«Πεντάχρονα παιδιά λένε ότι θέλουν να πεθάνουν»
Βαρσέν Αγκαμπεκιάν, Υπουργός Εξωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής – Ι. Κλεφτόγιαννη
Ποιος είναι ο συνολικός απολογισμός της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα έναν χρόνο μετά την ισραηλινή εισβολή;
«Κατ’ αρχάς, οι τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε ο γενοκτονικός πόλεμος του Ισραήλ θυμίζουν τις φρικαλεότητες του 1948, όταν κατεδαφίστηκαν περισσότερα από 460 παλαιστινιακά χωριά και πόλεις. Αυτή τη φορά οι καταστροφές είναι πιο έντονες, καθώς συνδυάζονται με τη δολοφονία 42.000 και πλέον αμάχων. Χιλιάδες εξακολουθούν να αγνοούνται κάτω από τα ερείπια, ενώ 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι εξαναγκάστηκαν σε βίαιο εκτοπισμό. Ολόκληρη η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί σε ακατοίκητη περιοχή, με κατεστραμμένο άνω του 70% των υποδομών της. Η έλλειψη τροφής και πόσιμου νερού έχει οδηγήσει σε γενικευμένο υποσιτισμό και αφυδάτωση.
Σώματα σε αποσύνθεση βρίσκονται ακόμη παγιδευμένα κάτω από τα κτίρια ενώ λύματα ρέουν ελεύθερα, πιθανώς εστία νέων επιδημιών. Ηδη η πολιομυελίτιδα επέστρεψε στη Γάζα. Οι συνεχιζόμενοι βομβαρδισμοί νοσοκομείων και κέντρων υγείας και η ανεπάρκεια φαρμάκων έχουν οδηγήσει σε περισσότερους θανάτους ανθρώπων, όπως καρκινοπαθών και αιμοκαθαρόμενων που δεν συνεχίζουν τις θεραπείες τους. Συγχρόνως, η πλειονότητα των ανθρώπων ζει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα ή ασφαλές καταφύγιο.
Παρ’ όλα αυτά, έναν χρόνο μετά, το Ισραήλ συνεχίζει τις σφαγές αμάχων. Οι Παλαιστίνιοι είναι πολύ θυμωμένοι. Πώς μπορεί να ανακτήσει την ελπίδα ένας πατέρας που έχασε πέντε παιδιά, σύζυγο, γονείς, σπίτι και επιχείρηση; Πώς θα θεραπευτεί το τραύμα ενός εξάχρονου που έχασε όλα τα αδέρφια και τους γονείς του; Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στη Γάζα σήμερα, και πιθανότατα για πολλά ακόμη χρόνια, είναι τα ψυχολογικά τραύματα. Πεντάχρονα παιδιά λένε ότι θέλουν να πεθάνουν».
Υπάρχει ελπίδα για εκεχειρία;
«Η παλαιστινιακή πλευρά έχει αποδεχθεί το σχέδιο των ΗΠΑ για εκεχειρία αλλά το Ισραήλ το αρνείται. Ο Νετανιάχου συνεχίζει να αλλάζει τις προϋποθέσεις».
Η Παλαιστινιακή Αρχή μπορεί να παίξει ρόλο στη διοίκηση της Γάζας, μετά το τέλος του πολέμου;
«Η παλαιστινιακή ηγεσία επαναλαμβάνει συχνά την ετοιμότητά της να διαχειριστεί τη Λωρίδα της Γάζας. Ο πρόεδρος της Παλαιστίνης, Μαχμούντ Αμπάς, ζήτησε τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για να εισέλθει στη Γάζα, αλλά αντιτίθεται το Ισραήλ επειδή έχει σχέδιο προσάρτησης της Γάζας και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Η παλαιστινιακή ηγεσία συνεχίζει να εργάζεται επιμελώς για να ενοποιήσει τους Παλαιστινίους και να συμφωνήσουν σε έναν εθνικό οδικό χάρτη για τη διακυβέρνηση τόσο της Δυτικής Οχθης όσο και της Γάζας, με ενιαίο τρόπο. Ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής στη διοίκηση της Λωρίδας της Γάζας μετά το τέλος του πολέμου είναι η μοναδική βιώσιμη λύση».
