Ανταποκρίσεις από μια προεδρία

Η Γη της Επαγγελίας του Μπαράκ Ομπάμα ανοίγει με μια αντίθεση. Στον πρόλογο, γραμμένο τον Αύγουστο του 2020, ο ταραχώδης προεκλογικός αγώνας μεταξύ Τζο Μπάιντεν και Ντόναλντ Τραμπ και οι διαδηλώσεις για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ (η «σκιά της φυλετικής ιστορίας», όπως επιγραμματικά θα παρατηρήσει παρακάτω), στην εναρκτήρια παράγραφο του βιβλίου η ηρεμία του Δυτικού Περιστυλίου του Λευκού Οίκου. Η εναλλαγή αναταραχής και ανάπαυλας, κρίσεων και ομαλότητας, χαρακτηρίζει τον πολιτικό βίο του 44ου προέδρου, όπως τον εκθέτει στον πολυαναμενόμενο πρώτο τόμο των απομνημονευμάτων του που κυκλοφόρησε πρόσφατα ταυτόχρονα 26 γλώσσες.

 Η Γη της Επαγγελίας πατά σε δύο παραδόσεις. Η μία είναι εκείνη των αμερικανικών πολιτικών κειμένων λογοδοσίας, τα οποία είθισται να καταθέτουν πρόεδροι και λοιποί σημαντικοί πολιτικοί μετά το τέλος της θητείας τους. Εχει τον χαρακτήρα απομνημονευμάτων αλλά και πανοράματος της πολιτικής ζωής – μιας ματιάς πίσω από τις κουίντες της αμερικανικής δημοκρατίας. Ωστόσο, ο Ομπάμα μπολιάζει την παράδοση αυτή με εκείνη της αυτοβιογραφίας που είχε ακολουθήσει στα προηγούμενα έργα του, Εικόνες από τον πατέρα μου και Τολμώ να ελπίζω. Ο συνδυασμός παράγει ένα βιβλίο ιδιοσυγκρασιακό, όχι μόνο επειδή ο συγγραφέας του έχει πράγματι μια ιδιαίτερη ιστορία να αφηγηθεί, αλλά και γιατί την εξιστορεί σε πλατωνικό πλαίσιο. Ο τρόπος με τον οποίο ο Μπαράκ Ομπάμα επισκοπεί, αναστοχάζεται, αμφιβάλλει, ακόμη, για τις αποφάσεις του είναι ακριβώς η άρνηση του ανεξέταστου βίου. Επειτα από μια αντιπαράθεση με τη σύζυγό του Μισέλ (που μισεί την πολιτική) αναρωτιέται για το κατά πόσο στην επιδίωξη των πολιτικών αξιωμάτων τον οδηγεί η διάθεση να προσφέρει ή η «ματαιοδοξία», η «τυφλή φιλοδοξία», η «ζήλια για τα επιτεύγματα άλλων», στο περιθώριο των διαβουλεύσεών του με τον Βενιαμίν Νετανιάχου και τον Μαχμούντ Αμπάς το 2010 διερωτάται αν κάποιος άλλος στη θέση του, η Χίλαρι Κλίντον ή ο Τζον Μακ Κέιν, θα «είχαν αποσπάσει περισσότερη εμπιστοσύνη» από τις δύο πλευρές. Ανησυχεί ακόμη και για το αν οι αναμνήσεις του από τη νύχτα της νίκης των εκλογών του 2008 είναι αυθεντικές ή έχουν επιχρωματιστεί από τα μετέπειτα δημοσιευμένα στιγμιότυπα.