Χανιά: Αξιοθέατα, καλό φαγητό, θαυμάσιες παραλίες

Το παλιό λιμάνι των Χανίων, μια μεγάλη αγκαλιά μπροστά στο Κρητικό Πέλαγος, «διηγείται» ιστορίες που ξεκινούν από τα βάθη των αιώνων και φθάνουν στο σήμερα. Οπως ένας παλαίμαχος ναυτικός που έχουν δει πολλά τα μάτια του. Ιστορίες τρυφερές και σκληρές, για τις δημιουργικές ζωές και τις αγάπες των ανθρώπων αλλά και για πολέμους και για περιπέτειες και για δραματικές σελίδες της Ιστορίας. Από αυτό το λιμάνι ξεκινάμε το σημερινό μας ταξίδι σε μία από τις ομορφότερες πόλεις όχι μόνο της Κρήτης αλλά ολόκληρης της Ελλάδας. Περπατώντας κι εμείς μαζί με τους άλλους, τους Χανιώτες που κάνουν τη βόλτα τους και τους τουρίστες που απολαμβάνουν τον ήλιο και τη δροσιστική αύρα της θάλασσας, στην παμπάλαια προκυμαία, η οποία στην πρώτη εκδοχή της ξεκίνησε να χτίζεται περί το 1320. Τόσο παλιά!

Το ενετικό λιμάνι

Αβαθές και αρκετά μικρό το λιμάνι, αλλά και εκτεθειμένο στους βορειοδυτικούς ανέμους, κάποια στιγμή σχεδόν εγκαταλείφθηκε, με τα περισσότερα πλοία να ελλιμενίζονται στον Χάνδακα – το σημερινό Ηράκλειο. Μετά το 1550, επί Ενετοκρατίας, ξεκίνησαν τα έργα εκβάθυνσης και της δημιουργίας του κυματοθραύστη. Ακολούθως χτίστηκε και το φρούριο Φιρκά που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, για να προστατεύει το λιμάνι και την πόλη πίσω από εκείνο.

Ηρθαν όμως οι Οθωμανοί και το λιμάνι εγκαταλείφθηκε ξανά για πολλά πολλά χρόνια. Ωσπου, όταν μετά το 1831 η Κρήτη παραχωρήθηκε στον αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλί, το λιμάνι άρχισε να χρησιμοποιείται πάλι. Στη συνέχεια αναστηλώθηκε και ο ρημαγμένος φάρος του και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα ως το διασημότερο τοπόσημο της πόλης. Εκεί βρίσκεται και το Γιαλί Τζαμισί, δηλαδή το τέμενος του Κιουτσούκ Χάσαν, κτισμένο από τους Οθωμανούς στη θέση προϋπάρχοντος ναού, το οποίο χρησιμοποιείται σήμερα ως χώρος εκθέσεων.

Το Νεώριο Μόρο είναι μια μεγάλη ενετική κατασκευή από πέτρα με αψιδωτή πρόσοψη που στεγάζει τον Ιστιοπλοϊκό Ομιλο Χανίων. Για την ιστορία, στο λιμάνι, συγκεκριμένα σε έναν πυργίσκο του Φρουρίου Φιρκά, την 1η Δεκεμβρίου 1913 ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ύψωσαν την ελληνική σημαία, σφραγίζοντας την ένωση της αυτόνομης Κρήτης με την Ελλάδα.

Οι παλιές γειτονιές

Γυρίζουμε όμως (για λίγο) την πλάτη μας στη θάλασσα (πράγμα διόλου εύκολο, καθώς η γοητεία της είναι ανυπέρβλητη) και ξεκινάμε τη γνωριμία μας με τα στενά της παλιάς πόλης των Χανίων, δηλαδή του τμήματος που βρίσκεται μέσα στα ενετικά τείχη. Ομορφοι δρόμοι, όμορφα σπίτια, εστιατόρια, μαγαζάκια και πολλές εκκλησίες. Ο ναός του Αγίου Νικολάου της Σπλάντζιας χτίστηκε το 1320 και ανήκε στους Δομινικανούς μοναχούς. Ο ναός των Αγίων Αναργύρων περιέχει σημαντικές αγιογραφίες της κρητικής σχολής ζωγραφικής.

Η Τριμάρτυρη, ο μητροπολιτικός ναός που είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, χτίστηκε το 1860. Επαθε μεγάλες ζημιές κατά την Κρητική Επανάσταση, το 1897, οι οποίες επισκευάστηκαν με οικονομική βοήθεια του τσάρου της Ρωσίας. Μεγάλη ήταν η καταστροφή που υπέστη και στον βομβαρδισμό της Κρήτης από τους Γερμανούς το 1941, για να αποκατασταθεί εκ νέου. Ονομάζεται Τριμάρτυρη επειδή είναι τρίκλιτη βασιλική.