«Χωρίς πολιτική λύση όλοι οι όμηροι θα γυρίσουν σε φέρετρα»
Σλόμο Μπεν-Αμι, Πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ – Ι. Κλεφτόγιαννη
Κλείνει ακριβώς ένας χρόνος από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Ποια είναι η στρατιωτική κατάσταση σήμερα;
«Το Ισραήλ βρίσκεται σε κατάσταση ευφορίας, λόγω των εξαιρετικών επιδόσεων των ενόπλων δυνάμεων. Εναν χρόνο μετά τις επιθέσεις της Χαμάς, έχει κατορθώσει να επικρατήσει στρατιωτικά. Η Χαμάς στη Γάζα, ως οργάνωση μαχητών, έχει καταστραφεί. Προφανώς, διατηρεί ακόμη στρατιωτικές ικανότητες αλλά η αλυσίδα της διοίκησής της έχει σπάσει και η Γάζα, από στρατιωτική άποψη, δεν συνιστά πλέον σημαντική απειλή για το Ισραήλ. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Η Χεζμπολάχ έχει αποκεφαλιστεί και έχει χάσει μεγάλο μέρος από το οπλοστάσιο πυραύλων της. Παρότι, λοιπόν, ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει, το Ισραήλ έχει νικήσει από στρατιωτική άποψη. Αυτό όμως δεν σημαίνει απόλυτη νίκη».
Τι αποτρέπει την «απόλυτη νίκη»;
«Οι συγκεκριμένες οργανώσεις έχουν ακόμη απήχηση και ειδικότερα στη Γάζα, η Χαμάς συνεχίζει να βρίσκεται στην κυβέρνηση. Αν το Ισραήλ δεν επιτύχει έναν νόμιμο και βιώσιμο πολιτικό διακανονισμό, θα σύρεται σε μια μόνιμη κατάσταση πολέμου. Πολιτική λύση όμως δεν μπορεί να υπάρξει, λόγω της φύσης του ισραηλινού κυβερνητικού συνασπισμού. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου και οι ακραίοι σύμμαχοί του ήταν συνεπείς στην απόλυτη απόρριψη οποιουδήποτε πολιτικού στόχου στον πόλεμο».
Ποια είναι τα «τραύματα» του Ισραήλ στη θλιβερή επέτειο της 7ης Οκτωβρίου;
«Δεν είναι μόνο ο πληθυσμός της Γάζας που υποφέρει ή ο πληθυσμός στον Νότιο Λίβανο. Το Ισραήλ υποφέρει επίσης. Διανύσαμε έναν χρόνο βασάνων. Η σφαγή της 7ης Οκτωβρίου είναι η μεγαλύτερη τραγωδία που υπέστησαν οι Εβραίοι οπουδήποτε μετά το Ολοκαύτωμα. Σε αυτή τη σφαγή προστίθενται οι 100 όμηροι, που εξακολουθούν να βρίσκονται στα τούνελ της Γάζας. Αν δεν τους ανακτήσουμε με ένα είδος πολιτικής λύσης, θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους σε φέρετρα. Αυτό δεν θα συνιστά νίκη για το Ισραήλ».
Η 7η Οκτωβρίου 2024 σε ποια κατάσταση βρίσκει την ισραηλινή κοινωνία;
«Η ισραηλινή κοινωνία μπήκε στον πόλεμο διχασμένη μεταξύ του φιλελεύθερου κοσμικού Ισραήλ της υψηλής τεχνολογίας, που θέλει μια πολιτική συμφωνία με τους γείτονες, και του μη φιλελεύθερου Ισραήλ, ήτοι του Ισραήλ του Νετανιάχου και των συμμάχων του, των δεξιών φανατικών και υπερορθοδόξων Εβραίων. Έναν χρόνο μετά, το Ισραήλ συνεχίζει να είναι διχασμένο. Υπάρχουν δύο Ισραήλ. Το ένα βρίσκεται στην εξουσία και το άλλο στην αντιπολίτευση. Όλες οι δημοσκοπήσεις, συμπεριλαμβανομένης της τελευταίας που διεξήχθη στις 29 Σεπτεμβρίου, δείχνουν πόσο αντιδημοφιλείς είναι ο Νετανιάχου και ο συνασπισμός του. Ωστόσο, ο ισραηλινός πρωθυπουργός είναι μετρ της χειραγώγησης των εταίρων του, της εξαγοράς και της διαφθοράς πολιτικών. Και έτσι πλέον έχει αυξήσει τις έδρες του συνασπισμού του από 64 σε 68 και πολιτικά είναι ισχυρός. Θέλει να παραμείνει στην εξουσία ακόμη δυο χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι μέσα σε αυτό το διάστημα δεν θα υπάρξει αλλαγή. Το Ισραήλ έχει σκληρές ημέρες μπροστά του».
