Αν στην τέχνη – και δη στη μουσική – το ζητούμενο για τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές είναι η αυθεντικότητα, η εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας θέτει συνεχώς νέες παραμέτρους στον ορισμό αυτής της έννοιας. Χαρακτηριστικό της νέας συνθήκης είναι ό,τι συνέβη πρόσφατα με την περίπτωση του FN Meka, ενός εικονικού ράπερ, ο οποίος σχεδιάστηκε το 2019 από τον visual artist Brandon Le, με σκοπό την προώθηση και πώληση NFTs. Η κόρη του αμερικανού επιχειρηματία Αντονι Μαρτίνι έδειξε στον πατέρα της το προφίλ του FN Meka στο Instagram (όπου διαθέτει σήμερα 210.000 followers) και εκείνος αποφάσισε να επικοινωνήσει με τον Le. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η εταιρεία Factory New, έχοντας σκοπό να φτιαχτεί ένα ρόστερ με αποκλειστικά virtual καλλιτέχνες που θα ερμηνεύουν τραγούδια των οποίων οι στίχοι και η μουσική θα παράγονται από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιώντας χιλιάδες δεδομένα από βιντεοπαιχνίδια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια πιστή αναπαραγωγή όσων κομματιών διαμορφώνουν τις πιο δημοφιλείς τάσεις από κατασκευασμένους σταρ που θα προσαρμόζονται στις εκάστοτε μόδες χωρίς ποτέ να γερνούν.
Ψηφιακή άνοδος και πτώση
O FN Meka έκανε λοιπόν το ντεμπούτο του τον Απρίλιο του 2019. Σε λιγότερο από έναν χρόνο είχε συγκεντρώσει 1,6 εκατ. followers στο TikTok (σήµερα ακολουθείται από 10,3 εκατοµµύρια χρήστες και παρόλο που τα συνολικά views για τα βίντεό του ξεπέρασαν κάποια στιγµή το 1 δισεκατοµµύριο έχει πια αφαιρέσει τα περισσότερα από το προφίλ του). Στα μέσα του περασμένου Αυγούστου το όνομά του έγινε ευρύτερα γνωστό όταν υπέγραψε συμβόλαιο με την Capitol Records. Επρόκειτο για την πρώτη συμφωνία virtual rapper με κραταιά δισκογραφική εταιρεία. Παράλληλα κυκλοφόρησε το πρώτο σινγκλ του, το κοµµάτι «Florida Water», μια συνεργασία με τον επίσης ράπερ Gunna, τον Clix, επαγγελματία παίκτη του Fortnite, τον Turbo και τον DJ Holiday. Πολύ σύντομα ωστόσο άρχισαν τα προβλήματα. Το πρώτο επίμαχο θέμα ανέκυψε επειδή ο Gunna βρίσκεται φυλακισμένος και κατηγορείται για κατοχή κλοπιμαίων και ναρκωτικών με σκοπό την πώληση και έτσι πολλοί θεώρησαν λάθος αυτή τη σύμπραξη. Τα χειρότερα ήρθαν σύντομα, όταν διάφορες οργανώσεις άρχισαν να ασκούν κριτική στη Factory New για αναπαραγωγή ρατσιστικών στερεοτύπων. O FN Meka θεωρήθηκε ανέμπνευστη καρικατούρα μαύρου καλλιτέχνη του χιπ-χοπ και όλα πήραν την κάτω βόλτα ειδικά όταν έγινε γνωστό ότι κανένας μαύρος δεν ήταν αναμεμειγμένος στη δημιουργία του – όλοι οι συντελεστές τού πρότζεκτ ήταν λευκοί ή ασιατικής καταγωγής. Αυτό κατέστησε ακόμα χειρότερο το γεγονός ότι ο FN Meka χρησιμοποιούσε συχνά τη λέξη «nigga» στα τραγούδια του.
