To φθινόπωρο του 2005, ο Τζέιμς Γούλφενσον είχε ολοκληρώσει τη θητεία του ως πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Εβραϊκής καταγωγής, μεγαλωμένος στην Αυστραλία και την Αμερική, ο Γούλφενσον, γνωστός και για τις φιλανθρωπίες του, προσφέρθηκε τότε να αναλάβει τη θέση του ειδικού απεσταλμένου του Κουαρτέτου (ΗΠΑ, ΟΗΕ, ΕΕ και Ρωσία) στη Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ είχε μόλις αποχωρήσει από τη Λωρίδα της Γάζας και ο Γούλφενσον επεδίωκε να συμβάλει στην ανόρθωση της παλαιστινιακής οικονομίας, με απώτερο σκοπό την ειρήνευση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Η παρουσία του Γούλφενσον, ο οποίος είχε ήδη κατορθώσει να αποσπάσει δεσμεύσεις για χορήγηση 9 δισ. δολαρίων από πλούσιους δωρητές, καλλιέργησε πολλές ελπίδες για τη διευθέτηση του Μεσανατολικού. Τόσες πολλές, ώστε ακόμη και ο Τόμας Φρίντμαν, πολύπειρος αρθρογράφος των «Νew Υork Τimes», να γράψει ότι «η Λωρίδα της Γάζας θα μπορούσε να γίνει το Ντουμπάι της Μεσογείου».

Ο Φρίντμαν έπεσε έξω στην εκτίμησή του. Μετά από 11 μήνες, ο Γούλφενσον παραιτήθηκε, θεωρώντας ότι δεν μπορεί να προσφέρει κάτι χρήσιμο. Στο διάστημα αυτό, μέχρι το φθινόπωρο του 2006, η Χαμάς κέρδισε τις παλαιστινιακές εκλογές και έγινε κυρίαρχη στη Λωρίδα της Γάζας, αναγκάζοντας τον Μαχμούντ Αμπάς, πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, να αποσυρθεί στη Δυτική Οχθη. Η επικράτηση της Χαμάς προκάλεσε την αντίδραση του Ισραήλ που το 2007 επέβαλε αποκλεισμό στην περιοχή, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα.

«Παραξενιά της γεωγραφίας» χαρακτηρίζει ο «Monde» τη Λωρίδα της Γάζας, η οποία βρέθηκε ωστόσο στο επίκεντρο των γεγονότων που οδήγησαν στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948. Μέχρι τότε η περιοχή ήταν τμήμα της Παλαιστίνης που τελούσε υπό τη διοίκηση των Βρετανών (Βρετανική Εντολή) οι οποίοι το 1917, με τη Διακήρυξη του Μπάλφουρ, απέσπασαν την Παλαιστίνη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία «αναφερόμενοι ασαφώς», όπως θυμίζει ο «Economist», «στην ανάγκη δημιουργίας εβραϊκού κράτους», σε αυτά τα εδάφη.

Μετά τον πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948 και τη νίκη του Ισραήλ, εκτοπίστηκαν περί τους 750.000 Παλαιστινίους. Πολλοί εξ αυτών κατέληξαν στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία ήλεγχε η Αίγυπτος, και στη Δυτική Οχθη του ποταμού Ιορδάνη, την οποία ήλεγχε η Ιορδανία. Η αιγυπτιακή κατοχή της Λωρίδας της Γάζας διήρκεσε μέχρι τον Ιούνιο του 1967 όταν, με τον Πόλεμο των Εξι Ημερών, η περιοχή, μαζί με τη Δυτική Οχθη, πέρασε στον έλεγχο του Ισραήλ. Στην εικοσαετία που ακολούθησε, οι συνθήκες ζωής των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας ελάχιστα βελτιώθηκαν. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όπως αναφέρει ο Ιαν Μπλακ στο βιβλίο του «Εχθροί και Φίλοι: Αραβες και Εβραίοι στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ, 1917-2017», περί τους 250.000 Παλαιστινίους, σχεδόν το 10% του πληθυσμού των κατεχόμενων εδαφών, είχαν συλληφθεί ή υποστεί ανακρίσεις. Το Ισραήλ άρχισε να χτίζει εποικισμούς στη Λωρίδα της Γάζας προκαλώντας την οργή των Παλαιστινίων, συνέπεια της οποίας ήταν η πρώτη Iντιφάντα (Εξέγερση) το 1987, το ίδιο έτος που ιδρύθηκε και η παλαιστινιακή οργάνωση της Χαμάς (Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης).

Το 1993, με τις Συμφωνίες του Οσλο μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραήλ, η Παλαιστινιακή Αρχή, υπό τον Γιάσερ Αραφάτ, ανέκτησε τον μερικό έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Οχθης, παρά τη συνεχιζόμενη κατοχή των εδαφών από το Ισραήλ. Οι διαπραγματεύσεις, ωστόσο, μεταξύ των δύο πλευρών προσέκρουσαν σε ακανθώδη ζητήματα, όπως ο έλεγχος της Ιερουσαλήμ και το ζήτημα των εποίκων, ενώ η Χαμάς τορπίλιζε την ειρηνευτική διαδικασία πραγματοποιώντας επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Το 2000 ξέσπασε η δεύτερη Ιντιφάντα και πέντε χρόνια αργότερα, το Ισραήλ, υπό τον Αριέλ Σαρόν, αποχώρησε από τη Λωρίδα της Γάζας, κυρίως επειδή το κόστος της παρουσίας του για την υπεράσπιση των εκεί οικισμών ήταν πολύ υψηλό.

Φυλακή για 2,3 εκατ. ανθρώπους

Τα τελευταία δεκαέξι χρόνια, μετά την επιβολή του αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ, η περιοχή αυτή, έκτασης 365 τετρ. χλμ., είναι μια φυλακή για τον πληθυσμό των 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων. Παρά τις άδειες που έδινε η ισραηλινή κυβέρνηση σε Παλαιστινίους για να βγαίνουν από τη Λωρίδα της Γάζας και να εργάζονται στο Ισραήλ, οι συνθήκες ζωής του πληθυσμού έχουν ελάχιστα βελτιωθεί. Το 2022 το ποσοστό της ανεργίας έφθανε στο 47%, και στους νέους στο 70%, ενώ σε καθημερινή βάση σημειώνονταν οκτάωρες διακοπές ρεύματος.

Πέραν του Iσραήλ, για την επιδείνωση της κατάστασης ευθύνη φέρει και η Αίγυπτος. Οπως θυμίζει το The Atlantic, μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο και την ανάληψη της εξουσίας από τον στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, το 2014 η κυβέρνηση του Καΐρου, αντιδρώντας επίσης στη Χαμάς, έκλεισε τα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας επιτείνοντας την απομόνωσή της.