Το φαινόμενο είναι γνωστό, σημειώνει με ελαφρώς ειρωνικό τρόπο ο Πιότρ Σμολάρ, ανταποκριτής του γαλλικού «Monde» στις ΗΠΑ: «Κάθε φορά που πλησιάζουν εκλογές στην Αμερική, «βρέχει» δημοσκοπήσεις». Οι δημοσκοπήσεις όμως είναι το μοναδικό, αν και ασφαλώς όχι τέλειο, μέσο για να καταγραφούν οι τάσεις του εκλογικού σώματος. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για αναμετρήσεις όπως οι μεθαυριανές προεδρικές εκλογές, οι οποίες εξελίσσονται σε θρίλερ καθώς σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η προεδρία των ΗΠΑ, την οποία διεκδικούν η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις, υποψήφια των Δημοκρατικών, και ο Ρεπουμπλικανός πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, θα κριθεί στο νήμα.

Ισοψηφία

Σε εθνικό επίπεδο, η Χάρις προηγείται κατά μόλις μία ποσοστιαία μονάδα του Τραμπ (49%-48%). Το βλέμμα όλων ωστόσο είναι στραμμένο στις αμφίρροπες Πολιτείες-κλειδιά, τη Νεβάδα, το Ουισκόνσιν, τη Βόρεια Καρολίνα, το Μίσιγκαν, την Πενσιλβάνια, την Τζόρτζια και την Αριζόνα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση των «Νew York Times»/Sienna College, στη Νεβάδα οι Χάρις και Τραμπ ισοψηφούν με 48%. Στο Ουισκόνσιν, οι δημοσκόποι θεωρούν ότι οι υποψήφιοι ισοψηφούν, παρότι η Χάρις καταγράφει ποσοστό 49% έναντι 48% του Τραμπ. Στη Βόρεια Καρολίνα, τα ποσοστά και των δύο είναι 48%, όμως ο Τραμπ προηγείται οριακά. Και στο Μίσιγκαν τα ποσοστά τους είναι ίσα (48%), όμως η Χάρις φέρεται να έχει προβάδισμα. Στην Πενσιλβάνια ο Τραμπ προηγείται με μία μονάδα (49%-48%), στην Τζόρτζια με δύο μονάδες (49%-47%) και στην Αριζόνα με δύο μονάδες (47%-49%).

Στην ιστορία των ΗΠΑ, τέσσερις πρόεδροι (ο Ράδερφοντ Χέις το 1876, ο Μπέντζαμιν Χάρισον το 1888, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος το 2000 και ο Ντόναλντ Τραμπ το 2016) εξελέγησαν στον Λευκό Οίκο παρότι ηττήθηκαν στη λαϊκή ψήφο.

Σύμφωνα με το αμερικανικό εκλογικό σύστημα, για να εκλεγεί ο πρόεδρος χρειάζεται την ψήφο τουλάχιστον 270 εκλεκτόρων επί συνόλου 538 του Κολεγίου των Εκλεκτόρων. Ο αριθμός των εκλεκτόρων κάθε Πολιτείας εξαρτάται από τον πληθυσμό της. Η πολυπληθής Καλιφόρνια, για παράδειγμα, εκλέγει 54 εκλέκτορες ενώ η Μοντάνα 3. Με βάση τους «ΝΥΤ», η Χάρις αναμένεται να εξασφαλίσει την ψήφο 226 εκλεκτόρων και ο Τραμπ την ψήφο 219. Ομως οι ψήφοι των εκλεκτόρων στις αμφίρροπες Πολιτείες είναι αυτές που θα κρίνουν το αποτέλεσμα.

Οι Χάρις και Τραμπ δίνουν μάχη για τις ψήφους των εκλεκτόρων του Μίσιγκαν (15 εκλέκτορες), της Αριζόνα (11), του Ουισκόνσιν (10), της Βόρειας Καρολίνας (16), της Πενσιλβάνια (19), της Νεβάδα (6), της Τζόρτζια (16 εκλέκτορες) και τον έναν εκλέκτορα της 2ης Περιφέρειας της Νεμπράσκα. Σύμφωνα πάντως με τις δημοσκοπήσεις, η μάχη στις επτά αμφίρροπες Πολιτείες είναι «ανοιχτή».

