Τη Ζωή Δημητράκου-Πολυχρονοπούλου τη γνωρίσαμε μέσα από τις σημαντικές της επιτυχίες στον αθλητισμό, και συγκεκριμένα στον χώρο του μπάσκετ, όπου διέπρεψε, κατορθώνοντας μάλιστα να φτάσει να αγωνίζεται στο WNBA (το επαγγελματικό πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης γυναικών στις ΗΠΑ, αντίστοιχο του NBA).
Αργότερα, από την καθημερινή της τηλεοπτική εκπομπή στο MEGA «Γυμναστική… από σπίτι» μοιράστηκε μαζί μας μυστικά, ασκήσεις και χρήσιμες πληροφορίες που προάγουν την υγεία, και τα οποία για εκείνη αποτελούν γνώση και εμπειρίες αποκτηθείσες κατά τη διάρκεια της θητείας της στα αγωνιστικά τερέν. Σήμερα, ως σύζυγος πλέον και μητέρα δύο παιδιών, αγωνίζεται για έναν επίσης ιερό σκοπό, μέσα όμως από ένα εντελώς διαφορετικό επαγγελματικό μετερίζι.
Εχοντας, όπως όλοι μας, προβληματιστεί για την κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του περιβάλλοντος, αποφάσισε να ασχοληθεί πιο ενεργά με το θέμα. Συνέλεξε πληροφορίες, ταξίδεψε σε συγκεκριμένους προορισμούς ειδικού ενδιαφέροντος, συμμετείχε σε διεθνή συνέδρια και έζησε από πολύ κοντά, από την ώρα του σχεδιασμού του, το project «Just Go Zero Tilos», το οποίο μετέτρεψε την ακριτική Τήλο στο πρώτο νησί με μηδενικά απόβλητα στην Ελλάδα.
Εκεί διαπίστωσε εκ του σύνεγγυς το πώς η ανακύκλωση και η κυκλική οικονομία μπορούν να αποβούν σωτήριες για τον πλανήτη και επέλεξε να εφαρμόσει το μοντέλο αυτό στον πιο καταστροφικό για το περιβάλλον τομέα, εκείνον της μόδας, όπως εξηγεί και η ίδια στη συνέντευξη που παραχώρησε στο BHMAgazino.
Φωτ.: Δημήτρησ Σκουλός
Μιλήστε µας για την πρωτοβουλία σας για τη συλλογή και διαχείριση των κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων.
«Στην εποχή μας, η άνοδος του «fast fashion», που χαρακτηρίζεται από χαμηλού κόστους και ποιότητας ρούχα, έχει επιταχύνει την κατανάλωσή τους. Αυτό οδηγεί σε υπερβολική εξόρυξη πόρων, αυξημένη παραγωγή αποβλήτων και μικρότερη διάρκεια ζωής για τα ενδύματα. Το μεγαλύτερο λοιπόν fashion victim είναι ο πλανήτης μας. Εχοντας αυτό στο μυαλό και με όραμα να συμβάλω στην επίλυση του προβλήματος της ρύπανσης του περιβάλλοντος από τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα, αποφάσισα να ιδρύσω τη NeoTextile, μια startup επιχείρηση που ειδικεύεται στην ολιστική διαχείριση μεταχειρισμένων ρούχων. Οι υπηρεσίες ανακύκλωσης που προσφέρει η NeoTextile προωθούν την κυκλική οικονομία καθώς συμβάλλουν στην παράταση του κύκλου ζωής των ρούχων, εξοικονομούν πρώτες ύλες, ενέργεια και νερό και μειώνουν τα απόβλητα των υφασμάτων, που υπό άλλες συνθήκες θα κατέληγαν στις χωματερές».