Η παλαιστινιακή πλευρά σε ποια κατάσταση είναι;
«Στην παλαιστινιακή πλευρά τίποτα ουσιαστικό δεν έχει αλλάξει μέσα στον χρόνο αυτόν. Η Γάζα και η Δυτική Οχθη ακόμη είναι χωρισμένες, ακόμη υπάρχει μια Παλαιστινιακή Αρχή που δεν έχει πραγματοποιήσει εκλογές εδώ και 20 χρόνια, ακόμη υπάρχει η Χαμάς που, παρότι αποδυναμωμένη, συνεχίζει να ελέγχει τη Γάζα. Τα γεγονότα του τελευταίου έτους οι Παλαιστίνιοι τα βίωσαν ως μια ακόμη καταστροφή, όπως η “Νάκμπα” (σ.σ. καταστροφή) του 1948. Αλλά έναν χρόνο αργότερα θα έπρεπε και αυτοί να κατηγορήσουν τον εαυτό τους επειδή ύστερα από 20 χρόνια διαπραγματεύσεων δεν κατάφεραν να επιτύχουν εθνική ενότητα και το εθνικό τους κίνημα συνεχίζει να είναι διχασμένο ανεπανόρθωτα μεταξύ της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) και της Χαμάς».
Η προοπτική της λύσης των δύο κρατών, Ισραήλ και Παλαιστίνης, έχει εξανεμιστεί;
«Ο πόλεμος στη Γάζα και στον Λίβανο την έχει θάψει για πολλά χρόνια. Οι Ισραηλινοί δεν αισθάνονται πλέον ασφαλείς και δεν πιστεύουν ότι το να αποσυρθούν από τα παλαιστινιακά εδάφη θα είναι ένας τρόπος για την επίτευξη ειρήνης. Όποτε το έκαναν στο παρελθόν, δέχθηκαν μπαράζ πυραύλων από τα παλαιστινιακά εδάφη. Υπάρχουν βεβαίως λύσεις, όπως η αποστρατιωτικοποίηση των εδαφών αυτών και η ανάπτυξη ισχυρής πολυεθνικής δύναμης εντός τους. Το Ισραήλ τώρα θα έπρεπε να δρομολογεί μια πολιτική λύση με τον Λίβανο, ζητώντας την παρουσία διεθνών δυνάμεων, ενδεχομένως μια νατοϊκή δύναμη όπως στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στο νότιο τμήμα του Λιβάνου. Είναι αναγκαία μια πολιτική συμφωνία για να σταθεροποιήσει τη Γάζα και τον Λίβανο, αλλά θεωρώ απίθανο ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν η νέα αμερικανική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές του Νοεμβρίου θα μπορέσει να ασκήσει την απαραίτητη επιρροή στα εμπλεκόμενα μέρη προκειμένου να προχωρήσουν σε κάποιου είδους πολιτική διευθέτηση. Δεν είμαι αισιόδοξος».
