«Οι εναλλακτικές είναι δύο: είτε να παραμείνουμε για πάντα ένα κράτος απαρτχάιντ είτε να μετατραπούμε σε δημοκρατία. Σήμερα οι πιθανότητες να γίνουμε δημοκρατία είναι μικρές, αλλά τρέφω ακόμη ελπίδες για τη διεθνή κοινότητα.
Ηταν αποτελεσματική στη Νότια Αφρική, γιατί να μην είναι και στο Ισραήλ;» αναρωτιέται από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ο εμβληματικός δημοσιογράφος της ισραηλινής εφημερίδας «Haaretz» και συγγραφέας Γκίντεον Λέβι, του οποίου τα άρθρα (2014-2024) ανθολογούνται στο βιβλίο Killing Gaza («Σκοτώνοντας τη Γάζα»), που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Verso.
«Η Γάζα έχει πλήρως καταστραφεί, η Χεζμπολάχ έχει πληγεί σοβαρά και το Ισραήλ θεωρεί ότι βρίσκεται, νικηφόρο, στον σωστό δρόμο. Τι μπορεί να ανακόψει τον σημερινό μιλιταρισμό του; Μόνο η διεθνής κοινότητα» προσθέτει η ανεξάρτητη φωνή που σταθερά ενοχλεί το καθεστώς Νετανιάχου.
Ποιες είναι οι «τεκτονικές» αλλαγές που σημειώθηκαν τον τελευταίο χρόνο στην περιοχή;
«Το Ισραήλ, μετά τις αγριότητες της 7ης Οκτωβρίου, έχασε τον ανθρωπισμό του και την πίστη ότι μπορεί να συμβιώσει με τους Παλαιστινίους. Στις 8 Οκτωβρίου σχεδόν ολόκληρο το Ισραήλ πίστεψε ότι έχει το δικαίωμα να κάνει στο εξής ό,τι θέλει, χωρίς καμία τιμωρία, χωρίς κανένα όριο, ενώ όλοι οι Παλαιστίνιοι φορτώθηκαν την ενοχή για τη θηριωδία. Εκτοτε το Ισραήλ πορεύεται προς μια πολύ συγκεκριμένη κατεύθυνση. Και κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει.
Μεγαλύτερη επιθετικότητα, περισσότερος ρατσισμός, περισσότερη Ακροδεξιά, λιγότερη ενσυναίσθηση για τους Παλαιστινίους. Για την παλαιστινιακή πλευρά, ο τελευταίος χρόνος έφερε ακόμη μια καταστροφή, που δεν θα ξεχάσουν ούτε τα παιδιά ούτε τα εγγόνια τους. Τους βρήκε διχασμένους αλλά δεν τους ένωσε προκειμένου να προκύψει μια ισχυρή ηγεσία για την επόμενη ημέρα. Δεν θα τους κατηγορούσα όμως για αυτό την ώρα που αγωνίζονται για την ίδια την επιβίωσή τους».
Υπάρχει κάτι που αναθεωρήσατε μετά την περυσινή 7η Οκτωβρίου;
«Απλώς επανεπιβεβαιώθηκαν και ενισχύθηκαν όσα πίστευα πριν από τις 7 Οκτωβρίου, με σφοδρότερο όμως τρόπο απ’ όσο θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ».
Επισκεφθήκατε, έναν χρόνο μετά, τις τοποθεσίες της επίθεσης της Χαμάς. Πώς αισθανθήκατε;
«Σπαράζουν την καρδιά οι εικόνες που αντικρίζεις. Τίποτα δεν έχει μετακινηθεί ή αλλάξει. Αλλά και πάλι δεν ξέχασα, όταν βρέθηκα εκεί, τι οδήγησε το Ισραήλ στην επίθεση και τι έκανε κατόπιν».
Τους τελευταίους δώδεκα μήνες κυριάρχησε η ισλαμοφοβία ή ο αντισημιτισμός;
«Αυξήθηκαν και τα δύο. Το Ισραήλ όμως κατάφερε να πείσει τον κόσμο ότι οποιαδήποτε κριτική του ασκείται είναι αντισημιτισμός. Από την άλλη, πώς μπορεί κάποιος να δει τι έχει προκαλέσει το Ισραήλ στη Γάζα και να μην το μισήσει; Πώς μπορεί να βλέπει 17.000 παιδιά νεκρά και να μην κατηγορήσει το Ισραήλ; Αυτό δεν είναι αντισημιτισμός, ονομάζεται συνείδηση».
Η Χαμάς πέτυχε τον στόχο της να ξαναμπεί το Παλαιστινιακό στη διεθνή ατζέντα;
«Ακόμη και αν τον πέτυχε, εκατό Παλαιστίνιοι σκοτώνονται καθημερινά. Είναι οι Παλαιστίνιοι ή οι κάτοικοι της Γάζας σε καλύτερη κατάσταση από αυτή που ήταν έναν χρόνο νωρίτερα; Προφανέστατα, όχι».
Το Ισραήλ έχει σχέδιο;
«Είναι ξεκάθαρο ότι θα καταστήσει τη Γάζα ισραηλινό έδαφος – ίσως κατοικηθεί από εποίκους. Και στον Λίβανο θα συμβεί το ίδιο: το Ισραήλ θα αποσπάσει χιλιόμετρα εδαφών του».
Το χτύπημα του Ισραήλ στο Ιράν θα συμπεριλάβει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του;
«Οχι. Οσον αφορά το Ιράν, το Ισραήλ εξαρτάται από τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί δεν θα αφήσουν να συμβεί. Τουλάχιστον το ελπίζω! Για τις εξελίξεις στο Ιράν θα παίξει ρόλο ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος. Η Κάμαλα Χάρις θα συνεχίσει τις πολιτικές Μπάιντεν, πράγμα που σημαίνει συνέχιση της κατοχής και του απαρτχάιντ».
Η λύση των δύο κρατών πέθανε;
«Μακάρι να μπορούσε να υλοποιηθεί. Αλλά είναι αδύνατο με 700.000 εβραίους εποίκους στη Δυτική Οχθη. Δεν υπάρχει χώρος για παλαιστινιακό κράτος. Γι’ αυτό, αντί να αγωνιζόμαστε για τη λύση των δύο κρατών, πρέπει να ξεκινήσουμε να μιλάμε για κάτι απλό: για αλλαγή καθεστώτος. Από τον ποταμό Ιορδάνη ως τη Μεσόγειο είναι μόνο ένα κράτος. Το θέμα είναι αν θα είναι δημοκρατικό ή μια βάναυση τυραννία».
