
Αυτή η συμφωνία βρίσκεται στο τραπέζι σήμερα και φυσικά θα βοηθούσε πάρα πολύ τον λαό της Γάζας και το Ισραήλ. Ο μόνος λόγος που δεν «κλείνει» η συμφωνία είναι οι πολιτικές ανάγκες του Νετανιάχου, κυρίως η επιθυμία του να μην αποσυρθούν τα φονταμενταλιστικά ακροδεξιά κόμματα από την κυβέρνησή του. Αυτή τη στιγμή ο αρχηγός του κράτους διεξάγει έναν πόλεμο με τρόπο πολιτικά επωφελή για τον ίδιο, αλλά σε βάρος ολόκληρης της χώρας. Ενας τέτοιος πόλεμος προφανώς δεν μπορεί να επιφέρει νίκη, συνιστώντας καταστροφή για όλους εκτός από τον ίδιο».
Μπορεί ο Νετανιάχου να συνεχίσει να αποφεύγει τις πρόωρες εκλογές και τη χάραξη καθαρής στρατηγικής για τη Γάζα;
«Το έχει ήδη κάνει. Πέρασαν οκτώ μήνες από την επίθεση της Χαμάς. Το ότι δεν βρισκόμαστε ακόμη στον δρόμο για εκλογές είναι αδιανόητο».
Οι θάνατοι αμάχων στη Ράφα θα μπορούσαν να αναγκάσουν το Ισραήλ σε κατάπαυση του πυρός, ακόμη και χωρίς συμφωνία για τους ομήρους;
«Νομίζω, ναι. Μέχρι στιγμής οι ΗΠΑ δεν έχουν καταφέρει να ανακόψουν τις ενέργειες του Ισραήλ. Πιστεύω όμως ότι θα το καταφέρει μια συνέργεια διεθνών φορέων, όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη. Ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει μέσω της συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία».
Φαίνεται πάντως ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν έχει στρατηγική, παρότι ο υπουργός Αμυνας προτείνει παλαιστινιακή ηγεσία με διεθνή υποστήριξη στη Γάζα, χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς.
«Το Ισραήλ προσπαθεί να ξεφύγει από ένα αποφασιστικό τέλος στη σύγκρουση, δηλαδή τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους. Γίνεται δε μεγάλη επένδυση, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, στη συνέχιση των εποικισμών στη Δυτική Οχθη, ως συστατικό της εβραϊκής ταυτότητας. Το Ισραήλ πρέπει όμως να συμβιβαστεί με την αναγκαιότητα της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους. Οι Παλαιστίνιοι πρέπει να είναι πολίτες και θα είναι πολίτες είτε του Ισραήλ είτε ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Ολες οι ενδιάμεσες λύσεις για τη Λωρίδα της Γάζας είναι πράγματι ενδιάμεσες. Στο τέλος η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο και πρέπει να δημιουργηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος».
Πώς είναι η εσωτερική κατάσταση στο Ισραήλ;
«Η χώρα είναι διχασμένη, εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια, μεταξύ των λαϊκιστών και θρησκευόμενων από τη μια πλευρά και του φιλελεύθερου, πιο κοσμικού πληθυσμού από την άλλη. Το Λικούντ του Νετανιάχου έχει μετατραπεί σε λαϊκιστικό κόμμα και ο Νετανιάχου έχει γίνει λαϊκιστής ηγέτης. Κουβαλάει μαζί του φονταμενταλιστές θρησκευόμενους Εβραίους, τόσο υπερορθόδοξους όσο και θρησκευτικούς-σιωνιστές, που χρησιμοποιούν τη δημοτικότητά του για να πετύχουν τους δικούς τους στόχους. Από την άλλη πλευρά, στέκεται η πλειοψηφία των κοσμικών και φιλελεύθερων Ισραηλινών που προσπαθούν να περιφρουρήσουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία του Ισραήλ. Οπως και σε άλλες χώρες, ο πολιτικός διχασμός σήμερα μεταξύ δεξιών και αριστερών έχει υποχωρήσει υπέρ του διχασμού μεταξύ λαϊκιστικών και αντιφιλελεύθερων δυνάμεων και ενός φιλελεύθερου κοινού».
Βρίσκεται το Ισραήλ ενώπιον υπαρξιακής απειλής;
«Το Ισραήλ αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή, τόσο από έξω όσο και από το εσωτερικό. Από έξω, φυσικά, είναι το φονταμενταλιστικό Ισλάμ που λέει ρητά ότι θέλει να εξαφανίσει το Ισραήλ. Εκ των έσω, το Ισραήλ απειλείται από έναν συνασπισμό θρησκευτικών φονταμενταλιστών, Εβραίων αυτή τη φορά, και ένα μεγάλο δεξιό λαϊκιστικό κόμμα, το Λικούντ. Στόχος τους είναι να διαλύσουν τη φιλελεύθερη τάξη του Ισραήλ και να απειλήσουν τη δημοκρατία. Είμαι απαισιόδοξος ως προς το μέλλον του Ισραήλ εάν η εσωτερική απειλή δεν μπορέσει να ξεπεραστεί».