Η σφοδρή επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ την περασμένη Τρίτη τι μπορεί να προκαλέσει;
«Η στρατηγική του Ιράν έχει καταρρεύσει. Το τελευταίο μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων που εκτόξευσε κατά του Ισραήλ, ως απάντηση στα σοβαρά πλήγματα του Τελ Αβίβ σε βάρος των πληρεξουσίων του Ιράν (της Χεζμπολάχ, των Χούθι κ.ά.), ήταν το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν η Τεχεράνη σε αυτή τη φάση. Το ιρανικό καθεστώς έπρεπε να το κάνει για να περισώσει τον κύκλο των πληρεξουσίων του. Το Ιράν πλέον προσεύχεται η απάντηση του Ισραήλ να μην έχει τέτοιο αντίκτυπο που θα το αναγκάσει να ανταπαντήσει και να παρασυρθεί σε έναν μεγαλύτερο πόλεμο. Εάν πάντως το Ισραήλ συνεχίσει την εκστρατεία του για να συντρίψει τους πληρεξουσίους του Ιράν, αυτό θα ισοδυναμούσε με μια ιστορική ήττα της στρατηγικής γύρω από την οποία οικοδομήθηκε ολόκληρη η ιδέα μιας ιρανικής σιιτικής “αυτοκρατορίας” στη Μέση Ανατολή. Σε μια τέτοια περίπτωση, το Ιράν είτε θα παρασυρθεί σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον του Ισραήλ και των ΗΠΑ, τον οποίο δεν μπορεί να κερδίσει, είτε θα αναγκαστεί να αλλάξει τη στρατηγική του».
«Μεγάλοι χαμένοι οι απλοί πολίτες και στις δύο πλευρές»
Σάρι Νουσεϊμπέχ, Καθηγητής Φιλοσοφίας, πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Αλ Κουντς στην Ιερουσαλήμ – Ι. Κλεφτόγιαννη
«Δέκα χρόνια και 70 δισεκατομμύρια δολάρια θα χρειαστούν για να ανοικοδομηθεί εκ νέου η Λωρίδα της Γάζας αφού έναν χρόνο μετά την εισβολή του Ισραήλ, οι υποδομές της έχουν καταστραφεί σχεδόν απόλυτα» λέει στο «Βήμα» ο Σάρι Νουσεϊμπέχ.
«Δεν υπάρχουν νικητές σ’ αυτόν τον πόλεμο. Μεγάλοι χαμένοι είναι οι άνθρωποι, οι απλοί πολίτες και στις δύο πλευρές. Στα πρώτα χρόνια της ανοικοδόμησης της Γάζας, απλώς θα καθαρίζουμε τα ξεσχισμένα ανθρώπινα κορμιά από τα ερείπια των κτιρίων, που ανατινάχθηκαν από τεράστιες ποσότητες βομβών. Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, τα τρία τέταρτα από αυτούς άμαχοι, γυναίκες και παιδιά, και σχεδόν 100.000 υπέστησαν ισόβια τραύματα και ακρωτηριασμούς. Στον απολογισμό πρέπει να συνυπολογισθούν και οι επιδημίες, συμπεριλαμβανομένης της πολιομυελίτιδας, που εξαπλώνονται, ιδιαίτερα λόγω της απουσίας εγκαταστάσεων καθαρού νερού».
Ποιος είναι σήμερα ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής στη Λωρίδα της Γάζας;
«Έχει εμπλακεί σε ορισμένους τομείς έκτακτης ανάγκης που επηρεάζουν την κατάσταση στη Λωρίδα, όπως στον τομέα της εκπαίδευσης βοηθώντας στην εξεύρεση τρόπων για να λειτουργήσει η νέα σχολική χρονιά. Κοιτάζοντας το μέλλον, είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα συνεχίσει να λειτουργεί στην περιοχή με κάποια μορφή» λέει ο Νουσεϊμπέχ που έχει υπάρξει εκπρόσωπος της Παλαιστινιακής Αρχής στην Ιερουσαλήμ.
Ωστόσο χαρακτηρίζει «απίθανο» το σενάριο κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα «δεδομένων των συγκρουόμενων θέσεων ανάμεσα στον Μπενιαμίν Νετανιάχου και τη Χαμάς. Μια εκεχειρία όμως θα μπορούσε να επιβληθεί μόνο εάν υποστηριχθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας με την ενεργό υποστήριξη και ανάμειξη των ΗΠΑ. Εν τω μεταξύ, ενώ η μαχητική ικανότητα της Χαμάς έχει υποβαθμιστεί αλλά δεν έχει εξαφανιστεί, υπάρχει το ερώτημα αν η οργάνωση διαθέτει σήμερα λιγότερη υποστήριξη από πριν, τόσο στη Γάζα όσο και στη Δυτική Όχθη. Η Χαμάς δεν είναι εφικτό να εξολοθρευτεί, αν και μπορεί να μαραζώσει με τον καιρό, όπως συμβαίνει ιστορικά σε κάθε πολιτική ιδεολογία». Η πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ την περασμένη Τρίτη «αποτελεί μια κίνηση στη μέση ενός πολεμικού παιχνιδιού, στο οποίο εμπλέκονται αμφότερες οι χώρες. Δεν μπορεί όμως κανείς να αξιολογήσει αυτή την κίνηση μέχρι να ολοκληρωθεί το παιχνίδι».
