Το 2023 είναι για την Αμερική προεκλογική χρονιά. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα είναι υποψήφιος, ενώ ο Τζο Μπάιντεν, προς το παρόν, σιωπά. Την περασμένη Τρίτη (3/1), ανέλαβε το καθήκοντά του το νέο Κογκρέσο που προέκυψε από τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου.
Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη διετία η συμβίωση ενός Δημοκρατικού προέδρου με μια Ρεπουμπλικανική Βουλή αναμένεται να κάνει το κλίμα ακόμη πιο τοξικό στις ΗΠΑ εν όψει και των προεδρικών του 2024, στις οποίες και τα δύο κόμματα θεωρούν ότι έχουν πιθανότητες να κερδίσουν τον Λευκό Οίκο. Μάλιστα πολλοί θεωρούν ότι το γεγονός πως οι Ρεπουμπλικανοί ανακτούν το έλεγχο της Βουλής ανοίγει μια πόρτα στον τραμπισμό σε μια σημαντική γωνιά της Ουάσιγκτον.
«Το Βήμα» ζήτησε από δύο επιφανείς αμερικανούς πολιτικούς επιστήμονες, τον Τσαρλς Κάμερον, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, και τον Ντόναλντ Γκριν, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, την άποψή τους για το εγγύς μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας.
ΤΣΑΡΛΣ ΚΑΜΕΡΟΝ
«Δεν υπάρχει προφανής διάδοχος του Μπάιντεν»
O Τσαρλς Kάμερον, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, ειδικεύεται στην αμερικανική πολιτική, στη μελέτη και ανάλυση των θεσμών, στην προεδρία και στο Κογκρέσο. Στο «Βήμα» μιλάει για το αδιέξοδο στο Κογκρέσο, αλλά και τις πιθανότητες Μπάιντεν και Τραμπ να αναμετρηθούν ξανά το 2024.
Μέχρι τις εκλογές του 2024, το Κογκρέσο θα είναι διχασμένο (οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν τη Βουλή και οι Δημοκρατικοί τη Γερουσία). Πώς θα προχωρήσει το νομοθετικό έργο;
«Θα υπάρξει αδιέξοδο. Αν πρόκειται για νομοσχέδιο που αφορά αμφιλεγόμενο ζήτημα, κανένα κόμμα δεν θα μπορέσει να το περάσει, διαφορετικά θα ψηφιστεί χωρίς πρόβλημα όπως, για παράδειγμα, τα νομοσχέδια για την αγροτική πολιτική. Αν το προς ψήφιση νομοθέτημα αφορά «βαρετό» ζήτημα, το Κογκρέσο θα το προχωρήσει, διαφορετικά θα το «παγώσει»».
Ο πρόεδρος Μπάιντεν θα κατορθώσει να πείσει τους Ρεπουμπλικανούς να ψηφίσουν ορισμένες, έστω, από τις προτάσεις των Δημοκρατικών;
«Η ικανότητα του Μπάιντεν να πείσει τους Ρεπουμπλικανούς να ψηφίσουν νομοσχέδια που μισούν είναι μηδενική. Ο πρόεδρος όμως είναι ο πιο σημαντικός παίκτης στην εξωτερική πολιτική – και εδώ, ο Μπάιντεν μπορεί να κάνει πολλά. Εκτιμώ ότι θα είναι πιο δραστήριος στην εξωτερική πολιτική και θα κάνει χρήση, όπου μπορεί, των προεδρικών διαταγμάτων».
Ο Μπάιντεν θα είναι υποψήφιος το 2024 παρά την προχωρημένη ηλικία του;
«Δεν είναι δημοφιλής στους ψηφοφόρους ούτε έχει πολλούς πιστούς στο Δημοκρατικό Κόμμα. Είναι 80 ετών και ευάλωτος, ενώ η προεκλογική εκστρατεία είναι μακρά και σκληρή. Το ζήτημα είναι ότι αν ο Μπάιντεν δεν είναι υποψήφιος, τότε ποιος θα είναι; Δεν υπάρχει προφανής διάδοχός του – κανένας δεν πιστεύει ότι η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις θα αποτελούσε ισχυρή υποψηφιότητα. Οι πρώτες προκριματικές των Δημοκρατικών θα διεξαχθούν τον Φεβρουάριο του 2024, και η προετοιμασία τους και η εξεύρεση πόρων απαιτούν χρόνο. Συνεπώς, το αργότερο μέχρι το καλοκαίρι του 2023, ο Μπάιντεν θα πρέπει να έχει ανακοινώσει τις προθέσεις του. Και επειδή δεν έχει κίνητρο να τις ανακοινώσει νωρίτερα, θα μας αφήσει να αναρωτιόμαστε!».
Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα είναι υποψήφιος. Θεωρείτε ότι η δημοτικότητά του εκτείνεται και πέραν των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων;
«Ο Τραμπ παραμένει αγαπητός σε έναν σκληρό πυρήνα των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων. Τον λατρεύουν ως προσωπικότητα. Δεν είναι καθόλου δημοφιλής στους ανεξάρτητους (τη μεγαλύτερη ομάδα ψηφοφόρων) και οι Δημοκρατικοί τον μισούν. Οι ελίτ των Ρεπουμπλικανών αντιλαμβάνονται ότι η υποψηφιότητα του Τραμπ είναι αυτοκτονία: θα προκαλέσει στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ό,τι και στις περισσότερες επιχειρήσεις του, πτώχευση και καταστροφή. Δεν είναι όμως οι ελίτ που ελέγχουν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα».
Φαντάζεστε τον Τραμπ ξανά πρόεδρο;
«Στην πολιτική μπορούν να συμβούν περίεργα πράγματα, ακόμα και να επανεκλεγεί πρόεδρος ο Τραμπ. Το πιθανό ανησυχητικό σενάριο είναι ο Τραμπ να είναι υποψήφιος, να χάσει, και να αρνηθεί (ξανά) να αναγνωρίσει την ήττα του. Τι θα συμβεί τότε; Στις Πολιτείες-κλειδιά τα πράγματα μπορεί να οδηγηθούν στα άκρα, με ένοπλες πολιτοφυλακές να συγκρούονται με την Εθνοφρουρά, ακόμα και με τον στρατό. Ορισμένες Πολιτείες μπορεί να επιχειρήσουν απόσχιση. Το αποτέλεσμα των ενδιαμέσων εκλογών περιόρισε τις πιθανότητες να επαληθευτεί αυτό το εφιαλτικό σενάριο, όμως δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε».
***
ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΓΚΡΙΝ
«Δεν μπορούμε να ξεγράψουμε τον Τραμπ»
Ο Ντόναλντ Γκριν, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ειδικεύεται στις εκλογές, στις προεκλογικές εκστρατείες, στη συμπεριφορά των ψηφοφόρων. Με αυτή την ιδιότητά του αναλύει γιατί αυξήθηκε το ποσοστό των Αμερικανών που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα, ενώ εξηγεί γιατί δεν πρέπει να… ξεγράψουμε τον Ντόναλντ Τραμπ.
Οι Δημοκρατικοί ψηφοφόροι κινητοποιήθηκαν μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να αναστείλει, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, το δικαίωμα στην άμβλωση. Στις ενδιάμεσες εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου το ποσοστό των γυναικών που ψήφισαν ανήλθε από 50% σε 55%. Γιατί οι Αμερικανοί χρειάζονται τέτοιες αλλαγές για να πάνε να ψηφίσουν;
«Η συμμετοχή των Αμερικανών στις εκλογές, τα τελευταία χρόνια, ήταν ασυνήθιστα υψηλή με βάση τα αμερικανικά δεδομένα αλλά χαμηλή με βάση τα ευρωπαϊκά. Η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και η παρουσία του Τραμπ στην πολιτική σκηνή εντείνει την ανησυχία και ενεργοποιεί τον πυρήνα τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων».
Γιατί οι Αμερικανοί πρέπει να εγγραφούν για να ψηφίσουν και δεν είναι αυτόματα εγγεγραμμένοι;
«Για την εγγραφή των ψηφοφόρων, οι Πολιτείες έχουν διαφορετική νομοθεσία: σε ορισμένες δεν είναι απαραίτητη, σε άλλες γίνεται αυτόματα, σε άλλες υπάρχει χρονικό όριο ως προς το μέχρι πότε μπορούν οι ψηφοφόροι να εγγραφούν για να μπορέσουν να ψηφίσουν».
Ο Τραμπ κατεβαίνει υποψήφιος το 2024, όμως οι περισσότεροι υποψήφιοι που στήριξε στις ενδιάμεσες εκλογές ηττήθηκαν. Μπορούμε να τον αποκλείσουμε ως σοβαρό αντίπαλο;
«Οχι, εξαιτίας της εκπληκτικής ικανότητάς του να προβάλλεται πολύ στα ΜΜΕ. H βάση των ψηφοφόρων του δεν είναι τόσο μεγάλη όσο όταν βρισκόταν στο απόγειό του, αλλά παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ των Ρεπουμπλικανών. Το πρόβλημά του είναι ότι πολλοί Ρεπουμπλικανοί συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές όσο ο Τραμπ απομακρύνει τους ανεξάρτητους ψηφοφόρους που κλίνουν προς το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα καθώς και τις γυναίκες ψηφοφόρους των προαστίων. Γι’ αυτό ελπίζουν ότι ο κυβερνήτης της Φλόριντα, Ρον Ντε Σάντις, θα κερδίσει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών».
Οι Αμερικανοί ανησυχούν για την υγεία της δημοκρατίας τους. Ενδέχεται το 2024 να βρεθούν να επιλέξουν μεταξύ δύο ηλικιωμένων υποψηφίων, τους οποίους η πλειονότητα των ψηφοφόρων δεν θέλει να είναι υποψήφιοι;
«Ισως. Οι πιθανότητες είναι μία στις τέσσερις».