Είναι εφικτή η εφαρµογή της δράσης σας σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο; Ποια είναι η µεγαλύτερη δυσκολία;
«Η δυναμικότητα της αδειοδοτημένης εγκατάστασης ανακύκλωσης ενδυμάτων που έχει η ΝeoΤextile είναι πολλαπλάσια σε σχέση με την ποσότητα που συλλέγεται σήμερα στους ειδικούς κάδους συλλογής κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων. Για να γίνουμε ακόμα πιο αποτελεσματικοί, προχωρήσαμε πρόσφατα σε μια στρατηγική συνεργασία με την εταιρεία Recycom, την πρώτη ελληνική εταιρεία ολοκληρωμένης διαχείρισης μεταχειρισμένων ειδών ένδυσης και υπόδησης στην Ελλάδα. Ο στόχος μας είναι όλες οι διαδικασίες ανακύκλωσης να δραστηριοποιούνται κάτω από την ίδια ομπρέλα για να επιτυγχάνεται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Η δυσκολία έγκειται στην έλλειψη θεσμοθετημένου συστήματος διαχείρισης, όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Θεωρώ όμως ότι πολύ σύντομα θα υιοθετηθεί και στην Ελλάδα».
Πόσο σηµαντική είναι η κυκλική οικονοµία στη βιοµηχανία της µόδας και πόσο µπορεί να συµβάλει στη διάσωση του περιβάλλοντος;
«Θα σας δώσω μόνο ένα παράδειγμα. Λέμε: «Θα βάλω κάτι απλό… ένα τζιν και ένα t-shirt». Για να φτιαχτεί λοιπόν αυτό το βαμβακερό μπλουζάκι χρειάζονται 2.700 λίτρα νερoύ που αντιστοιχούν σε 2,5 χρόνια πόσιμο νερό για έναν άνθρωπο! Πάμε τώρα και στο τζιν. Για να κατασκευαστεί το τζιν μας παντελόνι, απαιτούνται περίπου 10.000 λίτρα νερού, χρησιμοποιούνται 10 λίτρα χημικών υγρών και βαφών και απελευθερώνονται στο περιβάλλον 13 κιλά διοξειδίου του άνθρακα. Τελικά όχι και τόσο «απλό», έτσι; Οταν κάθε χρόνο παράγονται 100.000.000.000 τεμάχια ρουχισμού, κάνοντας την αναγωγή, αναλογιστείτε πόσο σοβαρή είναι η απειλή για τον πλανήτη μας.
Η βιομηχανία ένδυσης και υπόδησης είναι υπεύθυνη για το 10% της παγκόσμιας εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, ενώ κάθε χρόνο καταλήγουν στις χωματερές 92.000.000 τόνοι απορριμμάτων. Εφαρμόζοντας στρατηγικές κυκλικής οικονομίας, όπως η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, δίνουμε παράταση στη διάρκεια ζωής των ενδυμάτων μέσω της επισκευής και μεταπώλησης. Με αυτόν τον τρόπο η βιομηχανία μπορεί να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις των απορριμμάτων και να δημιουργήσει ένα πιο βιώσιμο σύστημα. Μέσω της κυκλικής οικονομίας μειώνουμε τις εκπομπές άνθρακα και εξοικονομούμε φυσικούς πόρους. Υιοθετώντας αυτές τις κυκλικές αρχές, η βιομηχανία της μόδας μπορεί να μειώσει σημαντικά το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα».