Η ακτιβιστική ομάδα Industry Blackout απαίτησε μάλιστα δημόσια απολογία από την Capitol μιλώντας σε μια επίσημη ανακοίνωση για στερεοτυπικές απεικονίσεις και cultural appropriation και χαρακτηρίζοντας τον FN Meka προσβολή στις κοινότητες και στην κουλτούρα των μαύρων Αμερικανών. Στο κείμενό τους έλεγαν επίσης ότι το σάιμποργκ με το σκούρο δέρμα αποτελούσε «αμάλγαμα χονδροειδών κλισέ, μανιερισμών και χυδαίων εκφράσεων που συνδέονται συνήθως με τους μαύρους καλλιτέχνες». Ο Μαρτίνι προσπάθησε να κατευνάσει τα πνεύματα δηλώνοντας ότι η φωνή του virtual ράπερ ανήκει σε έναν ανώνυμο Αφροαμερικανό και εξηγώντας πως προς το παρόν είναι αναγκαία μια ανθρώπινη φωνή για τα vocals, «όμως εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση να μπορεί ένας υπολογιστής να φτιάχνει τις δικές του ρίμες και να τις ραπάρει, συνεργαζόμενος μάλιστα όποτε χρειάζεται και με άλλους υπολογιστές».
Στις 23 του περασμένου Αυγούστου, η Capitol Music Group (CMG) έδωσε στη δημοσιότητα μια απολογία ανακοινώνοντας ότι είχε εγκαταλείψει το πρότζεκτ FN Meka. Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, το «Florida Water» αφαιρέθηκε από τις πλατφόρμες streaming παρόλο που μόνο στο Spotify είχε ξεπεράσει το 1,5 εκατομμύριο streams. Σε όλους τους λογαριασμούς του FN Meka στα social media αναρτήθηκε η φράση «Robot Rapper not accepted by this world» («Ρομποτικός ράπερ που δεν είναι δεκτός από αυτόν τον κόσμο»). Μία ημέρα αργότερα ο σάρκινος ράπερ Kyle the Hooligan ανακοίνωσε στο Instagram πως αυτός ήταν η φωνή του FN Meka, λέγοντας ότι η Factory New εξαφανίστηκε μόλις ο virtual συνάδελφός του άρχισε να γίνεται πιο δημοφιλής αθετώντας όλες τις υποσχέσεις της απέναντί του, συμπλήρωσε ωστόσο ότι δεν γνωρίζει ποιος ερμηνεύει το «Florida Water». Οταν τα Μέσα έγιναν πιο πιεστικά ζητώντας πειστικές απαντήσεις, ο Μαρτίνι εγκατέλειψε το όλο εγχείρημα λέγοντας πως ο τρόπος με τον οποίο οι συνεταίροι του μεταχειρίστηκαν τον Kyle the Hooligan έρχεται σε σύγκρουση με τις αξίες του.
Προφανώς και θα γίνουμε στο μέλλον μάρτυρες πολλών αντίστοιχων ιστοριών, όμως υπάρχει και κάτι ακόμα σχετικό που συζητιέται έντονα τελευταία και αφορά το Spotify, το Firefly και άλλες συναφείς ψηφιακές μουσικές πλατφόρμες. Οσον αφορά το πρώτο, κυκλοφορούν δημοσιεύματα ότι σε μερικές από τις πιο δημοφιλείς έτοιμες λίστες του υπάρχουν κομμάτια από ψεύτικους καλλιτέχνες. Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς μιλάμε για τραγουδιστές και τραγουδοποιούς που γράφουν tracks με ψευδώνυμο προκειμένου να γίνεται μικρότερο το κόστος για την πλατφόρμα σε σχέση με καλλιτέχνες που δουλεύουν ανεξάρτητα ή ανήκουν στο δυναμικό μιας μεγάλης δισκογραφικής. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να έχουν εκατοντάδες χιλιάδες streams και καμία άλλη παρουσία εκτός αυτού του ψηφιακού περιβάλλοντος. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, μπορούμε να μιλάμε για εντελώς fake δημιουργία; Είναι τόσα τα σπουδαία έργα τέχνης που έχουν κατά καιρούς φτιαχτεί κατά παραγγελία ή από αφανείς δημιουργούς. Πολλά τα ερωτήματα που τίθενται και οι απαντήσεις δεν είναι ποτέ τόσο προφανείς.