«Ενας ακόμη πόλεμος δεν θα φέρει πίσω τους ομήρους»
Τζόναθαν Ντέκελ-Χεν, Πατέρας ομήρου που παραμένει στα χέρια της Χαμάς – Μ. Καραούσου
«Αν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε κάποια ηθική πυξίδα, την έχει χάσει προ πολλού» λέει στο «Βήμα» με εμφανή εκνευρισμό ο πατέρας του Σαγκί, ενός 36χρονου πατέρα τριών παιδιών που, εδώ και έναν χρόνο πια, κρατείται όμηρος από τη Χαμάς στη Γάζα. Ο αμερικανικής καταγωγής Σαγκί κατοικούσε με την έγκυο τότε σύζυγό του και τα δύο τους παιδιά στο Νιρ Οζ, το κιμπούτς που χτυπήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο κατά την επίθεση της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ – σχεδόν το ένα τέταρτο των 400 κατοίκων του δολοφονήθηκε ή απήχθη.
Ο Σαγκί ήταν από τους πρώτους που παρατήρησε τους μαχητές της Χαμάς να εισέρχονται στο κιμπούτς, ειδοποίησε τους υπόλοιπους κατοίκους του και, αφού διασφάλισε πως η οικογένειά του βρισκόταν στο καταφύγιο, βγήκε μαζί με άλλους άνδρες για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Έκτοτε, κρατείται ως όμηρος στη Γάζα. «Το μόνο που ξέρω είναι πως μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου πέρυσι, που πραγματοποιήθηκε η πρώτη μεγάλη ανταλλαγή ομήρων, ο Σαγκί ήταν ζωντανός. Τραυματισμένος, αλλά ζωντανός. Αυτό μου το είπαν κάποιοι από τους ομήρους που απελευθερώθηκαν και τον γνώριζαν καθώς έμεναν στο Νιρ Οζ. Αλλιώς δεν θα είχαμε ιδέα» εξηγεί. Η σύζυγός του και μητέρα του Σαγκί, Νεομίτ, απήχθη επίσης, όμως στη διαδρομή προς τη Γάζα ένα ισραηλινό στρατιωτικό ελικόπτερο πυροβόλησε τους μαχητές της Χαμάς και τον οδηγό του κάρου που τη μετέφερε μαζί με άλλους κατοίκους του Νιρ Οζ, οπότε και διασώθηκαν.
Από εκείνη την ημέρα, ο Τζόναθαν βρίσκεται συνεχώς μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ. Μιλάει στα ΜΜΕ, συναντιέται με μέλη του Κογκρέσου και των Ηνωμένων Εθνών και δεν σταματάει να ελπίζει σε μια «συμφωνία με τον διάβολο», όπως λέει, που θα του επιτρέψει να ξαναδεί τον γιο του. Στην ερώτηση αν παραμένει αισιόδοξος απαντά πως «δεν είναι θέμα αισιοδοξίας. Αφού η ισραηλινή κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για τους ομήρους, πρέπει να κάνουμε εμείς. Είναι θέμα κοινής λογικής.
Έχει γίνει σαφές πια πως οι όμηροι δεν θα διασωθούν χάρη στις επιχειρήσεις του στρατού και μόνο – κάθε φορά που γίνονται τέτοιες προσπάθειες, πεθαίνουν όμηροι. Αυτό δημιουργεί τεράστιο πόνο στις οικογένειες που περιμένουν τους ανθρώπους τους, οπότε το μόνο που νιώθουμε πως μπορούμε να κάνουμε είναι να πιέζουμε για μια συμφωνία». Στη συνέχεια δεν διστάζει να ασκήσει δριμεία κριτική στον κυβερνητικό συνασπισμό του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Οι Ισραηλινοί σε συντριπτική πλειοψηφία πλέον είναι εξαιρετικά απογοητευμένοι. Δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση για το γιατί η κυβέρνησή μας αρνείται να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις, όταν το ανώτατο στρατιωτικό κατεστημένο, στο σύνολό του, μας λέει δημόσια και ανοιχτά εδώ και εβδομάδες, μήνες, πως ήρθε η ώρα να τερματίσουμε τις μάχες στη Γάζα. Η ιδέα της “ολοκληρωτικής νίκης”, όπως την οραματίζεται ο πρωθυπουργός μας, δεν είναι ρεαλιστική. Εμείς δεν δικαιούμαστε να πάρουμε τους ομήρους μας στο σπίτι, όσο το δυνατόν περισσότερους ζωντανούς;».