Πώς θα πρέπει εµείς να διαχειριζόµαστε τα παλιά µας ρούχα; Υπάρχουν κανόνες στην ανακύκλωσή τους;
«Ως πρώτο βήμα ξεκινάμε να υιοθετούμε πιο βιώσιμες πρακτικές για τα ρούχα μας. Αυτό σημαίνει ότι αγοράζουμε αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε, τα φροντίζουμε όσο καλύτερα μπορούμε και τα επιδιορθώνουμε αν υπάρξουν μικρές φθορές. Τα κλασικά διαχρονικά κομμάτια είναι αυτά που επιλέγω εγώ προσωπικά και δεν αλλάζω συνέχεια στυλ ανάλογα με τις τάσεις τής κάθε σεζόν. Αλλωστε πιστεύω πως δεν χρειαζόμαστε άλλους να μας «επιβάλλουν» τι θα φορέσουμε. Μπορούμε να υιοθετήσουμε και να μείνουμε σταθεροί στις επιλογές και τις αξίες μας. Αυτό λοιπόν είναι το προσωπικό στυλ. Ο,τι δεν φοράμε πια, το δωρίζουμε ή το ανακυκλώνουμε, γιατί όταν πετάμε ένα παλιό ρούχο, δεν δημιουργούμε απλά άλλο ένα σκουπίδι, αλλά σπαταλάμε πολύτιμους φυσικούς πόρους και μολύνουμε το περιβάλλον. Αν αποφασίσουμε να χαρίσουμε τα παλιά μας ρούχα, η δωρεά θα πρέπει να είναι στοχευμένη. Τι εννοώ; Αν η προσφορά μας απευθύνεται ως δωρεά σε κάποιο ίδρυμα, είναι χρήσιμο να πάρουμε πληροφορίες ώστε αυτή να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Αν τα μεγέθη είναι λάθος και αυτά που στείλουμε δεν είναι χρήσιμα, πάλι κινδυνεύουν να καταλήξουν στον κάδο απορριμμάτων και στη συνέχεια σε μια χωματερή, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το περιβάλλον. Για όσα ρούχα δεν αξιοποιούνται με στοχευμένη δωρεά, η καλύτερη λύση είναι η ανακύκλωση. Ετσι μειώνουμε τα απορρίμματα στις χωματερές, διαφυλάσσουμε τους φυσικούς πόρους του πλανήτη, αποφεύγουμε τη μόλυνση του περιβάλλοντος και εξοικονομούμε ενέργεια».
Με ποιον τρόπο αξιοποιούνται τα ρούχα που δεν είναι σε κατάσταση τέτοια ώστε να µπορούν να χρησιµοποιηθούν πια;
«Η εταιρεία έχει προβεί ήδη στην απόκτηση μηχανημάτων ανακατασκευής και ανακύκλωσης, της λεγόμενης αποΐνωσης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Οταν συγκεντρωθεί κρίσιμη μάζα ίνας, θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε 100% ανακυκλωμένο νήμα που θα παρέχεται στη βιομηχανία της μόδας».
Πώς ασχοληθήκατε µε αυτόν τον τοµέα; Σας ενδιέφερε πάντα;
«Από μικρή είχα μεγάλη αγάπη για τη μόδα, αλλά και ιδιαίτερη ευαισθησία για το περιβάλλον. Οσο πιο πολύ εμβάθυνα στα περιβαλλοντικά ζητήματα και στην κλιματική κρίση, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσα τις καταστροφικές επιπτώσεις που έχει στον πλανήτη μας η βιομηχανία της μόδας και η κουλτούρα υπερκατανάλωσης. Αργότερα, λόγω του αθλητισμού, είχα αναπτύξει εσωτερική ισορροπία, αλλά και μια ιδιαίτερη σύνδεση με τη φύση. Αναγνώριζα ότι ένα υγιές περιβάλλον είχε σημασία για την αθλητική μου ευημερία και απόδοση. Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα ότι αν οι αποφάσεις που παίρνουμε για το μέλλον μας έχουν γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, έχουμε στα χέρια μας μια τεράστια δύναμη. Οταν έκανα τα πρώτα μου τηλεοπτικά βήματα, αποφάσισα να αξιοποιήσω την όποια προβολή και δημοτικότητα έχω και να χρησιμοποιήσω τη φωνή μου για να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο και να προωθήσω βιώσιμες καθημερινές περιβαλλοντικές πρακτικές. Και όσο πιο πολύ ασχολιόμουν με αυτό το κομμάτι τόσο περισσότερο παθιαζόμουν. Ο στόχος λοιπόν έγινε σκοπός και να που κατάφερα να δραστηριοποιηθώ επαγγελματικά στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, ελπίζοντας να βάλω κι εγώ το δικό μου λιθαράκι».
Το γεγονός ότι είστε µητέρα δύο παιδιών ήταν µια επιπλέον ώθηση για αυτή σας την επαγγελµατική ενασχόληση;
«Τα παιδιά μου μού δίνουν τη μεγαλύτερη ευτυχία που μπορεί να νιώσει ένας άνθρωπος. Ισως έχω συνδυάσει το επάγγελμά μου με τους δύο γιους μου. Θέλω να τους δείχνω με πράξεις και όχι απλά να τους ζητάω με λόγια να πράττουν το σωστό για το μέλλον τους».