Αν ισχύει το σενάριο σύμφωνα με το οποίο η Χάρις έχει εξασφαλίσει 226 εκλέκτορες, τότε θα χρειαστεί 44 ακόμη για να εκλεγεί πρόεδρος. Ενώ ο Τραμπ, με βάση το σενάριο των «σίγουρων» 219 εκλεκτόρων, θα χρειαστεί τις ψήφους 51 ακόμη.

Ωστόσο οι δημοσκοπήσεις μπορεί να αλλάξουν ως την ημέρα των εκλογών και ουδείς μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τις αποκλίσεις τους. Αν πάντως ο Τραμπ κερδίσει όλες τις αμφίρροπες Πολιτείες στις οποίες προηγείται, τότε θα έχει εξασφαλίσει τις πολυπόθητες 270 εκλεκτορικές ψήφους.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το αμερικανικό εκλογικό σύστημα, ο υποψήφιος του κόμματος που κερδίζει σε κάθε Πολιτεία με το 50%+1 των ψήφων παίρνει και όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας αυτής. Οι μόνες Πολιτείες όπου η κατανομή των εκλεκτόρων γίνεται αναλογικά (με ενισχυμένη αναλογική), δηλαδή ανάλογα με το ποσοστό που λαμβάνει κάθε κόμμα, είναι η Νεμπράσκα και το Μέιν.

Το σύστημα του Κολεγίου των Εκλεκτόρων έχει συχνά επικριθεί, διότι εξαιτίας του μπορεί να υπάρξει αναντιστοιχία μεταξύ της λαϊκής ψήφου, δηλαδή της ψήφου των αμερικανών ψηφοφόρων πανεθνικά, και της ψήφου στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων που καθορίζει ποιος εκλέγεται τελικώς πρόεδρος.

Στην ιστορία των ΗΠΑ, τέσσερις πρόεδροι (ο Ράδερφοντ Χέις το 1876, ο Μπέντζαμιν Χάρισον το 1888, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος το 2000 και ο Ντόναλντ Τραμπ το 2016) εξελέγησαν στον Λευκό Οίκο παρότι ηττήθηκαν στη λαϊκή ψήφο. Σε περίπτωση που οι υποψήφιοι των δύο κομμάτων συγκεντρώσουν ίσο αριθμό εκλεκτόρων, 269 έκαστος, η Βουλή των Αντιπροσώπων είναι αυτή η οποία θα επιλέξει τον πρόεδρο και η Γερουσία τον αντιπρόεδρο. Στο παρελθόν αυτό συνέβη μία φορά, στις εκλογές του 1824, όταν ο Αντριου Τζάκσον έχασε τελικώς την προεδρία (στη Βουλή των Αντιπροσώπων) από τον Τζον Κουίνσι Ανταμς. Στις εφετινές προεδρικές εκλογές, ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν το σενάριο ισοψηφίας παρότι δεν το θεωρούν το πιο πιθανό.

Οι δημοσκόποι

Καθώς η μάχη για την προεδρική εκλογή είναι οριακή, ο Νέιτ Κον, δημοσιογράφος των «ΝΥΤ» ο οποίος παρακολουθεί και αναλύει, όλο τον τελευταίο χρόνο, τις τάσεις του εκλογικού σώματος, τονίζει ότι προκειμένου να αποφευχθούν τα λάθη του 2020, η μεθοδολογία των εφετινών δημοσκοπήσεων άλλαξε. Οι αλλαγές αφορούν τον τρόπο διεξαγωγής των δημοσκοπήσεων: αντί για τηλεφωνικές έρευνες, οι εταιρείες δημοσκοπήσεων χρησιμοποιούν πλέον την αποστολή SMS σε τυχαίο δείγμα ψηφοφόρων αλλά και ταχυδρομικές επιστολές με ερωτήσεις.

Η μέθοδος αποδίδει διότι οι ψηφοφόροι ανοίγουν τις επιστολές και απαντούν στις ερωτήσεις πολύ περισσότερο από όσο στις τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις. Επίσης, οι δημοσκόποι χρησιμοποιούν πλέον τη μέθοδο του «recalled vote» («ανάκλησης της ψήφου»), μετρούν δηλαδή αν ο αριθμός των ψηφοφόρων που είχαν δηλώσει ότι ψήφισαν τον Μπάιντεν ή τον Τραμπ το 2020 αντιστοιχεί στα αντίστοιχα ποσοστά που έλαβαν οι υποψήφιοι σε εκείνες τις εκλογές.

Οι δημοσκοπήσεις στις κρίσιμες Πολιτείες