Σχεδόν απέναντι βρίσκεται ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός των Χανίων, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι μικρές εκκλησίες που βρίσκονται σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως εκείνες της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Ρόκκου στη Σπλάντζια. Στον λόφο Καστέλι βλέπουμε τα ερείπια της Παναγίας των Θαυμάτων που χτίστηκε το 1615 για να φιλοξενήσει τις Δομινικανές μοναχές της πόλης. Ο βενετσιάνικος ναός του Αγίου Ελευθερίου βρίσκεται στην οδό Γαβαλάδων. Ο καθολικός ναός του Αγίου Φραγκίσκου, που αποτελούσε τμήμα της Μονής του Αγίου Φραγκίσκου των Φραγκισκανών, στέγαζε για χρόνια το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Επίσκεψη στη Χαλέπα

Το οποίο μουσείο έχει πλέον μεταφερθεί στο νέο υπερσύγχρονο κτίριό του, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Θεοφάνη Μπομπότη και τους συνεργάτες του, που κατασκευάστηκε στη συνοικία της Χαλέπας. Στη Χαλέπα βρίσκεται και το πατρικό σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου, το οποίο σήμερα στεγάζει το Ιδρυμα Ελευθερίου Βενιζέλου και λειτουργεί ως μουσείο. Ανάμεσα στα σημαντικότατα εκθέματά του περιλαμβάνεται το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο Βενιζέλος όταν προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν στις 6 Ιουνίου 1933. Οι Τάφοι των Βενιζέλων βρίσκονται στον δρόμο που οδηγεί προς το Ακρωτήρι και προς το αεροδρόμιο.

Στη Χαλέπα βλέπουμε και την έπαυλη της βαρωνίδας Φον Σβαρτς που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης. Κτίστηκε γύρω στο 1860 και «από το 1865 υπήρξε το επίκεντρο κάθε κοινωνικής και φιλανθρωπικής κίνησης στην Κρήτη, στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και εκείνα της Αρμοστείας στο νησί» (όπως περιγράφεται στην ηλεκτρονική σελίδα «Οδυσσεύς» του ΥΠΠΟΑ).

Βόλτες στα πέριξ

Οσο περπατάς στους δρόμους των Χανίων, στο ενετικό λιμάνι, στην παλιά πόλη αλλά και στις πιο σύγχρονες γειτονιές, όλο και περισσότερα θα ανακαλύπτεις. Εκτός από την πόλη όμως, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει όλος ο Νομός Χανίων. Η Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων, περί τα 15 χιλιόμετρα από τα Χανιά, είναι ένα από τα ομορφότερα μοναστήρια της Κρήτης. Κτίστηκε τον 17ο αιώνα από τους Ενετούς άρχοντες Λαυρέντιο και Ιερεμία Τζαγκαρόλο. Στους χώρους της λειτουργεί μικρό μουσείο εκκλησιαστικής τέχνης με σημαντικά ιστορικά εκθέματα.

Περίπου είκοσι χιλιόμετρα από τα Χανιά, η Μονή της Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου (πολύ κοντά στη Μονή Τζαγκαρόλων) έχει το δικό της (επίσης πολύ ενδιαφέρον) μικρό μουσείο. Από εκεί ξεκινά ένα πλακόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί στην έρημη Μονή Καθολικού και στη συνέχεια στη θάλασσα. Το Συμμαχικό Νεκροταφείο στη Σούδα, με τους τάφους των στρατιωτών της Κοινοπολιτείας που σκοτώθηκαν στην Κρήτη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (υπάρχουν και μερικοί τάφοι από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο) είναι επίσης αξιόλογο αξιοθέατο.

Η αρχαία Απτερα ιδρύθηκε στα τέλη της μινωικής εποχής και γνώρισε μεγάλη δόξα στα ελληνιστικά χρόνια. Εντυπωσιακό είναι και το φρούριο που δεσπόζει στην περιοχή. Το Φαράγγι Θερίσου, το οποίο μπορείτε να διασχίσετε με το αυτοκίνητό σας, θεωρείται περιοχή ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς. Το Φαράγγι της Σαμαριάς δεν χρειάζεται συστάσεις, είναι ένας από τους πιο διάσημους εθνικούς δρυμούς της Ελλάδας, τον οποίο επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Ωρα για μπάνιο

Οσο για τις παραλίες του Νομού Χανίων, είναι η μία ομορφότερη από την άλλη, με κορυφαίες τα Φαλάσαρνα, το Ελαφονήσι, τον Μπάλο, το Κεδρόδασος, το Φραγκοκάστελο… Δύσκολη η επιλογή, υπέροχα τα νερά όπου και αν σταματήσουμε, και στα Χανιά και σε όλη την Κρήτη, σε ένα νησί ιδανικό για διακοπές ό,τι και αν επιθυμεί η ψυχή μας: αξιοθέατα, καλό φαγητό, θαυμάσιες παραλίες, φιλοξενία, αλλά και λογικές τιμές (για να αναφερθούμε και σε έναν παράγοντα που μας καίει αυτή τη δύσκολη οικονομικά περίοδο). Ολα τα έχει η «λεβεντομάνα» και απλόχερα τα χαρίζει στον επισκέπτη της και αυτό το καλοκαίρι.