Πιστεύετε ότι οι Ελληνες γενικότερα είµαστε ευαισθητοποιηµένοι σε θέµατα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, προσεγγίζουµε µε τον σωστό τρόπο τέτοια ζητήµατα; Πώς εκλαµβάνει ο κόσµος αυτή την καινούργια πρωτοβουλία;
«Οι Ελληνες είναι από τους πιο ευαισθητοποιημένους λαούς στα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην αξιοπιστία του τομέα της ανακύκλωσης. Με την κατάλληλη εκπαίδευση και τη συνεχή επικοινωνία, θα μπορέσουν να πετύχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης. Το απέδειξαν ήδη οι κάτοικοι της Τήλου, που πέτυχαν μέσα σε έναν χρόνο το μεγαλύτερο ποσοστό ανακύκλωσης στον κόσμο, αγγίζοντας το 87%. Ειδικά η ανακύκλωση ρούχων είναι μια πολύ απλή διαδικασία. Ο κόσμος όχι μόνο το καταλαβαίνει, αλλά έχει αγκαλιάσει τα προγράμματα που «τρέχουμε» σε συνεργασία με διάφορες εταιρείες και συμμετέχει ενεργά».
Τι προγράµµατα εφαρµόζετε εκεί;
«Είναι συγκεκριμένες δράσεις ενός μήνα που επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του έτους. Οι εταιρείες «τρέχουν» εσωτερικές καμπάνιες για την ευαισθητοποίηση όλων των εργαζομένων τους και για την ενεργό συμμετοχή τους σε συγκεκριμένους στόχους ώστε να μειώσουν όλοι μαζί, ως μία ομάδα, την υπερσυσσώρευση. Εστιάζουν στην ενθάρρυνση των εργαζομένων να συγκεντρώσουν τα ρούχα και τα παπούτσια που δεν τους είναι πλέον χρήσιμα, έτσι ώστε να τους δώσουν μια δεύτερη ζωή. Εμείς τοποθετούμε τους κάδους και αναλαμβάνουμε τη συλλογή, τη μεταφορά και τη διαχείριση. Πέρα από την ευαισθητοποίηση και το δέσιμο των εργαζομένων, οι δράσεις αυτές συμβάλλουν θετικά στον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των εταιρειών, καθώς μειώνουν το CO2 και συμβάλλουν στον στόχο 12 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ο οποίος αναφέρεται στην υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση».
Τι χρειάζεται να γίνει ώστε να αφυπνιστούν ακόµη και εκείνοι που δεν είναι ευαισθητοποιηµένοι;
«Πρέπει να κάνουμε «μόδα» την ανακύκλωση. Το πρώτο βήμα είναι η εκπαίδευση και η εφαρμογή της νομοθεσίας. Το δεύτερο βήμα είναι να γίνει συνήθεια. Ηδη πολλές εταιρείες και εμπορικά καταστήματα, όπως τα πολυκαταστήματα attica, έχουν ξεκινήσει καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού και τη διαδικασία συλλογής ρούχων προς επαναχρησιμοποίηση, με τη δημιουργία σταθμών ανακύκλωσης σε κεντρικά σημεία των σημείων πώλησης».
Οι συλλογές έργων τέχνης, ειδικά αυτές που έχουν να κάνουν µε τη video art, θα µπορούσαν να ευαισθητοποιήσουν περισσότερο το κοινό;
«Η τέχνη που μιλάει με άμεσο τρόπο για επίκαιρα ζητήματα αγγίζει κατευθείαν τις ευαίσθητες χορδές του κοινού. Η video art έχει την ικανότητα να επικοινωνεί και να προκαλεί συναισθήματα με μοναδικό και συναρπαστικό τρόπο. Μπορεί να δημιουργήσει καθηλωτικές εικόνες που προσελκύουν τους θεατές σε συναισθηματικό επίπεδο. Απεικονίζοντας περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η αποψίλωση των δασών ή η κλιματική αλλαγή, μέσω της τέχνης μεταδίδεται ο επείγων χαρακτήρας και η σημασία των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Για αυτόν ακριβώς τον σκοπό, ιδρύθηκε ο πολιτιστικός οργανισμός PCAI. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσα από ένα ετήσιο πρόγραμμα αναθέσεων, εκθέσεων, προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών, εργαστηρίων και εκδηλώσεων. Οταν γνωρίζεις, λοιπόν, έχεις και την ευθύνη. Στα άμεσα σχέδια της NeoΤextile είναι οι συνεργασίες με νέους καλλιτέχνες με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σοβαρότητα της ρύπανσης του περιβάλλοντος από τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα».