Εναν χρόνο από την απαγωγή του γιου του, ο Τζόναθαν ζει σε έναν εφιάλτη χωρίς τέλος. «Και βέβαια όχι μόνο εγώ, αλλά και όλες οι οικογένειες των 101 ομήρων – που ποιος ξέρει πόσοι από αυτούς είναι ακόμη ζωντανοί». Στο μεταξύ, το Ισραήλ ανοίγει νέα μέτωπα. «Δεν είναι η θέση μου να σχολιάσω αν ο πόλεμος στον Λίβανο είναι δικαιολογημένος ή όχι. Αυτό που σίγουρα δεν δικαιολογείται είναι ότι η κυβέρνηση δεν κατανοεί πως για τον λαό η σημαντικότερη αποστολή της είναι η επιστροφή των ομήρων. Και δεν βλέπω με ποιον τρόπο ένας ακόμη πόλεμος θα τους φέρει πίσω».
«Μας σκοτώνουν λίγο-λίγο»
Ράτζι αλ Ζαρού, Μουσικός από τη Γάζα – Στρ. Αγγελής
«Δεν σταματούν. Μας σκοτώνουν λίγο λίγο. Αυτό γίνεται. Μας σκοτώνουν αργά. Τώρα κλιμακώνεται στον Λίβανο. Και αφού κλιμακώνουν στον Λίβανο, δεν θα σταματήσουν ούτε εδώ. Είναι θλιβερό». Η φωνή του Ράτζι αλ Ζαρού μόλις που ακούγεται. Επικοινωνούμε αραιά με ηχητικά μηνύματα εδώ και έναν χρόνο, από τότε που ο παλαιστίνιος μουσικός και η οικογένειά του αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πάντα στην πόλη της Γάζας και κατέφυγαν νοτιότερα, στη Νουσεϊράτ.
Όμως και αυτή η περιοχή, όπου συνωστίζονται δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, βομβαρδίζεται από τον ισραηλινό στρατό. Κάθε φορά που μαθαίνω για βομβαρδισμό στη Νουσεϊράτ ο νους μου πάει στον Ράτζι, στη γυναίκα και στο κοριτσάκι τους. «Προσπαθούμε να επιβιώσουμε. Είναι πολύ μεγάλο το βάρος, πάρα πολύ μεγάλο. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο» λέει ο νεαρός Παλαιστίνιος που έστησε πριν από μερικά χρόνια τους Osprey V, το πρώτο ροκ συγκρότημα στη Γάζα.
Ο Ράτζι γράφει μουσική μέσα στον πόλεμο, τη στέλνει στον έξω κόσμο μέσω του κινητού του όταν έχει σήμα και μπαταρία. Έφτιαξε με μύριους κινδύνους στα χαλάσματα της Γάζας ένα βιντεοκλίπ που προβάλλεται σε συναυλίες συμπαράστασης προς τον παλαιστινιακό λαό. «Μακάρι να υπάρξει ένα παγκόσμιο κίνημα που θα μας κάνει να νιώσουμε πάλι άνθρωποι, που θα σπάσει τις αλυσίδες μας. Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω τα κοινωνικά δίκτυα, όχι μόνο με τη μουσική μου αλλά και με άλλους τρόπους. Μόνο αυτά μας έχουν απομείνει. Ετοιμάζω ένα podcast, να μιλούν οι γιατροί, ξένοι γιατροί που ήρθαν στη Γάζα, για να πουν στον κόσμο τι γίνεται μέσα στα ερείπια».