Πριν από λίγους µήνες είχατε µια συνάντηση στη Νέα Υόρκη, µέσω των δράσεων του Iδρύµατος Κλίντον, µε τον διάσηµο ηθοποιό και γνωστό ακτιβιστή Ματ Ντέιµον. Ποιες ήταν οι εντυπώσεις σας;
«Αυτός ο σπουδαίος ηθοποιός προσπαθεί, μέσω του οργανισμού που έχει ιδρύσει να δώσει πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Eκατομμύρια άνθρωποι διεθνώς, ειδικά σε χώρες της Αφρικής, δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό, όταν την ίδια στιγμή η βιομηχανία της μόδας στον δυτικό κόσμο καταναλώνει κατά μέσο όρο 93 δισ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως για την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και την καλλιέργεια βαμβακιού και άλλων ινών. Πρόκειται για μια πολύ σπουδαία πρωτοβουλία και αυτό που εισέπραξα είναι ότι ο σκοπός είναι αυθεντικός και ειλικρινής, δεν γίνεται στο πλαίσιο της δημοσιότητας».
Ποιους άλλους ακτιβιστές για το περιβάλλον θαυµάζετε;
«Τον τελευταίο χρόνο βρέθηκα πολλές φορές στο νησί της Τήλου, για την εφαρμογή του προγράμματος «Just Go Zero Tilos». Εκεί είχα καθημερινή επαφή με όλες τις ηλικιακές ομάδες. Από την εμπειρία μου, λοιπόν, θα σας πω ότι οι καλύτεροι ακτιβιστές είναι τα παιδιά. Γιατί προσεγγίζουν τον ακτιβισμό με γνήσιο πάθος και ιδεαλισμό, χωρίς καν να προσπαθήσουν. Η επιθυμία τους για έναν καλύτερο κόσμο είναι έμφυτη. Ολοι έτσι έχουμε γεννηθεί. Στην πορεία εμφανίζονται η πολυπλοκότητα και οι προκαταλήψεις στη ζωή μας. Η αθωότητα και η ειλικρίνεια των παιδιών αγγίζει τις καρδιές μας. Αν λοιπόν τα παιδιά δεν μπορούν να περάσουν τέτοια μηνύματα για το μέλλον του πλανήτη, τότε δεν γνωρίζω ποιος μπορεί να το κάνει. Το μόνο που χρειάζονται είναι υποστήριξη, καθοδήγηση και προστασία από τους ενήλικες».
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το µέλλον;
«Το 2021, με όραμα έναν κόσμο μηδενικών αποβλήτων, έναν κόσμο όπου τίποτα δεν περισσεύει και όλα είναι χρήσιμα, η Polygreen ξεκίνησε το «Just Go Zero», ένα καινοτόμο πρόγραμμα κυκλικής οικονομίας, σχεδιασμένο να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης πόρων/απορριμμάτων, επιτυγχάνοντας 100% εκτροπή των αποβλήτων από την ταφή. Το όραμα αυτό έγινε πραγματικότητα το 2022, όταν υλοποιήθηκε το πρόγραμμα «Just Go Zero Tilos», μετατρέποντας ένα ελληνικό νησί στον πρώτο «Zero Waste» προορισμό στην Ελλάδα και ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας για ολόκληρο τον πλανήτη. Θέλουμε στο μέλλον το πρόγραμμα αυτό να εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό. Ηδη έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός του προγράμματος για την εφαρμογή του στη Μέση Ανατολή».