«Διαιρεμένη η ισραηλινή κοινωνία»
Αλόν Πίνκας, Πρώην γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη, σύμβουλος των πρωθυπουργών Εχούντ Μπάρακ και Σιμόν Πέρες – Ι. Κλεφτόγιαννη
«Εναν χρόνο μετά τη μοιραία 7η Οκτωβρίου, ο Mπενιαμίν Νετανιάχου βγαίνει ισχυρότερος» λέει στο «Βήμα» ο Αλόν Πίνκας. «Οι Ισραηλινοί αισθάνονται ότι αποκατέστησε την υπερηφάνεια τους και την αποτρεπτική ισχύ της χώρας, μεταξύ άλλων με τη δολοφονία του ηγέτη της Χεσμπολάχ, Χασάν Νασράλα, αν και αυτό το πιστώνουν κυρίως στον στρατό. (…) Παρότι η εξάλειψη κορυφαίων στελεχών της Χεζμπολάχ υποβαθμίζει σημαντικά την οργάνωση και αυτό ενισχύει το Ισραήλ στη συγκεκριμένη αρένα μακροπρόθεσμα, το Ισραήλ δεν μπορεί να γίνει δυνατότερο έως ότου επιλυθεί το παλαιστινιακό ζήτημα».
Στο μεταξύ, «οι δομικές, πολιτιστικές, κοινωνικοοικονομικές, θρησκευτικές και πολιτικές διαιρέσεις της ισραηλινής κοινωνίας αυξήθηκαν στη διάρκεια του περασμένου χρόνου και αυξάνονται συνεχώς. Οι Ισραηλινοί μπορεί να μοιράστηκαν στο σύνολό τους την καταστροφή της 7ης Οκτωβρίου 2023, αλλά γρήγορα επανήλθαν σε έναν εχθρικό, εμπρηστικό και δηλητηριώδη πολιτικό λόγο».
Πώς βρίσκει την ευρύτερη περιοχή η μαύρη επέτειος;
«Υπάρχει μεγάλη αναστάτωση γιατί η περαιτέρω κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε μεγάλο πόλεμο, αλλά και να απειλήσει τη σταθερότητα, τις αγορές πετρελαίου και τις εσωτερικές διαμάχες σε μεμονωμένες χώρες του αραβικού κόσμου. Η περιοχή μπορεί επίσης να βρίσκεται στα πρόθυρα αναδιάταξης, και αυτό από μόνο του προκαλεί ανησυχίες, αναταραχή και αβεβαιότητα. Η σχέση Ισραήλ και Ιράν είναι στα πρόθυρα να ξεφύγει από τον έλεγχο, ενώ ούτε το Ισραήλ ούτε το Ιράν έχουν βιώσιμη στρατηγική για το τέλος του παιχνιδιού».
«Επιζούμε με τις ελάχιστες κονσέρβες που μας δίνουν»
Δολφικάρ Σουέρτζο, Φαρμακοποιός από τη Γάζα – Ι. Κλεφτόγιαννη
«Η ζωή σταμάτησε στη Γάζα. Όλοι σιγά-σιγά, αθόρυβα, πεθαίνουμε» λέει στο «Βήμα» από τη Λωρίδα της Γάζας ο ελληνοσπουδαγμένος (στη Φαρμακευτική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου) παλαιστίνιος φαρμακοποιός, περιγράφοντας συνθήκες κόλασης. «Ο κόσμος σε όλες ανεξαιρέτως τις πόλεις της Λωρίδας είναι χωρίς δουλειά, χωρίς λεφτά, χωρίς φάρμακα, χωρίς βοήθεια, χωρίς φαγητό. Άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά λόγω της έλλειψης φαρμάκων. Επιζούμε με τις ελάχιστες κονσέρβες που μας δίνουν».
Το φαρμακείο του, το μεγαλύτερο στην Πόλη της Γάζας, είναι σήμερα συντρίμμια. «Αν και είμαι άρρωστος και φαρμακοποιός, δεν μπορώ να προμηθευτώ τα φάρμακά μου για να συνεχίσω να ζω. Οπως χιλιάδες άλλοι, περιμένω τον θάνατο. (…) Χειρότερα από όλους βιώνουν την κατάσταση τα παιδιά της Γάζας. Ζουν μέσα στα ερείπια, χωρίς σχολείο, χωρίς φαγητό, χωρίς εμβόλια, χωρίς χαρά, χωρίς μέλλον. Δεν έχουν τίποτα. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα».
Από την προηγούμενη επικοινωνία που είχαμε μαζί του τον Μάρτιο, μετακινήθηκε στη Ναζαρέτ υπό την απειλή των συνεχών ισραηλινών βομβαρδισμών και σήμερα ζει εκεί σε μια σκηνή στον δρόμο. «Οποτε βρέχει μετατρέπεται σε κόλαση. Η κατάσταση που επικρατεί δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις. Δεν είναι συνθήκες αυτές για να ζουν άνθρωποι».
Κατά την πρώτη συνομιλία του με «Το Βήμα» μάς είχε πει ότι μόνο 50 από τα 950 φαρμακεία της Λωρίδας δεν είχαν καταστραφεί ενώ περισσότεροι από 100 γιατροί είχαν σκοτωθεί. Επτά μήνες αργότερα, «περισσότεροι από 300 γιατροί καταμετρώνται στη Γάζα ως νεκροί και δεν υπάρχει ασφαλής αριθμός για τα εναπομείναντα φαρμακεία, αν και τα περισσότερα είναι κατεστραμμένα και ουσιαστικά όλα χωρίς εμπόρευμα».
«Οι πολιτικές Νετανιάχου μας οδήγησαν ως εδώ»
Γιόσι Αλφέρ, Αρθρογράφος, πρώην αξιωματούχος των υπηρεσιών πληροφοριών του στρατού και της Μοσάντ – Ι. Κλεφτόγιαννη
«Δεν υπάρχουν ανοιχτά μέτωπα συμβατικού πολέμου, υπάρχουν μόνο τρομοκρατικές και πυραυλικές απειλές», λέει στο «Βήμα» ο Γιόσι Αλφέρ. «Το “ανοιχτό” ζήτημα, έναν χρόνο μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στην περιοχή, είναι το Ιράν και ο Αξονας της Αντίστασης του οποίου ηγείται.
Εάν το Ιράν γίνει πυρηνική δύναμη, τότε θα συνιστά την απόλυτη υπαρξιακή απειλή κατά του Ισραήλ. Λάβετε υπόψη ότι είμαστε σε ειρήνη με τα σουνιτικά αραβικά κράτη. Η υπαρξιακή απειλή προέρχεται αποκλειστικά από το Ιράν, τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς, τους Χούθι και τους συμμάχους τους. Το Ιράν δίνει εντολές στον Αξονα της Αντίστασης. Σε μια εποχή που η Χαμάς και η Χεζμπολάχ δέχονται πλήγματα, το Ιράν δεν μπορούσε να συνεχίσει να κρύβεται πίσω τους» λέει για την επίθεση της Τεχεράνης στο Τελ Αβίβ την Τρίτη.
«Πέρασε ένας ολόκληρος χρόνος και στο επίσης ανοιχτό μέτωπο των 100 ομήρων το Ισραήλ απέτυχε. Aυτό συνιστά μια μόνιμη κηλίδα στην ηθική και εβραϊκή εικόνα της χώρας. Κατά την άποψή μου, ο Νετανιάχου και η κυβέρνησή του δεν μπορούν ποτέ να αθωωθούν. Αυτό που συνέβη ήταν μια τραγωδία βιβλικών διαστάσεων» προσθέτει.
«Εναν χρόνο μετά δεν έχει επίσης προχωρήσει βήμα ούτε η έρευνα για την αποτυχία του ισραηλινού κράτους να προστατεύσει τους πολίτες του την 7η Οκτωβρίου. Η κυβέρνηση Νετανιάχου το αποφεύγει, γιατί ξέρει ότι θα βρεθεί κατηγορούμενη. Αντίθετα, ο Νετανιάχου θέλει να “νικήσει” τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, ώστε εμείς οι πολίτες να ξεχάσουμε πώς οι εγκληματικές πολιτικές του μας οδήγησαν στο σημερινό χάος πριν από έναν χρόνο. Θα τα καταφέρει; Προς το παρόν φαίνεται ότι θα παραμείνει στη θέση του τουλάχιστον μέχρι το 2026».
